پایگاه مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ حجت‌الاسلام فیروزیان از جمله شخصیت‌های مبارز در دوران نهضت اسلامی بود. حضور پای درس‌های شهید نواب صفوی و آیت‌الله کاشانی
تأثیرات مهمی در روند مبارزات او داشت. طی سال‌های بعد آشنایی حجت الاسلام فیروزیان با نهضت امام خمینی باعث شد تا او در جهت همراهی با نهضت اسلامی محور مبارزاتش را شخص محمدرضا پهلوی قرار داده و تا پیروزی انقلاب اسلامی خط مبارزه را رها نکند. وی که از پیشگامان تأسیس مدارس تعلیمات اسلامی در عصر طاغوت بود، پس از پیروزی انقلاب اسلامی نیز با عزیمت به مناطق حسّاس مانند مازندران، دشت
مغان، گرگان و نواحی دیگر و همکاری با نهاد‌های متعدّد تلاش‌های زیادی جهت
تثبیت نظام نوپای اسلامی انجام داد.
مرکز اسناد انقلاب اسلامی ضمن عرض تسلیت به مناسبت درگذشت این روحانی مجاهد و مبارز به روایت بخشی از زندگی مبارزاتی حجت‌الاسلام فیروزیان می‌پردازد. روایت‌هایی که در ادامه می‌آید براساس خاطرات حجت‌الاسلام فیروزیان است که توسط مرکز اسناد انقلاب اسلامی منتشر شده است.
***تولد، تحصیلات و زمینه‌های شکل‌گیری مبارزه***
حجت‌الاسلام حاج شیخ غلامرضا فیروزیان در سال 1298 شمسی در
خانواده‌ای متوسط و مذهبی در جنوب تهران به دنیا آمد. والدینش هر دو اهل تهران بودند. در
شش سالگی به مکتب‌خانه رفت و تحصیلات ابتدایی را در همان تهران
گذراند. هم چنین در کنار پدر، قرآن، مسائل شرعیّه و معراج‌السعاده نراقی را آموخت. بعد از شهریور 1320 در مدرسه
مشیرالسلطنه تهران نزد آیت‌الله شیخ
ابوجعفر کرمانی به تحصیل علوم دینی پرداخت. حضور او در جلسات مذهبی زمینه‌های
آشنایی او را با آیت‌الله اسلامی را فراهم کرد که در نتیجه منجر به ازدواج وی با دختر آیت‌الله اسلامی شد.
در سال‌های بعد به دنبال درخواست علما جهت تأسیس مدارس اسلامی در اصفهان آیت‌الله
اسلامی، داماد خویش را نماینده خود در تشکیل مدارس اسلامی معرفی کرد و از
این پس فعالیت‌های فرهنگی وی گسترش پیدا کرد. اوّلین
دوره کلاس‌های مذهبی برای محصّلین ابتدایی در سال 1326 در مدرسه درب
کوشک بود که مقدمه تأسیس مدارسی به نام "جامعه تعلیمات اسلامی" در
اصفهان شد. حجت‌الاسلام فیروزیان بعد از مدتی به دستور آیت‌الله
بروجردی راهی کرمان شد. در کرمان علاوه بر دایر کردن روزنامه "پیام حق" مبارزات دامنه‌داری را علیه فرقه‌های منحرف و خوانین ظالم
آن سامان شروع کرد. مخالفت او با ظلم‌های خوانین باعث تبعید او به بندرعباس شد. در
بندر عباس نیز به فعالیت‌های خود علیه رژیم پهلوی ادامه داد.
*** مأموریت از طرف آیت‌الله کاشانی ***
در گرماگرم مبارزات ملی کردن نفت که با جدیت از وی روحانیت پیگیری می‌شد، انگلیسی‌ها
برای جلوگیری از ملّی شدن صنعت نفت تحریکاتی را در مناطق مرزی ایران به
ویژه در کردستان به راه انداختند. در چنین شرایطی روحانیت آگاه بار دیگر وارد میدان شد. در این رابطه حجت‌الاسلام فیروزیان از طرف آیت‌الله کاشانی مامور شد تا به کردستان رفته و از کارشکنی انگلیسی‌ها پرده بردارد.
حجت‌الاسلام غلامرضا فیروزبان در کتاب خاطرات خود که توسط مرکز اسناد انقلاب اسلامی منتشر شده است در این رابطه می‌گوید: «مدت کوتاهی به اعلام نخست وزیری دکتر مصدق مانده بود که تلگرافی از تهران از طرف آیت‌الله کاشانی در کرمان به دستم رسید که فوری خود را به تهران برسان... پس از ملاقات فرمودند: غرض از احضار تو به تهران اعزام به کردستان است، هرچه زودتر باید حرکت کنی. اخباری به من رسیده که انگلیسی‌ها در بین عشایر کرد تحریک‌هایی کرده‌اند، که در ارتباط با ملی شدن نفت است؛ به این صورت که به آن‌ها القا کرده‌اند که شما از نظر نژاد، مذهب، لباس، و زبان با شیعان کاملاً وضع متفاوتی دارید. منطقه کردنشین را مستقل اعلام کنید و اگر مواجهه با عکس‌العمل تهران در جهت اعزام قشون شدید، بجنگبد ما هم به شما کمک می‌کنیم. لذا باید شما برای آرام کردن آن منطقه و ایجاد اتحاد بین آحاد ملت به آن منطقه بروید».
بدین ترتیب با اعزام وعاظی همچون شیخ غلامرضا فیروزیان، این نقشه انگلیسی‌ها با دوراندیشی آیت‌الله کاشانی ناکام ماند. در همان سال وی مأموریت‌های دیگری از طرف آیت‌الله کاشانی به آذربایجان و خوزستان هم داشت. او در سی‌ام تیر 1331 در اصفهان دستگیر و به دستور استاندار از اصفهان، تبعید شد. در سال 1332 بعد از کودتای 28 مرداد به همراه آیت‌الله اسلامی تحت پیگرد قرار گرفت و فرماندار نظامی تهران دستور دستگیری او را به شهربانی کل کشور صادر کرد.
*** همراهی با نهضت امام خمینی ***
با شروع نهضت اسلامی به رهبری امام خمینی، حجت الاسلام فیروزیان به طرفداری از نهضت، فعالیت‌های چشمگیری را آغاز کرد. به گفته خودش، وی نخستین بار در جریان لایحه انجمن های ایالتی و ولایتی با امام دیدار کرد. بر اساس همین فعالیت‌ها بود که در 19خرداد 1343 دستگیر و ممنوع المنبر شد. وی در کتاب خاطرات خود درباره همراهی با نهضت امام خمینی می‌گوید: «در یکی از سفرها که [برای آگاهی مردم می‌رفتم] توفیقات زیادی برای جلوگیری از انحرافات عقیدتی مردم آن شهر داشتم و توفیقاتی نیز در خدمات اجتماعی نصیبم گردید، در شهر قم خدمت امام خمینی رسیدم و گزارش کارم را هم به صورت شفاهی و هم مکتوب به ایشان دادم. امام مرا دعا کردند. البته تاریخ دقیق این ملاقات یادم نیست ولی می‌دانم اوایل قیام ایشان بود.»
با دستگیری و تبعید حضرت امام فعالیت‌های حجت الاسالم فیروزیان شدت و گسترش زیادی داشت تا جایی که در سال 46 نام وی جزء روحانیون ممنوع‌المنبر توسط ساواک اعلام شد.
***پیشگام مبارزات ضدپهلوی در اصفهان***
پس از فرار محمدرضا پهلوی از کشور و حکومت 37 روزه شاپور بختیار و در جریان مبارزات و تحصن مردم در نقاط مختلف کشور، به پیشنهاد حجت الاسلام فیروزبان اصفهان نیز علی رغم برخورد خشن رژیم پهلوی پیشگام تحصن شد. حجت‌الاسلام فیروزبان در کتاب خاطرات خود درباره مبارزاتش با رژیم پهلوی می‌گوید: «من در جریان نهضت مردمی در اصفهان فعالیت‌هایی داشتم. به جهت تهیه مقدمات اعتصاب در اصفهان، منزل آیت‌الله حاج سید مصطفی مهدوی رفتم. چند نفر روحانی خدمت ایشان بودند از جمله حجت الاسلام حاج آقا فخر کلباسی رئیس هئیت قائمیه اصفهان، که به ایشان گفتم: در چند شهر مهم ایران دست به اعتصاب زده‌اند صحیح نیست که اصفهان که همیشه پیشقدم در این قبیل نهضت‌ها بوده سکوت کند. گفت:چه کنیم؟ گفتم: حرکت به سوی مسجد سید اصفهان و اعتصاب. گفت: پلاکارد لازم است که الان وسیله نیست. من عمامه‌ام را برداشتم و روی زمین باز کردم و با دو مداد و خودکار که بین آن‌ها یک چوب پهن گذارده بودم شعاری نوشته و وسط خط را با جوهری که موجود بود پر کردم و دو طرف آن پارچه را به دو چوب وصل نمودم و حرکت کردیم. فاصله بین میدان شکرشکن تا مسجد سید جمعیت انبوهی ما را همراهی کرد و سه روز در مسجد سید با جمعیتی که به قول مشهور جای سوزن انداختن نبود، شب و روز را گذراندیم.»
*** مبارزات حجت‌الاسلام فیروزیان با سازمان منافقین ***
حجت الاسلام فیروزیان پس از پیروزی انقلاب اسلامی با عزیمت به مناطقی چون اصفهان، مازندران، دشت مغان، گرگان، و نواحی دیگر و همکاری با نهادها و ارگان‌های متعدد، تلاش‌های شبانه روزی برای ثبیت نظام نوپای اسلامی داشت. وی در مورد اینگونه فعالیت‌های خود بعد از پیروزی انقلاب اسلامی می‌گوید: «از اصفهان به آقای سلامی سرپرست بنیاد بعثت پیغام دادم، سزوار نیست من که در دوران سخت ستم شاهی و جریان انقلاب به هر نحو ممکن همکاری علمی با افکار امام خمینی داشته‌ام در پیروزی انقلاب و مشکلات اداره مملکت همکار نداشته باشم. روزی نامه‌ای به دستم رسید که از من خواسته شده بود از طرف ستاد انقلاب اسلامی قم به مازندران بروم و با استاندار مازندران مرحوم مهندس مصحف همکاری کنم. لازم به توضیح است که یکی از نقاط بسیار مشکل بعد از پیروزی انقلاب مازندران بود؛ چون همه توده‌ای‌ها و هم منافقین با سازماندهی بسیار قوی و منظم، سراسر مازندران را آن هم مسلحانه در اختیار داشتند. به طوری که از آمل اولین نقطه مازندران تا گرگان و آخرین نقطه ان استان بر دیوارها آرم «داس و چکش شوری» و «آرم مجاهدین» دیده می‌شد. این نامه به امضای آیت‌الله شرعی، رئیس ستاد انقلاب اسلامی قم بود که من آشنایی قبلی با ایشان نداشتم، ولی به محض وصول این نامه به طرف مازندران حرکت کردم».
حضور حجت‌الاسلام فیروزیان در مازندران در کنار دیگر انقلابیون باعث ناکام ماندن فعالیت‌های منافقین و دیگر گروه‌های ضد انقلاب در منطقه شد.
فعالیت‌های شبانه روزی فیروزیان در اصفهان در کنار آیت‌الله خادمی، و نیز فعالیت‌های وی در استان مازندران، شهرستان مغان، بندرعباس و جزیره قشم، فعالیت‌های مستمر در سیستان و بلوچستان، همکاری با شورای نگهبان و قوه قضائیه ، بازرسی از زندان‌ها و ... از فعالیت‌های ارزشمند حجت‌الاسلام فیروزیان بعد از پیروزی انقلاب اسلامی است.
