پایگاه مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ یکی از مهمترین خسارتهایی که فتنه 88 به اقتصاد ایران وارد کرد، خسارت اقتصادی بود که بنابر گفته صاحبنظران و مسئولان اقتصادی، بعد از گذشت 8 سال از فتنه 88 هنوز هم آثار آن وجود دارد. حجتالاسلام نصرالله پژمانفر، نماینده مجلس شورای اسلامی و عضو هیئت رئیسه کمیسیون تلفیق برنامه و بودجه مجلس نهم به واسطه مسئولیت خود در مجلس شورای اسلامی اطلاعات زیادی از خسارتهای اقتصادی فتنه 88 دارد.
عضو هیئت رئیسه کمیسیون تلفیق برنامه و بودجه مجلس نهم با بیان اینکه در مجلس بسیاری از مشکلات و خسارتهایی که به واسطه فتنه88 پیش آمده بود را لمس کردیم٬ تصریح کرد: ما در مجلس میدیدیم قراردادها و کارهایی که میخواستند انجام دهند با یک چالش جدی مواجهه است. من خودم در کمیسیون تلفیق بودجه بودم. وقتی میخواستند بودجههایی را پیشبینی کنند، میدیدیم آن هزینههایی که نسبت به انجام خدمات در کشور وجود داشت بالاتر رفته بود. وقتی از دستگاههای ذیربط سوال میکردیم که چرا خدمات این قدر گرانتر شده است؟ توضیحی که میدادند دقیقا در رابطه با مسائلی بود که در داخل و خارج از کشور بعد از فتنه 88 برای ما پیش آمده بود.»
حجتالاسلام پژمانفر با بیان اینکه فتنه 88 در همه ابعاد خسارتهای فراوانی به کشور وارد کرد، خسارتهای اقتصادی فتنه 88 را به دو بخش "آشکار" و "پنهان" دستهبندی کرد و گفت: بخشی از خسارتهای اقتصادی فتنه 88 آشکار بود و بخش دیگر خسارتهای پنهانی بود که فتنه 88 بر اقتصاد وارد کرد. در آن مقطع که فتنه 88 شکل گرفت، فعالیتهای اقتصادی از دستور کار خارج شد و جامعه دچار یک التهاب نامناسبی در مسائل پیشرو شد. کارخانهها و کارگاهها تعطیل شدند و مغازهها بسته شد و فعالیتهای اقتصادی کسبه تحتالشاع قرار گرفت. اینها مواردی است که اعداد و ارقام میتواند درمورد آنها وجود دارد.
وی افزود:فتنه 88 یک سری آثاری داشت که کاملا پنهان است و به راحتی هم قابل مشاهد نیست. بخشی از آن فرار سرمایهها است؛ بخش دیگر سرمایههایی است که میتوانست به کشور بیاید اما فتنه اجازه نداد آن سرمایهها وارد کشور شود. کسی هنوز نمیتواند محاسبه کند این سرمایهها که میتوانست وارد کشور شود اما فتنه 88 از ورود آنها جلوگیری کرد دقیقا چقدر بوده است.
عضو هیئت رئیسه کمیسیون تلفیق برنامه و بودجه مجلس نهم با بیان اینکه ما تنها نباید ضرر اقتصادی را در خسارتی که مثلا به بانکها، موسسات، اتوبوسها و... وارد شد ببینیم٬ اظهار داشت: درست است که اینها یک بخش از ضررها است اما باید به این موضوع توجه کنیم که "عدم نفع" هم ضرر محسوب میشود. منافعی که میتوانست در جامعه جذب شود اما به واسطه فتنه 88 این منافع جذب نشد و این منافع در مسیر سرمایهگذاری قرار نگرفت. اینها بیشتر از ضررهای ظاهری به اقتصاد خسارت وارد کرد. درواقع خسارتهای پنهان ضررش بیشتر است و ضررهای پنهان فتنه مثل نگرانی پایدار امروز هم ادامه دارد.
حجتالاسلام پژمانفر معتقد است خسارتهای فتنه 88 به بخش سرمایهگذاری هنوز هم جبران نشده است. فتنه 88 یک نگرانی پایداری برای سرمایهگذاران ایجاد کرد بهطوری که امروز در سال 1396 هنوز ما نتوانستهایم آن سرمایهها را در اقتصاد داشته باشیم٬ به عبارتی میتوان گفت خسارتهای اقتصادی فتنه 88 در سال 1396 هم قابل لمس است.
وی درباره خسارتهای فتنه 88 به تولید و صادرات نیز گفت: بعد از فتنه 88 کاهش فروش نفت داشتیم. علاوه بر این یک فشار خارجی هم شکل گرفت که بر ما فشار وارد کردند و بعد از فتنه 88 ما نتوانستیم مثل گذشته خرید کنیم. بلکه بعضی از جنسها را با واسطه تهیه میکردیم. واسطه قیمت را بالا برد و از سوی دیگر در فروش هم ضرر کردیم. ما نتوانستیم تولیدات کشور مثل نفت را به راحتی بفروشیم و اینها باعث شد هم درآمد کشور کاهش پیدا کرد و هم ضررهای ما بیشتر شد.
نماینده مجلس شورای اسلامی درباره تاثیر تحریمها بر اقتصاد ایران گفت: تحریمها وسیلهای بود که مورد استفاده دشمنان ما قرار گرفت. لذا فتنه 88 بهانهای شد که دشمنان ما به وسیله تحریمها فشارهایی را به ما وارد کنند. همچنین فتنه باعث شد فروش بسیاری از کالاها را به ما تحریم کردند و مشکلاتی در سیستم بانکی ما ایجاد کردند که به واسطه آن مشکلات، ما نتوانستیم مبادلات را راحت انجام دهیم. نتیجه این شد که بخش قابل توجهی از تحریمها که بر اثر فتنه88 بر کشور ما تحمیل شده بود به روند اقتصادی کشور به شدت لطمه وارد کرد و آن را تحت تاثیر فراوان قرار داد.