پایگاه مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ آیتالله ابراهیم امینی از مبارزان نهضت اسلامی و نزدیکان امام خمینی در واقعه پانزده خرداد 1342 در کتاب خاطرات خود که توسط مرکز اسناد انقلاب اسلامی منتشر شده است درباره دستگیری امام خمینی و واکنش فوری مردم قم به آن میگوید: بعد از سخنرانی امام خمینی در مدرسه فیضیه بیم آن میرفت که امام را دستگیر کنند. روز یازدهم محرم مجلس روضهخوانی در بیت امام ادامه یافت و انبوه جمعیت همانند روزهای قبل، بلکه بیشتر در آن مجلس شرکت داشتند.
نگرانی از احتمال دستگیری امام خمینی
اوایل شب دوازدهم محرم من در بیت امام بودم. جمعی از دوستان نیز حضور داشتند و از احتمال دستگیری امام اظهار نگرانی میکردند. جمعی از علاقمندان مصر بودند شب را در بیت امام بمانند ولی با مخالفت ایشان مواجه شدند. من نیز همانند سایر دوستان به منزل مراجعه کردم و با حالت شدید نگرانی استراحت کردم.
بامداد بعد از نماز صبح هنگامی که هوا روشن شد در کوچه سر و صدایی شنیده میشد، در را باز کردم و از چند نفری که رفت و آمد میکردند، شنیدم که امام را دستگیر کردند.
بعد از طلوع آفتاب به سوی بیت امام حرکت کردم. به تدریج مردم خبردار میشدند و از گوشه و کنار شهر به سوی بیت امام حرکت میکردند. آنها گریه میکردند و شعار "یا مرگ یا خمینی" سر میدادند و سرگردان به این طرف و آن طرف میرفتند و تکلیف خود را نمیدانستند. گروهی برای درخواست اقدام مقتضی و شناخت وظیفه به سوی بیت مراجع تقلید و علمای بزرگ در حال حرکت بودند. مرحوم حاج آقا مصطفی فرزند امام با جمع کثیری از مردم رهسپار صحن مطهر حضرت معصومه(س) شدند. من نیز با این جمع به سوی صحن حرکت کردم.
جلسه تصمیمگیری علما در واکنش به دستگیری امام
صحن مطهر پر از جمعیت بود. تنی چند از علمای بزرگ نیز در صحن حضور یافتند. مرحوم حاج آقا مصطفی جریان دستگیری شبانه امام را برای حاضران توضیح داد. در همین احوال جمعی از مراجع تقلید و علمای بزرگ در بیت یکی از مراجع تشکیل جلسه دادند تا در اقدام مقتضی و تعیین تکلیف مردم به گفتگو بنشینند.
در بین علما و فضلایی که در صحن مطهر حضور داشتند دو نظر وجود داشت: تنی چند عقیده داشتند انبوه جمعیت داخل صحن، خارج شوند و به انبوه جمعیت خارج بپیوندند. جمعی دیگر نتیجه این عمل را جز توسعه کشتار نمیدانستند. در همین حال از محل اجلاس علما و مراجع پیام آمد که به منازل خود باز گردید و منتظر تعیین تکلیف و اقدام مقتضی باشید. این پیام به وسیله مرحوم حاج آقا مصطفی به مردم ابلاغ شد. مردم به تدریج به منازل خود بازگشتند.
کشتار مردم قم توسط عمال پهلوی
صدای تیراندازی از بیرون صحن شنیده میشد. خبر رسید در چند نقطه شهر و از جمله آن طرف پل آهنچی بین مردم و نیروهای نظامی درگیری به وجود آمده و مردم بیدفاع را به گلوله بستهاند. درگیریهای خیابانی در گوشه و کنار شهر مخصوصا اطراف حرم مطهر تا ساعتها ادامه داشت، کماندوها و نیروهای نظامی رژیم بیرحمانه به مردم بی دفاع حمله کردند و جمع کثیری را به خاک و خون کشیدند. متأسفانه آمار دقیقی از شهیدان و زخمیهای آن روز در دست نیست، ولی به هر حال زیاد بودند.