انعکاس ارزش‌های دهه 60 در منش شهید صیاد شیرازی

پایگاه مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ انقلاب اسلامی ایران، ارزش‌های اسلامی و اخلاقی را نه تنها در سطح زندگی عموم مردم، بلکه در میان نخبگان و کارگزاران نظام اسلامی نهادینه کرد. چه اینکه در سال‌های ابتدایی پیروزی انقلاب اسلامی که از آن به دهه 60 یاد می‌شود، این ارزش‌ها در بالاترین جایگاه خود قرار داشته و اهتمام بسیاری از مسئولان در عرصه‌های سیاسی، نظامی و فرهنگی به این سبک زندگی بیش از پیش به چشم می‌خورد.

نگاهی به زندگانی شخصیت‌ها و مسئولین دهه اول انقلاب که حیات آن‌ها تا دهه بعدی هم ادامه داشت نشان می‌دهد چگونه ارزش‌های دهه 60 در میان کارگزاران نظام جمهوری اسلامی جاری بوده است. شهید سپهبد صیاد شیرازی یکی از مسئولان نظامی و از فرماندهان دوران دفاع مقدس است که ارزش‌های دهه شصت به خوبی در رفتار و منش وی نمایان بود.

ساده زیستی

یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های رفتاری شهید علی صیاد شیرازی تقید به ساده‌زیستی بود. همسر وی در این‌باره می‌گوید: «در رعایت ساده‌زیستی یادم می‌آید که در اتاق کارش روی زمین می‌نشست و کارهایش را انجام می‌داد. احساس کردم شاید معذب باشد. پیش‌قدم شدم و رفتم یک سری صندلی گرفتم. با دیدن آن‌ها بر خلاف انتظار اولیه‌ام، علی نه تنها شاد نشد، بلکه ناراحت هم شد. می‌گفت: دنیا آهسته آهسته آدم را در کام خود فرو می‌برد. قدم اول را که برداشتی تا آخر می‌روی لذا باید مواظب همان گام اول باشی«.

ساده‌زیستی شهید صیاد شیرازی در زندگی شخصی او نیز کاملا مشهود بود به طوری که حجت‌الاسلام محمدی گلپایگانی می‌گوید: «درباره ساده‌زیستی شهید صیاد کافی است هر کس سری به منزل ایشان بزند تا به این موضوع پی ببرد. یک زندگی معمولی و ساده‌ای که تازه زیرزمین خانه‌اش را هم به حسینیه تبدیل کرده بود و مراسم‌های روضه و دعا را در آن‌جا برگزار می‌کرد. این زندگی یک امیر ارشد نظامی ما است».

حساسیت در استفاده از بیت‌المال

از دیگر ویژگی‌های شهید صیاد شیرازی در کسوت یکی از بلندپایه‌ترین مسؤلین نظام می‌توان به حساسیت وی در استفاده از بیت‌المال اشاره کرد. به نقل از همسر شهید: «عمده هم و غمش این بود که نه تنها اموال بیت‌المال ابطال و هدم نگردد، بلکه در مسیر غیر ضروری نیز مصرف نشود. اگر دوستی کادویی برایش هدیه می‌آورد، بسیار دقیق جستجو می‌کرد که بداند منبع تأمین هزینه آن ازکجا بوده است. اگر احساس می‌کرد که از پول بیت‌المال تهیه شده، بی‌رودربایستی پس می‌داد و همه، این اخلاق صیاد را می‌دانستند. معتقد بود که فردای قیامت همه این اموال زبان می‌گشایند و سوء استفاده کنندگان از بیت‌المال را رسوا می‌کنند».

مهدی صیاد شیرازی فرزند شهید نیز در خاطره‌ای ضمن اشاره به حساسیت پدرش در استفاده از بیت‌المال می‌گوید: «ما معمولا به محل کار ایشان می‌رفتیم و اگر می‌خواستیم خودکار یا کاغذی از آن‌جا برداریم و چیزی بنویسیم تأکید داشت که حتما مقدار استفاده را یادداشت کنیم تا در اولین فرصت آن را جبران کنیم، می‌گفت این مال مسلمین است و چند صباحی در نزد ما امانت است و باید این امانت را به صاحبانش بازگردانیم».

روایت رئیس دفتر شهید صیاد شیرازی نیز حاکی از حساسیت ویژه وی نسبت به استفاده از بیت‌المال است. سرهنگ حسن کلانتری نقل می‌کند: «از مواردی که رعایت می‌کرد حقوق بیت‌المال بود. از منطقه با من که در دفتر ایشان بودم تماس می‌گرفت و می‌گفت مثلا سه دقیقه با مشهد با پدرم صحبت کرده‌ام. ما موظف بودیم تماس‌های شخصی‌اش را یادداشت، جمع‌بندی و پولش را از محل حقوق وی کسر کرده، به حساب بیت‌المال واریز کنیم و رسید همه این پرداخت‌ها هم موجود است».

وی ادامه می‌دهد: «شهید خودروی پیکان داشت، در حالی‌ که ده‌ها خودرو از نوع دیگر و پیشرفته در اختیار ما بود، اما ایشان پرهیز می‌کرد و می‌گفت کارهای شخصی را با خودروی شخصی‌ام انجام می‌دهم».

ولایت‌مداری

از دیگر خصوصیات شهید صیاد شیرازی می‌توان به ولایت‌مداری او اشاره کرد. وی «استحکام در پیوند با ولایت را ضمانت‌بخش هدایت و عاقبت‌بخیری» می‌دانست و در دست‌نوشته‌ای که چندی قبل از شهادتش نوشت تاکید کرد: «عظیم‌ترین نعمت خدا را نعمت عظیم ولایت می‌دانم و استحکام در پیوند با ولایت را ضمانت بخش هدایت و عاقبت بخیری می‌پندارم فلذا نه تنها در قلب و زبان بلکه در عمل کوشیده‌ام ارادتم را به ولایت بثبوت برسانم».

به گفته امیر سرتیپ عبدالعلی پورشاسب: «یکی از ابعاد شخصیتی ایشان [شهید صیاد شیرازی]، اعتقاد عمیق و محکم به ولایت فقیه بود. ایشان تلاش می‌کرد که هر چه ولی فقیه می‌گویند، انجام دهد.» وی ادامه می‌دهد: «وقتی محضر آقا می‌رسید، در آنجا یادداشت برمی‌داشت. ما خیلی با هم صحبت می‌کردیم. یک روز به ایشان گفتم: چرا یادداشت برمی دارید؟ بعدا دفتر ایشان متن کاملش را برای شما می‌فرستد. اگر یادداشت کنید، ممکن است چیزی را از قلم بیندازید. پاسخ داد: درست است که به من ابلاغ می‌شود، ولی ممکن است یک هفته بعد باشد. من وظیفه دارم به محض اینکه ولی فقیه مطلبی را می‌فرمایند، یادداشت کنم و در اولین فرصت اجرا کنم.»

امير سرتيپ ناصر آراسته از دوستان و هم‌رزمان شهید صیاد نیز با اشاره به این خصوصیت نقل می‌کند: «همراه جمعي از فرماندهان و مسئولان خدمت مقام معظم رهبري رسيده بوديم، از وقتي كه حضرت آقا شروع به صحبت فرمودند، ديدم شهيد صياد شيرازی كل صحبت‌ها و فرمايشات آقا را يادداشت مي‌كنند. وقتي از جلسه بيرون آمديم، به ايشان عرض كردم: علي آقا! چرا صحبت‌هاي آقا را يادداشت كرديد؟ اين صحبت‌ها را كه اخبار اعلام می‌كند و متنش هم بعداً در اختيار شما قرار می‌گيرد. پس چه لزومی داشت در جلسه آن‌ها را يادداشت كنيد؟ شهید به من گفت: آقا ناصر! آيا قبول داري كه سرپيچي از دستور فرمانده جرم است؟ گفتم: بله گفت: آيا قبول داري تأخير در اجراي دستور ولي هم جرم است؟ گفتم: بله گفت: من از ب بسم الله تا آخر فرمايشات آقا را به مثابه امر و دستور تلقي مي‌كنم و می‌خواهم از همان لحظه‌اي كه دستور را می‌شنوم و از محضر ايشان مرخص می‌شوم اقدام به اجراي امر مولا كنم و اين نوشته‌ها براي همين است كه دائم به آن نگاه كنم و براي اجراي آن فكر و تدابيري بينديشم و می‌ترسم از اينكه وقتي از اينجا خارج می‌شوم و سوار ماشين می‌شوم در بين راه اتفاقي برايم بيافتد و از دنيا بروم در حالي كه امر نائب امام زمان(عج) را اجرا نكرده باشم و در فكر اجراي صحيح و به موقع آن هم نبوده باشم».

بندگی خالصانه

از دیگر وجوه رفتاری شهید صیاد شیرازی توجه به معنویات، خصوصا نماز اول وقت بود. به گفته یکی از نزدیکان او: «شهید صیاد شیرازی بسیار زیاد بر خواندن نماز اول وقت دقت داشت، بیشتر کارهای ایشان به گونه‌ای تنظیم می‌شد که یا با وقت نماز به پایان می‌رسید، یا پس از خواندن نماز شروع می‌شد.»

امیر سرتیپ عبدالعلی پورشاسب نیز با اشاره به توجه شهید صیاد به معنویات خصوصا نماز اول وقت روایت می‌کند: «خاطرم هست زمانی می‌خواستیم برای بازدید منطقه جنگی برویم که تقریباً ناامن بود. اشرار حدود 40 نفر از بچه‌های نیروی انتظامی را به شهادت رسانده بودند. تقریباً غروب و نزدیک نماز مغرب و عشاء بود. بازرسی‌هایمان را کردیم و داشتیم با چند ماشین برمی‌گشتیم که به شهر بیائیم. در وسط راه به پاسگاهی رسیدیم که از آنجا تا شهر حدود یک ساعت راه بود. همه پیشنهاد کردند با توجه به ناامنی منطقه، سریع خودمان را به شهر برسانیم تا به تاریکی هوا بر نخوریم. هوا که تاریک می‌شد، امنیت لازم را نداشتیم. ایشان گفتند وقت نماز است، باید در همین پاسگاه، نماز مغرب و عشاء را بخوانیم و بعد برویم. همان جا ایستادیم و نماز مغرب و عشاء را خواندیم».

تواضع و فروتنی

از دیگر ویژگی‌های شهید صیاد شیرازی می‌توان به تواضع و فروتنی وی اشاره کرد. حجت‌الاسلام محمدی گلپایگانی در این رابطه می‌گوید: «یکی از مشخصه‌های بارز اخلاقی و رفتاری شهید صیاد شیرازی این بود که در برابر دوستان بی نهایت متواضع و نرم‌خو بود، به طوری که اصلا خودش را نمی‌دید. یعنی در مقابل سرباز، درجه‌دار، دانشجو، رفتگر، و هر کس دیگر در کمال مهربانی و افتادگی برخورد می‌کرد. اما در مقابل دشمن خدا بی‌نهایت با صلابت بود و ذره‌ای گذشت و ترحم نداشت.»

به گفته سردار محمدرضا نقدی: «او امیری بود با مرتبه‌ای رفیع، اما با سربازان و درجه داران و کارمندان جزء به سادگی می‌جوشید، با آنان حشر و نشر می‌کرد و در کنار سربازان بر سر یک سفره می‌نشست و غذا می‌خورد.»