پایگاه مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ پس از ارتحال آیت‌الله حاج شیخ عبدالکریم حائری یزدی مؤسس حوزه علمیه قم در سال 1315 ش، مسؤولیت اداره حوزه بر عهده سه تن از مراجع بزرگ عصر به نام حضرات آیات: سید محمدتقی خوانساری، سید محمد حجت کوه کمره‌ای و سید صدرالدین صدر قرار گرفت و این مراجع سه‌گانه به مدت هشت سال، حوزه عظیم قم را به نحو احسن اداره کردند. سرانجام آیت‌الله بروجردی با حمایت یارانی مجتهد و راستین در 9 دی 1323 وارد قم شد و زعامت شیعیان را به عهده گرفت. آیت‌الله بروجردی تا پایان عمر به مدت نزدیک به هفده سال در قم ماند و حوزه علمی این شهر را با رونقی روزافزون قرین ساخت. در طی دوران حضور این عالم برجسته و مرجع کل، عالمان نامداری در محضرش پرورش یافتند و خدمات و آثار و برکات فراوانی ارائه گردید. در ادامه به چند روایت از ورود آیت‌الله العظمی بروجردی به قم پرداخته شده است.
شهید آیت‌الله مویدی در کتاب خاطرات خود درباره عزیمت آیت‌الله بروجردی به قم می‌گوید: حضرت آیت‌الله بروجردی در بروجرد به بیماری سختی مبتلا شدند. وقتی پزشکان در آنجا نتوانستند ایشان را معالجه کنند او را برای معالجه به تهران منتقل کردند. ایشان در بین راه چشمش به بارگاه حضرت معصومه (س) که می‌افتد، چون در حالت بیماری قادر به تشخیص نبودند، می‌پرسد اینجا کجاست؟ می‌گویند قم و حرم حضرت معصمومه سلام‌الله‌علیها است. ایشان در همان حالت کسالت و بیماری به حضرت معصومه(س) توسل پیدا می‌کند و نذر می‌کند که خدایا اگر از این کسالت شفا پیدا کردم بقیه عمرم را در قم می‌گذرانم. بعد که به تهران می‌روند و خوب می‌شوند، به قم می‌آیند و در آنجا می‌مانند.
آیت‌الله سید حسین موسوی کرمانی نیز در کتاب خاطرات خود در این‌باره گفت: در سال 1324، آيت‌الله بروجردى، به حوزه علميه قم تشريف آوردند. همه علما، از جمله آقاى صدر، آقاى سيد محمدتقى خوانسارى، آقاى حجت و امام خمينى از ايشان دعوت کردند تا به قم بيايند. امام خمينى خيلى اصرار کردند تا آقاى بروجردى به قم تشريف آوردند. آقاى بروجردى به قم تشريف آوردند و مشغول تدريس شدند. همه علما به درس ايشان مى‌رفتند. دو ـ سه ماه گذشت. روزى آيت‌الله بروجردى که براى تدريس تشريف مى‌بردند، در بين راه، در صحن مبارک حرم حضرت معصومه(س)، از علما تقاضا کردند که بروند درس‌هاى خود را شروع کنند. آقايان هم از آن روز، ديگر در درس آقاى بروجردى شرکت نکردند و خودشان به تدريس ادامه دادند. تنها امام خمينى تا آخر در درس آقاى بروجردى شرکت کردند. ظاهرا آقاى بروجردى به امام خمينى گفته بودند که «شما هم برويد، تدريس کنيد»، ولى امام خمينى فرموده بودند که «آقا، من از درس شما استفاده‌هاى زيادى مى‌برم و درس شما را ترک نمى‌کنم».
