پایگاه مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ یكی از اقدامات رژیم شاه به منظور مخدوشكردن چهره امام خمینی انتشار مقاله‌ای با عنوان «ایران و استعمار سرخ و سیاه» به قلم فردی مستعار به نام «احمد رشیدی مطلق» بود. این مقاله كه در عصر روز 17 دی 1356 در روزنامه اطلاعات انتشار یافت، به زعم برخی از نویسندگان «بزرگ‌ترین اشتباه تاكتیكی» شاه لقب گرفت، زیرا امام خمینی كه پس از سال‌ها دوباره نام او در اذهان مردم ایران زنده شده بود به شدت مورد حمله و اهانت قرار گرفته بود. از این رو مردم در تهران و سایر شهرستان‌ها به‌ویژه در قم موجی از اعتراض‌ها و تظاهرات دامنه‌داری را آغاز كردند. در شیراز نیز مردم تظاهرات اعتراض‌آمیزی نسبت به مقاله روزنامه اطلاعات برگزار كردند. در این زمینه در کتاب «انقلاب اسلامی در شیراز» که توسط مرکز اسناد انقلاب اسلامی منتشر شده آمده است:
در پی این حادثه در شیراز آیت‌الله محلاتی كه نقش عمده‌ای
در مبارزات مردم این شهرستان ایفا می‌كرد، در واكنش به واقعه مزبور با ارسال نامهای
به علمای قم از جمله آیات عظام: گلپایگانی، مرعشی نجفی و شریعتمداری درخواست كرد
كه در برخورد با قضیه 19 دی آرام ننشینند.
علاوه بر این، علما و روحانیون در مساجد ضمن سخنرانی، با
اشاره به واقعه 19 دی قم به انتقاد از مقامات حكومتی پرداختند. آیت‌الله دستغیب
در شب 22 دی در مسجد جامع شیراز طی سخنانی اظهار داشت: «[آیت‌الله] خمینی مرجع تقلید
چند میلیون شیعه می‌باشد و چون روزنامه اطلاعات به وی تهمت‌هایی زده، طبق قانون
عاملین امر بایستی تحت تعقیب قرار گرفته از یك تا سه سال زندانی شوند.»
وی سپس از مردم خواست تا برای سلامتی امام خمینی صلوات
بفرستند. پس از خروج شركت‌كنندگان از مسجد عده‌ای از حاضران ضمن حركت در میدان
شاهچراغ مبادرت به تظاهرات و سردادن شعار نمودند. بنا به گزارش ساواك شیراز، در این
میان عده‌ای با حمله به برخی مؤسسات دولتی به تخریب این مكان‌ها پرداختند كه در نتیجه
چند شیشه بانك صادرات، كیوسك شركت واحد اتوبوسرانی شیراز و شیشه‌های یك اتومبیل
پلیس شكسته شد. در نتیجه پلیس دو نفر به نامهای حسن امیرپور فرزند علی و علی
مجتهدزاده فرزند حسین را دستگیر كرد.
در شب 23 دی نیز حجت‌الاسلام مجدالدین محلاتی در مسجد ولی‌عصر
واقع در خیابان داریوش شیراز مبادرت به سخنرانی كرد. بنابر گزارش ساواك شیراز، وی
ضمن تأیید و حمایت از آیت‌الله خمینی برای سلامتی ایشان دعا نمود، لذا در هنگام
خروج حاضران، عده‌ای شروع به سر دادن شعار «مرگ بر شاه» و «زنده‌باد خمینی» نموده
كه در نتیجه با مداخله پلیس تظاهرات‌كنندگان متفرق شدند. اما 19 نفر از
شعاردهندگان به دست نیروهای شهربانی دستگیر شدند.
پس از سخنرانی آیت‌الله دستغیب و حجت‌الاسلام مجدالدین
محلاتی در شب‌های 22 و 23 دی‌ماه، در 24 دی نیز سید احمد پیشوا در مسجد نو سخنرانی
كرد، اما به دلیل اینكه نیروهای پلیس شهربانی از محل برگزاری مراسم و سخنرانی از
قبل اطلاع داشتند، با محاصره مساجد مزبور از تظاهرات جلوگیری می‌كردند. از این رو
از طرف علما و روحانیون مقرر گردید كه امامان جماعت در هر مسجد بدون دعوت قبلی به
منبر رفته و موضوع اهانت به امام خمینی و جریان كشتار مردم قم را برای مردم بازگو
كنند كه دولت چگونه در شب تاریك مردم را به مسلسل بسته است و به همین جهت در مردم
ایجاد انزجار نمایند.
از آنجایی كه مقامات امنیتی برگزاری سلسله سخنرانی‌های
مزبور روحانیون را موجب افزایش تحركات مردم و گسترش دامنه اعتراض‌ها در شیراز می‌دانستند،
تصمیم گرفتند كه اقداماتی به منظور جلوگیری از برگزاری سخنرانی‌های مزبور به عمل
آورند. از این رو با درخواست شهربانی فارس در شورای هماهنگی در 24/10/56 تصویب گردید
كه به آیت‌الله دستغیب و حجت‌الاسلام مجدالدین محلاتی تذكرات لازم داده شود كه
چنانچه به روند فعلی خود ادامه دادند، تصمیمات مقتضی درباره آنان به عمل آید.
از این رو مقامات اطلاعات شهربانی ضمن تماس با اشخاص مزبور،
تذكرات شفاهی را به آنان ابلاغ كردند. حجت‌الاسلام مجدالدین محلاتی در پاسخ اظهار
داشت درج مقاله در روزنامه اطلاعات با عنوان «ایران و استعمار سرخ و سیاه» و
«واقعه 19 دی قم» همه روحانیون و مردم را متأثر كرده است و در این چند روز، از
شهرهای مختلف تحت فشار قرار گرفته‌اند. وی در ادامه افزود: «چنانچه مسببین وقایع
مزبور مورد تعقیب قرار نگیرند، احتمال وجود دارد كه در شیراز به منظور اعتراض به اقدامات
مزبور برگزاری نماز جماعت در مساجد تعطیل شود.»
آیت‌الله بهاءالدین محلاتی با صدور اعلامیه‌ای ضمن اعلام
عزای عمومی به مناسبت بزرگداشت چهلمین روز شهدای قم در روز 29 بهمن 1356 از مردم
خواست تا با بستن بازار در مراسم برگزارشده در مساجد شركت كنند. علاوه بر این
تعدادی اعلامیه از طرف روحانیون قم و سایر شهرستان‌ها در شیراز توزیع شد كه از
جمله چهره‌های شاخص آن: آیات عظام گلپایگانی، مرعشی نجفی، شریعتمداری و آیت‌الله
محمدصادق روحانی بودند. در اعلامیه‌ها از مردم خواسته شده بود در مراسم چهلمین روز
شهدای قم شركت كنند.
