مرکز اسناد انقلاب اسلامی

در نهضت مبارزه با كشف حجاب رضاخانی، روحانیون، توده‌های مردم و برخی گرو‌ه‌های صنفی و سیاسی فعالی بودند كه به مثابه نیروهای ورودی به سیستم قابل شناسایی هستند. بدون انكار تأثیر تك‌تك نیروهای فوق در فرآیند و با توجه به موضوع كتاب حاضر، باید گفت كه شیخ محمدتقی بهلول گنابادی از نیروهای مؤثر ورودی فرآیند عملیات سیستم بوده است. شیخ، به عنوان واعظی تأثیرگذار، آشنا به مسائل روز و دارای عرق مذهبی شدید،‌ باعث و بانی قیام مسجد گوهرشاد شد كه نقش آن در نهضت مبارزه با كشف حجاب، غیرقابل انكار است. به عبارت دیگر و با توجه به دیدگاه سیستمی كه به طور خلاصه به آن اشاره شد، شیخ بهلول یكی از نیروهای ورودی بسیار مؤثر به سیستم است كه در مرحله‌ی فرآیند عملیات، به مدد حضور و ایستادگی مردم، حماسه‌ی مسجد گوهرشاد را رقم زد. خروجی این سیستم، تجلی شخصیت ضد مذهب، ددمنش، قلدر و سركوب‌گر رضاخان نزد عامه، شكسته شدن سكوت چند ساله در قبال عملكرد ضد دین رضاخان و در نهایت، رقم خوردن حماسه‌ی حضور مردم در دفاع از دین و شرف بود. فرآیند بازخورد و نگاه مجدد به سیستم نیز نشان می‌دهد كه اولا خروجی و نتیجه، ثبت و قابل اعتنا بوده است و در ثانی، بررسی تأثیر بهلول در نقش یك ورود سیستم، مؤثر و كم‌نقص بوده است. مؤید این نتیجه‌گیری، فرمایشات مقام معظم رهبری در تجلیل از شخصیت بهلول است: "بهلول یكی از شگفتی‌های روزگار ما بود‌، زهد و وارستگی او، تحرك و تلاش بی‌وقفه، پیكر نحیف او، ذهن روشن و فعال او، حافظه‌ی بی‌نظیر او، دهان همیشه صائم او، غذا و لباس و منش فقیرانه‌ی او، شجاعت و فصاحت و ویژگی‌های اخلاقی برجسته‌ی او، از این مؤمن صادق، انسانی استثنایی ساخته بود". این كتاب، از مجموعه "دانستنی‌های انقلاب اسلامی برای جوانان"، به ذكر داستان‌واره‌ای از فعالیت‌های مبارزاتی، دوران تبعید، حضور ایشان در مصر و حیات ایشان در دوران پس از پیروزی انقلاب اسلامی تا وفات، پرداخته است.