نام کتاب:
پنجاه سال فراز و فرود حزب تودهی ایران
موضوع : کتاب
زیرگروه موضوع: تاریخ معاصر ایران
تاریخ انتشار: ۱۳۸۸
چاپ جاری: ۲۰۰۰
قیمت: ۲۹۰۰۰ ریال
شمارگان: ۲۰۰۰
تعداد صفحات: ۳۱۵
قطع: وزیری
شابک: ۹۶۴-۴۱۹-۳۴۲-۲ـ ۹۷۸
وضعیت: ناموجود
معرفی اجمالی: طی صد سال تاریخ تحزب در ایران و در میان صدها حزب خرد و کلانی که در
جامعهی ایرانی تکوین یافت، واژهی حزب بیش از هر یک از آنها بیگمان با
نام حزب تودهی ایران عجین شده است. فراتر از آن، شاید اصطلاحاتی چون
مبارزهی سیاسی و حتی سیاست در دوران معاصر با نام این حزب گره خورده باشد.
شگفت آنکه در این مبارزهی سیاسی، وفاداری به آرمانها و خواستههای مردم و
فداکاری و تلاش در راه توسعهی سیاسی کشور و گسترش جامعهپذیری و آموزش
سیاسی و همچنین خطا و خیانت و خدعه و سرسپردگی به بیگانه در مراحل مختلف
حیات این حزب و گاه همزمان از سوی عناصر متفاوت تودهای فراوان دیده شد.
باز بر این نکات میتوان افزود که بیشترین نویسندگان، شاعران، روشنفکران و
فرهیختگان جامعهی ایرانی یا دستکم بخش قابل توجهی از آنان، در طول بیش از
نیم قرن حیات حزب توده یا به این حزب تعلق داشتهاند یا به احزاب و
گروههای منشعب و معارض با آن، که به هر روی خاستگاه و پرورشگاه اولیهی
آنان حزب توده بوده است. بدینسان همچنانکه تقریباً همهی احزاب چپ ایران
را اسلاف یا اخلاف حزب توده یا به نوعی مرتبط با این حزب میتوان خواند،
کم و بیش همهی روشنفکران و اندیشمندان چپ ایرانی را نیز طی چند سال باید
به گونهای در ارتباط با این حزب دید؛ پیشگامان اندیشهی چپ و معلمان یا
مربیانی که میراث فکری و سیاسی آنان به حزب توده رسید، تودهایها و نیز
فرزندان و پرورشیافتگان در دامان این حزب که برخی با پایداری و تعلق خاطر
یا جزمیت و تعصب تودهای ماندند و بعضی با بریدن و رمیدن یا نواندیشی و
استقلال فکر و عمل و خطر کردن و درنوردیدن راههای تازه، از حزب گسستند.
طرفه آنکه از آغاز دههی بیست یا دومین دورهی پیدایش و گسترش احزاب و
جمعیتهای سیاسی در ایران پیدایی حزب توده در مقام تشکل سیاسی شاخص چپ در
ایران خود به تکوین برخی از مهمترین احزاب و گروههای سیاسی نیم قرن اخیر
در دو طیف دیگر تشکلهای سیاسی تاریخ ایران یعنی جریانهای دینی و مذهبی و
گرایشهای ملی و ناسیونالیست یاری داد؛ چرا که بسیاری از احزاب و جمعیتهای
سیاسی متعلق به این دو بستر فکری و ایدئولوژیک به مثابه واکنشی در برابر
تبلیغات و فعالیتهای حزب توده به وجود آمدند و گسترش یافتند. صرفنظر از
چنین احزاب و تشکلهایی، حتی برخی شبهحزبها یا احزاب دولتی، فصلی و شخصی
نیز مشخصاً در مقابله با حزب توده یا با الگوی این حزب و یا به کمک
نظریهپردازان سابق تودهای تشکیل شد؛ از حزب دموکرات ایران در دههی بیست
تا حزب رستاخیز در دههی پنجاه. به تعبیر خود حزب توده حتی حزببازیها و
حزبسازیهای شاه و قوام به تقلید از حزب توده صورت گرفت.