انقلاب اسلامی ایران مبارزهی یك گروه یا
طبقه علیه گروه و طبقهی دیگر نبود بلكه فریاد اعتراض ملتی بزرگ بود علیه
ظلم، بیعدالتی، وابستگی و بیدینی حكومت پهلوی كه از عمق دل و جان
میلیونها ایرانی برآمد و رژیم ستمگر پهلوی را سرنگون ساخت. در این انقلاب
تمام اقشار اجتماعی اعم از طلبه، دانشجو، كشاورز و كاسب و ... به میدان
آمدند و رو در روی رژیم جنگیدند. اما مشخصهی دیگر انقلاب اسلامی این بود
كه محدود و منحصر به منطقه و شهر خاصی نبود بلكه در دورافتادهترین نقاط
این مرز و بوم شعارها، آرمانها و خواستههای مردم هماهنگ و یكسان بود و
جملگی در پی تحقق حكومتی اسلامی با رهبری مردی از تبار صالحان امام خمینی
(ره) بودند. همین همدلی و یكرنگی باعث شد كه مردم بیسلاح با اتكا به
خداوند بر نظامیان و دهها هزار مستشار غربی پیروز شوند.
عظمت و گستردگی
حوزهی جغرافیای انقلاب اسلامی ایران ضرورت بررسی موردی و منطقهای وقایع و
جریانهای مؤثر در پیروزی انقلاب در شهرها و استانهای مختلف را میطلبد.
شهر مقدس مشهد به بركت وجود مرقد امام هشتم علیبن موسیالرضا (ع) در تمامی
عرصهها و جنبشهای معاصر ایران شركت داشته و گامهای مهمی نیز برداشته
است. علاوه بر آن حوزهی علمیهی كهنسال شهر محل پرورش علما و روحانیون
بزرگی بوده است كه در شكلگیری و گسترش انقلاب اسلامی در سراسر ایران نقش
ارزندهای داشتهاند. وجود دو بیت آیات میلانی و سیدحسن طباطبایی قمی در
مشهد و انجمنهای سیاسی و مذهبی متعدد از جمله كانون نشر حقایق اسلامی،
انجمن پیروان قرآن، انجمن اسلامی دانشجویان دانشآموزان و فعالیت بیوقفه و
مؤثر شخصیتهای بزرگ از جمله حضرت آیتالله خامنهای در باروری نهال
انقلاب در مشهد و سایر شهرهای ایران بسیار مهم و سرنوشتساز بوده است.
اثر
پیشرو با بررسی زمینهها و حوادث منتهی به قیام پانزده خرداد 1342 و شرح
نحوهی شكلگیری قیام و پیامدهای آن حوادث را تا پیروزی انقلاب اسلامی
پیگیری میكند. مؤلفان كوشیدهاند با استفاده از اسناد و مصاحبههای متعدد
نقش اشخاص، كانونها و انجمنهای مذهبی فعال مشهد را در پیروزی انقلاب
اسلامی تبیین نمایند.