مرکز اسناد انقلاب اسلامی

پس از پيروزى انقلاب اسلامى بنا به دستور امام‌ خمينى سپاه پاسداران انقلاب اسلامى تاسیس شد کمی بعد خانم مرضیه حدیدچی (دباغ) مأمور تشكيل سپاه در غرب كشور «سنندج، همدان و كرمانشاه» شد.

تظاهرات مردم ایران در استان‌های مختلف کشور در 28 صفر سال 1357 ( 6 و 7 بهمن) از ویژگی و اهمیت‌ خاصی‌ برخوردار بود. بختیار برای‌ ممانعت‌ از ورود امام‌ خمینی‌ به کشور فرودگاه‌ها را بسته‌ بود، جمعیت‌ زیادی‌ از شهرها برای‌ استقبال‌ از امام‌ به‌ تهران‌ آمده‌ بودند و جوّ ملتهب‌ بر ایران‌ حاكم‌ بود. علی‌رغم حضور علما و روحانیون سرشناس استان‌ها و شهرهای مختلف در تهران، مردم سراسر کشور در ایام عزاداری 28 و 29 صفر دست به تظاهرات گسترده‌ای زدند که به تعبیری بعد از تظاهرات بزرگ اربعین، آخرین میخ بر تابوت رژیم پهلوی بود. با تظاهرات 500 هزار نفری مردم تبریز، گردهمایی بزرگ مردم مشهد در حرم امام رضا(ع)، حضور اقشار مختلف مردم شیراز در تظاهرات 28 صفر و راهپیمایی وسیع مردم آبادان، کرمان، گرگان، کرمانشاه، اهواز، قم، رشت، بوشهر، زنجان، قزوین و ... در ایام عزاداری رحلت پیامبر اعظم(ص) و شهادت امام حسن مجتبی(ع) و امام رضا(ع)، کار بزرگ مردم ایران در اربعین تکمیل شد و شرایط برای ورود هرچه سریعتر امام خمینی به کشور و پیروزی انقلاب اسلامی فراهم آمد.

خباثت‌های آمریکا در طول تاریخ ایران، آن‌چنان برای مردم ایران ناخوشایند بود که آن‌ها از هر فرصتی برای ابراز تنفر خود نسبت به آمریکا استفاده می‌کردند. براساس گزارش ساواک، دانش آموزان شیرازی در سال 1346 نفرت خود را از امریکا اینگونه ابراز کرده بودند: دشمن خودخواه؛ من و تمام ایرانیان از شما، کشور شما، سیاست شما و رئیس‌جمهور شما متنفریم ما از اقدامات و کارهای شما در این مملکت بیزاریم مردم ایران بالاخره همه شما را از این مملکت بیرون خواهند کرد و از شما انتقام خواهند گرفت به امید به دست آمدن فرصت.

در روز اربعین حسینی، از بخش‌ها و روستاهاى اطراف میانه نیز مثل هميشه جمعيت مثل سيل خروشان به سوى شهر روان شده و به جمع راهپيمايى‌كنندگان پيوستند. مردم میانه پس از پايان راهپيمايى اربعين، قطعنامه‌اى را در هفت ماده كه شامل خواسته‌هاى شرعى و قانونى و ملى آنان مى‌شد، قرائت كردند.

در سندی که در آرشیو مرکز اسناد انقلاب اسلامی وجود دارد در این رابطه آمده است: «سرکار سرهنگ نراقی، معاون انتظامی، همانطور که دستور داده شده است مراقبت‌های لازم به عمل آورید، به‌کلانتری هم دستور دهید از وجود تانک نیروی نظامی استفاده شود.»

بنا بر گزارش‌های تاریخی، مردم گنبدکاووس در روز اربعین دست به تظاهرات و راهپیمایی زدند‌. در این راهپیمایی گروهی از جوانان ترکمن با حمل پلاکاردهایی که روی آن نوشته بود: «تشیع، تسنن، پیوندتان مبارک» همبستگی خود را با مبارزات مسلمانان شیعه‌ این شهر اعلام داشتند.

آیت‌الله مهدوی کنی می‌گوید: با توجه به فعاليت‌های سياسی در قم و جوّی كه پيدا شد هيچ يک از آقايان مراجع حاضر نشدند در تشييع جنازه‌ رضاشاه حاضر بشوند و يا نماز بخوانند. فقط با عجله جنازه را به قم آوردند طوافی دادند و بردند.

نخستین واکنش به شهادت آقا مصطفی در مشهد، تعطیلی حوزه علمیه بود. بر این اساس، حوزه علميه مشهد به مدت دو روز تعطيل شد و به دنبال آن مجالس ترحیم نیز به راه افتاد. یکی از این مراسم‌ها در مسجد حاج ملاهاشم برگزار شد. روز سوم آبان، آیت‌الله خامنه‌ای، حجت‌الاسلام هاشمي‌نژاد و تني چند از روحانیون مبارز مشهد، در منزل آيت‌الله واعظ طبسي براي تصميم‌گيري درباره برپایی مراسم تجليل از آقا مصطفي گرد هم آمدند و چند روز بعد مجلس ترحیمی در مشهد برپا شد.

در این مراسم که حالت یک استیضاح برای دربار پهلوی داشت، بسیاری از مباحث و مسائل مختلف کشور مطرح گردید. از جمله اعتراض و انتقاد شدیدی نسبت به مسائلی چون تغییر تاریخ شمسی به تاریخ شاهنشاهی، تأسیس حزب رستاخيز، وابستگی رژیم پهلوی به اسرائیل و آمریکا و موقعیت اسفبار زندانیان سیاسی و به طور کل اوضاع فرهنگی، اجتماعی و سیاسی کشور صورت گرفت.

رژیم قصد داشت با تبعید آیت‌الله مهدوی کنی به بوکان، پایگاه وی در تهران را خاموش کند. اما وقتی وی پس از ورود به بوکان با استقبال مردم مواجه شد رژیم پهلوی دریافت که این سیاست با شکست مواجه شده است چرا که مردم بوکان نیز آماده مبارزه با رژیم پهلوی بودند و حضور شخصیت مبارزی چون آیت‌الله مهدوی کنی فرصت مناسبی برای آنها بود.