پیروزی انقلاب اسلامی، ضربه سختی بر حیثیت سیاسی امریکا وارد کرد. به طوری که از این تاریخ به بعد مقامات امریکایی بارها به ضعف و زبونی خود علیه جمهوری اسلامی ایران اعتراف کردند. به عنوان نمونه، جیمی کارتر، پس از شکست در انتخابات ریاست جمهوری سال 1980 اذعان داشت: سرنوشت یک رئیس‌جمهور [امریکایی] در ایران، تعیین شود. همچنین متعاقب شکست سیاست‌های اوباما در قبال جمهوری اسلامی ایران، جان بولتون نماینده سابق آمریکا در سازمان ملل اعتراف کرد: «سیاست خارجی دولت اوباما به خصوص در قبال برنامه هسته‌ای ایران موجب شده تا اعتبار آمریکا کاهش یابد». علاوه بر این لیندسی گراهام سناتور نیز در اعترافی اعلام کرد: ترامپ به او اعلام کرده که اگر آمریکا به ایران حمله کند پاسخی کوبنده از آیت‌الله [خامنه‌ای] خواهد گرفت و به همین دلیل از هر گونه حمله حتی محدود به ایران پشیمان شده است.
شهید سپهبد علی صیاد شیرازی از جمله افسران انقلابی ارتش در دوران نهضت اسلامی بود. شخصیت مذهبی و فعال علی صیاد شیرازی روز به روز بیشتر به منصه ظهور می‌رسد تا جایی که به عنوان عنصری انقلابی و متدین در بدنه ارتش شناخته می‌شود. نوشتار پیش‌رو از دریچه اسناد و خاطرات فعالیت‌های سیاسی شهید صیاد شیرازی در ارتش رژیم پهلوی را بررسی می‌کند. فعالیت‌های مذهبی با رنگ و بوی سیاسی، تشکیل هسته‌های انقلابی در ارتش، ارتباط تشکیلاتی با عناصر نظامی و انقلابی و تبلیغات علیه رژیم پهلوی از جمله اقدامات شهید صیاد شیرازی در آن دوران است.
مهدی رمضانی
حجت‌الاسلام والمسلمین استاد سیدهادی خسروشاهی یکی از مهمترین شخصیت‌های معاصر است که در کنار پژوهش‌های مهم تاریخی، همواره در راه ایجاد تقریب مذاهب گام برداشته. در این راستا، او با اغلب جریان‌های اسلامی معاصر و رهبران آنها در سراسر جهان اسلام، پیوند نزدیکی داشت. «وحدت در عمل و تقریب در اندیشه» را از «ضروریات و واجبات اسلامی در عصر حاضر» می‌دانست. وی همچنین همانند داعیه‌داران تقریب اسلامی معتقد است که بین شیعه و سنی در «اصول» اختلافی وجود ندارد. با پیروزی انقلاب اسلامی استاد سیدهادی خسروشاهی در مسیر تقریب مذاهب اسلامی فعالیت‌های خود را گسترش داد.
بعد از کودتای سوم اسفند 1299 و قدرت‌گیری رضاخان، او با الهام از همسايه غربي كه به تازگی ژنرال مصطفي كمال را به عنوان رئيس‌‌جمهور انتخاب كرده بود، نغمه جمهوري سرداد. وي با كمك مطبوعات چنان جوي به وجود آورد كه جز صداي جمهوري‌خواهي از سرتاسر ايران هيچ‌صدايي به گوش نمي‌رسيد. اما برخلاف انتظار، جمهوری خواهی رضاخان به دلایلی از جمله همخوانی نداشتن با جامعه ایرانی، مطابق نبودن با فقه اسلامی، عدم مقبولیت مردمی همچنین مخالفت روحانیون، با شکست مواجهه شد. سرانجام رضاخان که طرح خود را در بن‌بست می‌دید، به قم سفر كرد و خدمت علمای قم رسيد. آنان نيز وی را نصيحت كردند كه جمهوریت به مصلحت نيست. او در هنگام بازگشت در 12 فروردين اطلاعيه‌ای صادر و ختم جمهوريت را اعلام كرد.
نظام جمهوری اسلامی دارای ماهیتی دینی و مردمی است و برخلاف نظام‌های لائیک و سکولار غربی، بر شاخصه‌ها و مولفه‌هایی تاکید دارد که مردم را در راس امور مملکت قرار می‌دهد. بررسی اندیشه‌ها و مواضع سیاسی امام خمینی(ره) نشان می‌دهد که ماهیت الگوی حکمرانی در جمهوری اسلامی نیز «مردم سالاری دینی» است. در این الگوی بدیل، مردم با توجه به امور شرعی و قانونی، دارای حق رای، مشارکت سیاسی، انتخاب، آزادی فعالیت سیاسی، پیوستگی بین دولت و ملت و... می باشند.
شهر قم با ورود آیت‌الله بروجردی و نضج گرفتن ریاست دینی ایشان بر حوزه علمیه جایگاه ویژه‌ای یافت و ضرروت ایجاد تحولات عمده فرهنگی و علمی در آن به‌طور خاصی احساس شد. با اقدامات آیت‌الله بروجردی چشم‌انداز فکری حوزه و فرهنگی شهر قم متحول شد و بهبود زیادی در آن حاصل گردید. آیت‌الله بروجردی در حوزه‌ی مسائل فرهنگی در مواقع لزوم، به مخالفت با طرح‌های فرهنگی حکومت که مغایر با دین و ارزش‌های معنوی بود، می‌پرداخت.
بحران قائم‌مقامی رهبری و عزل آیت‌الله منتظری توسط امام خمینی در 6 فروردین 1368 که او را «حاصل عمر خود» می‌دانست نتایج مهم و حیاتی را برای نظام جمهوری اسلامی و تداوم آرمان‌های انقلاب اسلامی به همراه داشت. اگر چه این نتایج از ابعاد مختلفی قابل بحث و بررسی است اما این نوشتار از آنجا که ناظر بر شخصیت، عملکرد و رفتار سیاسی آیت‌الله منتظری است نشان می‌دهد که «اثبات اهمیت حفظ نظام در سیره امام خمینی» ، «جلوگیری از نفوذ گروهک‌های معاند در رأس نظام» ، «حفظ وحدت و پیشگیری از شکاف نخبگانی» و «انسداد راه‌های سوءاستفاده دشمنان» از مهمترین نتایج تصمیم تاریخی امام در عزل آیت‌الله منتظری است.
در فروردين 1349 در جريان مسابقات فوتبال ايران و اسرائيل در تهران، تظاهرات ضداسرائيلي بار ديگر هيجان به راه انداخت احساسات ضد اسرائیلی مردم به حدی بالا گرفت که شاه را به شدت عصبانی کرد.
یکی از شگردهای دشمنان، انحراف در مسیر اسلام ناب محمدی(ص) بود. کشورهای مادی‌گرای غربی به دلیل این که اسلام را مهمترین خطر برای تفکرات و پایه‌های مادی تمدن خود می‌دانستند، از اسلام آمریکایی و انگلیس حمایت کردند تا بتوانند از این طریق به تضعیف اسلام راستین همت گمارند. در همین راستا، دو گفتمان در مقابل یکدیگر صف‌آرایی کردند که در یک سو، اسلام ناب محمدی(ع) و در سوی دیگر اسلام آمریکایی قرار داشت. حضرت امام خمینی(ره) به عنوان رهبر جامعه اسلامی همواره به این تضاد و فعالیت دشمنان برای تضعیف آموزه‌های اسلامی و دامن زدن برخی از معاندان بر جریان اسلام آمریکایی تاکید داشتند و امت اسلامی را به هوشیاری، بصیرت و حفظ اصالت‌های دینی سوق می دادند.
حوزه‌ی علمیه قم که روزگاری با هدف اهتمام به امور دینی تأسیس و سپس احیا شده بود، توانست با اقدامات زعمای آن منشأ تحولی عظیم در ایران گردد و مسیر تحولات سیاسی اجتماعی آن را به‌گونه‌ای دیگر رقم زند. مبارزات روحانیت در زمینه مسائل فرهنگی راه مبارزه جدی سیاسی را علیه حکومت وقت باز کرد. روحانیت با قدرت زیادی توانست با ایستادگی در برابر کشف حجاب و استبداد داخلی، مانع از پیشبرد اهداف ضددینی رژیم پهلوی گردد. با روی کار آمدن نسل جدیدی از روحانیت در حوزه علمیه قم با زعامت امام خمینی مبارزات حوزه از عرصه فرهنگی به صحنه سیاسی جامعه کشیده شد و نتیجه آن شکل‌گیری نهضت اسلامی و تغییر رژیم در ایران بود.
