با انتخاب آیتالله بهشتی در رأس قوه قضائيه کشور، کار حذف نظام حقوقی پیشین و جانشین کردن نظام حقوقی اسلامی در اولویت قرار گرفت. آیتالله بهشتى ضمن حفظ و بهکارگيرى نيروهاى صالح و کارآمد گذشته، به جذب نيروهاى جديد قضايى اقدام کرد. ارائه طرحهایی برای هماهنگی قوه مجريه و قضائيه از دیگر اقدامات وی محسوب میشود. «تصويب لايحه قصاص» از موضوعات بسيار مهم زمان حيات آیتالله بهشتى محسوب میشود. علاوه بر این يارى رساندن به دادستانى انقلاب اسلامى را میتوان از اقدامات برجسته شهيد بهشتى در حوزه مسائل قضايى، به حساب آورد.
در جریان پیروزی انقلاب اسلامی و بحرانهای ایجاد شده توسط شخصیتها، جریانها، احزاب و گروههای مخالف و تهدیدات مطرح شده علیه جمهوری اسلامی، شهید بهشتی به عنوان یکی از چهرههای پیرو خط امام به مقابله با این تهدیدات پرداخت و سعی کرد با تبیین درست اندیشه انقلابیگری، آرامش را به جامعه بازگرداند. وی در مقابل خط امریکا دوستی لیبرالها به تبیین اندیشههای ناب اسلامی و انقلابی پرداخت و با آگاهیبخشی به جامعه اقدامات گروههای التقاطی و تجزیهطلب را محکوم کرد. از سوی دیگر وی با مقابله با بحران آفرینیهای بنیصدر و حامیان آنها توانست نقش بسزایی در مواجهه با تهدیدات مطرح شده ایفا کند.
اقشار مختلف مردم، با صدور اطلاعیههایی، از رأی عدم كفایت سیاسی و عزل بنیصدر حمایت كردند. اتحادیه انجمنهای اسلامی كاركنان دولت، پشتیبانی قاطع خود را از تصویب طرح عدم كفایت سیاسی رئیسجمهور اعلام كرد.
شهید چمران از جمله شخصیتهای مهم و مبارزاتی معاصر است که در کنار فعالیتهای مبارازتی خود، دارای روحیه جهاد و از خودگذشتی، خدمت صادقانه، اهمیت و توجه به مشکلات، توجه به مضامین اخلاقی در مناسبات اجتماعی و سیاسی، تبعیت از ولی فقیه و... بود.
در گزارشات و مکاتبات ساواک، شهید چمران به عنوان یکی از مهمترین مخالفین رژیم پهلوی نام برده میشود که «در صحبتهایش همیشه متذکر این موضوع میگردد». همچنین این اسناد شهید چمران را از «محرکین اصلی تظاهرات در امریکا» هنگام ورود محمدرضا پهلوی به این کشور معرفی میکند. علاوه بر این، اسناد ساواک نشان میدهد شهید چمران در «در زمینه پخش اعلامیههای [امام] خمینی» فعال بود و در کنار این فعالیتها، به آموزش چریکی مبارزین ایرانی میپرداخت.
دکتر علی شریعتی شخصیتی است که امروز نیز دیدگاهها، آراء و اندیشههای او مورد بحث و بازخوانی قرار میگیرد. در دوران حیات وی نیز جلسات سخنرانی و کلاسهای درس او محلی برای طرح مسائل و بحثهای مختلف بود. از جهانبینی توحیدی، دیالکتیک توحیدی و فلسفهی تاریخ که شریعتی براساس دین اسلام ارائه میدهد و از مجموع سخنرانیهای وی میتوان اصول اندیشههای او را درباره انسان، جامعه و انقلاب استنباط نمود
حمیدرضا اسماعیلی
در انتخابات دهمین دوره ریاست جمهوری، موسوی از گفتمانی بهره میبرد که تلاش میکرد حاوی ویژگیهای متناقض اصولگرایانه و اصلاحطلبانه باشد. گفتمان احمدینژاد در این دوره از انتخابات نیز بر عناصری همچون رسیدگی به طبقات پایین جامعه، افزایش سرعت توسعهیافتگی، مقابله با ساختارهای فرسوده و فسادانگیز و ایستادگی در برابر نظام سلطه برای استیفای حقوق و منافع ملی تأکید داشت. با گذشت زمان موسوی از گفتمان عدالتخواهی به سمت گفتمان اصلاحطلبی چرخید. اما داشتن یک تصویر ذهنی واحد از احمدینژاد در جامعه بیانگر صداقت گفتمان او بود و همین امر موفقیت او را در انتخابات افزایش داد.
سخنرانی تاریخی امام خمینی در مورد ارتداد جبهه ملی بازتاب گستردهای در جامعه داشت، به طوری که متعاقب این سخنرانی مردم با شعار، «فرمانده کل قوا خمینی ... سکوت هر مسلمان خیانت است به قرآن، لبیک لبیک یا امام، حزب الله پیش مرگ روح الله»، به حمایت از امام خمینی برخواستند. علاوه براین علما و مراجع نیز همراه با امام خمینی مخالفان لایحه قصاص را مرتد دانستند.
شهادت رازآلود آیتالله سعیدی در 20 خرداد 1349 و ادعای ساواک مبنی بر خودکشی او، ابهامی است که طی سالها، دستاویزی برای تخریب شخصیت این مبارز انقلابی از سوی ضدانقلاب و مغرضین گردیده است. با استناد به اسناد و روایتها و بر مبنای «عقل تاریخی» میتوان این ادعای ساواک را را زیر سؤال برد. بنابر دلایلی دیگر از جمله آنكه آیتالله سعیدی یک مجتهد است و از حرمتِ خودكشی و میزان قبح آن در شرع اسلام به خوبی اطلاع دارد دوم آنكه آیتالله سعیدی، بار اول نبوده كه به زندان آمده و شكنجه شده است. میتوان ادعای خودکشی آیتالله سعیدی را باطل دانست.
شخصیت مبارز آیتالله سعیدی باعث شده بود که وی همواره از طریق سازمان امنیت و اطلاعات کشور تحت کنترل شدید امنیتی قرار بگیرد. در این راه ساواک بارها وی را دستگیر، شکنجه و تهدید کرد. گزارشگران ساواک در گزارشهای خود اعتراف کردهاند که هیچ یک از این اقدامات نتوانست جلوی مبارزات وی را بگیرد به عنوان نمونه؛ در گزارشی در این مورد آمده است: «با اینکه اخیرا از زندان آزاد شده است، معهذا دست از اعمال بیرویه خود برنمیدارد». در گزارش دیگری میافزاید: «از طرفداران جدی و سرسخت [امام] خمینی است و در این مورد از هر نوع فعالیتی دریغ ندارد».