مرکز اسناد انقلاب اسلامی

پس از انتصاب دیوید اوِن به وزارت امور خارجه انگلستان در فوریه 1977، سیاست خارجی انگلستان بر پایه رعایت حقوق بشر در تعاملات بین‌المللی تدوین شد. اُون که به ایران به‌عنوان یک نیروی حافظ منافع غرب در منطقه خلیج‌فارس حساس بود، هم‌زمان تلاش می‌کرد خود را به‌عنوان قهرمان حفظ حقوق بشر در سطح بین‌الملل معرفی کند و از سوی دیگر از دیکتاتوری محمدرضا پهلوی حمایت کند. به این بهانه بررسی کوتاهی از روابط دولت انگلستان و ایران در سال پایانی عمر حکومت پهلوی خواهیم داشت.  

پس از آشوب‌های انتخابات ریاست‌جمهوری دهم، سرکرده سازمان منافقین به رده‌های مختلف تشکیلات دستور به آشوب کشاندن خیابان‌های تهران را صادر کرد. "مریم سنجابی" از اعضای جدا شده از منافقین می‌گوید: هدف، به خشونت کشاندن و ملتهب کردن فضای جامعه و مختل کردن روند انتخابات بود. رجوی به دنبال ایجاد فضای ناآرام و ناامنی برای مردم بود. او در در یکی از پیام‌های داخلی‌اش به صراحت گفت از خشونت و اینکه جو سیاسی ایران به سمت خشونت و سخت‌تر شدن برود و تعدادی هم کشته شوند نترسید.

تربت حیدریه اولین شهری است که ۴۳روز زودتر از سایر شهرهای کشور در نهم دی ماه 1357 در انقلاب اسلامی به پیروزی رسید و اولین کمیته انقلاب اسلامی در این شهر تشکیل شد و مقام معظم رهبری در جمع مردم غیور تربت حیدریه فرمودند شما مردم تربت حیدریه در سایه وحدت بود که توانستید زودتر از سایر شهرهای کشور عزیزمان ایران دست ایادی رژیم منحوس پهلوی را از شهرتان قطع کنید و خودتان اداره شهر را بدست بگیرید.

شب کریسمس سال 1977/1356 کارتر به ایران سفر کرد و در ضیافت پر زرق و برق کاخ نیاوران، شاه را  «محبوب مردم» و ایران را «جزیره ثبات» در منطقه نامید. برای کارتر و سیاست خارجی آمریکا، یک فاجعه بود که با گذشت کمتر از یک سال، وضعیت در ایران دگرگون شد و این جزیره ثبات تبدیل به بزرگترین تهدید برای منافع آمریکا در منطقه گردید. بدون شک درک ناقص دولت کارتر از وضعیت داخلی ایران و منطقه عامل اصلی این کژفهمی شده بود.

شیخ‌ محی‌الدین (محمدصادق)‌ حائری‌ شیرازی‌ در سال‌ 1315‌ متولد شد. معارف‌ قرآنی‌ را از پدرش‌ فراگرفت‌ و ابتدایی‌ و دبیرستان‌ را در شیراز طی کرد. سپس‌ به‌ تحصیل‌ علوم‌ حوزوی‌ پرداخت‌. برای‌ تكمیل‌ معلومات‌ خود عازم‌ قم‌ شد و در دروس‌ امام‌ خمینی، آیت‌الله داماد و آیت‌الله بروجردی‌ شركت‌ کرد. با آغاز نهضت‌ اسلامی‌ مبارزات‌ خود را علیه‌ رژیم‌ پهلوی‌ آغاز كرد. حضور جدی‌تر او در جریان‌ انقلاب‌ از خط‌ پاسخ‌ به‌ سؤالات‌ شروع‌ شد. مركز فعالیت‌ آیت‌الله شیرازی‌ مسجدی به‌ نام‌ «شمشیرگرها» بود. او در سال‌ 1349 به‌ دلیل‌ مبارزات‌ سیاسی‌ مدت‌ سه‌ ماه‌ به‌ زندان‌ عادل‌‌آباد منتقل‌ شد. بعد از پیروزی‌ انقلاب‌ اسلامی‌ در اولین‌ دوره‌‌ انتخابات‌ مجلس‌ شورای اسلامی‌ از طرف‌ مردم‌ شیراز به‌ نمایندگی‌ برگزیده‌ شد. بعد از شهادت‌ آیت‌الله دستغیب‌ به‌ سمت‌ نمایندگی‌ حضرت‌ امام‌ و امام‌ جمعه‌ شیراز منصوب‌ شد و سه‌ دوره‌ نماینده‌‌ مردم‌ شیراز در مجلس‌ خبرگان‌ رهبری بود. وی در 29 آذر 1396 دارفانی را وداع گفت.

محمدرضا سعادتی از اعضای ارشد سازمان مجاهدین خلق در 6 اردیبهشت 1358 و در حین دیدار با ولادیمیر فیسینکو دستگیر شد. محل تماس، شرکت نولکو (شرکت به ظاهر صنعتی جهت پوشش عملیات جاسوسی سازمان) بود. در زمان دستگیری، یادداشتی مربوط به مذاکره با رابط شوروی از سعادتی به دست آمد که همه موارد و تجهیزات خواسته شده در آن از ضرورت‌های یک کار جاسوسی سازمان‌یافته بود. سعادتی پس از محاکمه به 10 سال زندان محکوم شد ولی پس از اثبات نقش وی در اقدام به ترور آیت‌الله محمدی‌گیلانی، سیداسدالله لاجوردی و محمد کچویی در جریان شورش مسلحانه در زندان که منجر به ترور شهید کچویی مدیر داخلی زندان اوین شد، مجدداً محاکمه و در مردادماه 1360 به اعدام محکوم شد. 

آیت‌الله خامنه‌ای فعالیت چشمگیری در آن خطه داشتند؛ مثلاً برای سیل‌زدگان و قحطی‌زدگان آنجا پول جمع می‌کرد، برای آیت‌الله صدوقی در یزد و آیت‌الله بهاء‌الدین محلاتی در شیراز نامه می‌‍‌نوشتند و درخواست کمک برای فقرای آن منطقه می‌کردند. ایشان گاهی هم لباس بلوچی می‌پوشیدند و در تویوتا می‌نشست و می‌رفتند به روستاها سر می‌زدند. در بحث وحدت شیعه و سنی هم در کنار آیت‌الله کفعمی فعالیت می‌کردند

بخشی از گزارش‌های ساواک، مکاتباتی است که این سازمان طی کنترل نامه‌های ارسالی یا دریافتی شهید مفتح، آنها را ضبط و کپی نموده است. تعدادی از این نامه‌ها مکاتبات او با مراجع وقت می‌باشد. در این میان نامه امام خمینی به ایشان از نجف در تقریر از «زحمات و ثبات قدم» وی حائز اهمیت ویژه است که در پاسخ به نامه ارسالی او به امام می‌باشد. شهید مفتح را می‌توان از پیشگامان فعالیت‌های فرهنگی در امر معرفی ابعاد اجتماعی-سیاسی اسلام به نسل جوان به شمار آورد. حجم عظیمی از اسناد ساواک از تکاپوهای او در این عرصه خبر می‌دهد. سفرهای تبلیغی شهید مفتح از دیگر موضوعاتی است که در گزارشات ساواک منعکس شده است. فعالیت‌ها و اقدمات شهید مفتح در مساجد و هیئت‌های مذهبی از دیگر محورهای اسناد ساواک در مورد اوست.

میرسپاسی با تببین نقش اندیشه غرب‌زدگی در سقوط دولت پهلوی، به اهمیت تغییر گفتمان و ایدئولوژی رسمی دولت در دهه 1970 پرداخته است.

فرهنگ مشي چریکي نیز که عبارت بود از سلاح بستن، چریك بودن و مانند این‌ها موجب مي‌شد که به طور خودبه خودي، کارها و وظایف زنان پست‌تر تلقی شود. به همین لحاظ و رشد این فرهنگ انحرافي، زنان به تدریج حالت «گوشت دم توپ» را  پیدا کرده بودند و کم‌کم آن خاصیت مثبت حجاب به ضد خودش تبدیل شده در روند یك تفکر چریکی موضع پست‌تري یافت و  بهاي کمتري به آن داده شد.