مرکز اسناد انقلاب اسلامی

دکتر مجید نجف‌پور
یكی از رویدادهایی كه در نخستین سال‌های بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، از سوی دشمنان نظام طرح‌ریزی شد كودتای «نقاب» بود. امروز بعد از گذشت چهل سال از کشف و خنثی‌سازی آن توطئه خطرناک که می‌توان آن را خشن‌ترین کودتای قرن بیستم لقب داد، چگونگی طرح، زمینه‌ها و علل اجرای كودتا و كالبدشكافی دلایل شکست آن طرح حائز اهمیت است. هنوز نقش سازمان سیا در کودتای نقاب به‌درستی تبین نشده است و امروز بعد از گذشت چهار دهه از آن رویداد، بسیاری از این موضوع بی‌اطلاع هستند. این موضوع و چندین ابهام دیگر می‌بایست در حوزه پژوهشی به خوبی مورد بررسی قرار گیرد و ماهیت اقدامات خشن سران کاخ سفید علیه ملت ایران آشکار گردد.
شهید صدوقی اولین فردی است که ایده جذب عناصری که در خدمت رژیم بودند را مطرح می‌کند. مهمترين گروهى كه در نظر او بودند ارتش و نظاميان بود. اعلاميه او در اواخر شهريور كه در كنار سپاسگزارى از عناصر مختلف، از ارتش نيز تشكر كرده بود و از آن‌ها خواسته بود كه آلت اجراى نقشه‌هاى شوم و ويرانگر مشتى بيگانه و بيگانه‌پرست نباشند، خود تأييد اين سخن است. مدام بر اين نكته  تأكيد مى‌كرد كه: «داخل پليس و ژاندارم‌ها هم كسانى هستند كه با ايمان و ديندار مى‌باشند و شب و روز از اين اوضاع مملكت و كار دولت ناراحت هستند». 
بازنشر؛
پس از انفجار، محافظ بیسیم را برداشت. کُدشان «حافظِ هفت» بود. «مرکز ۵۰- ۵۰»؛ این رمزِ آماده ‌باش بود، یعنی حافظ هفت مجروح شده است. کسی که پشت دستگاه بود، بلند زد زیر گریه.
زمانی که سازمان با عزل بنی‌صدر احساس کرد که دیگر امکان پیشروی و کسب قدرت از طریق سیاسی مقدور نیست، به بهانه‌ای واهی اعلان جنگ مسلحانه داده، فعالیت‌های تروریستی خود را آغاز کرد و اولین ضربه‌ی هولناک را با انفجار دفتر مرکزی حزب جمهوری اسلامی و به شهادت رساندن 72 تن از مسئولان طراز اول مملکت، از جمله دکتر بهشتی، رئیس دیوانعالی کشور، وارد آورد.سازمان مجاهدین خلق بر این گمان بود که آیت‌الله بهشتی بر روی امام خمینی نفوذ دارد و با کشتن او، نظام با مشکل جدی رو به رو خواهد شد.
بازخوانی خرداد شصت
برکناری بنی‌صدر از مقام فرماندهی کل قوا، که به مطالبه و خواستی مردمی تبدیل شده بود، بازتاب داخلی گسترده‌ای داشت. این اقدام حضرت امام، ضربه سنگینی بر موجودیت گروه‌های ضد انقلاب به شمار می‌آمد. آمال و آرزوهای این گروه‌ها فرو ریخته بود و جایگاه و منافع خود را در معرض خطر می‌دیدند، بنابراین به حمایت از بنی‌صدر برخاستند. رویارویی نیروهای انقلابی و ضد انقلاب به مرحله‌ي مهمی رسیده بود. بازتاب‌های داخلی و خارجی عزل بنی‌صدر تحلیل‌های مختلف احزاب، گروه‌ها و رسانه‌ها و حتی دولت‌های خارجی را تحت تاثیر قرار داده بود.
بازخوانی
پانزدهم خرداد 68، رسانه‌های خارجی و بنگاه‌های خبری سراسر جهان هم دیگر یقین پیدا کرده بودند که سید علی خامنه‌ای، رئیس‌جمهور ایران، جانشین آیت‌الله خمینی شده است. خیلی زود نگارش زندگینامه فردی و سیاسی  رهبر جدید ایران، به بخش مهمی از مقالات پرتعداد این رسانه‌ها در توضیح شرایط جدید ایران تبدیل شد.رهبری آیت‌الله خامنه‌ای برای رسانه‌های خارجی به بروز چند خط تحلیلی جدید و البته آشفته و متناقض در تولیدات خبری آن‌ها انجامید: شگفتی از تصمیم خبرگان، حرکت ایران به سمت میانه‌روی و شبهه‌افکنی در رهبری آیت‌الله خامنه‌ای سر خط اصلی اخبار این رسانه‌ها بود.
بررسی اسناد و مکتوبات باقی مانده در جریان نهضت 15 خرداد مشعر به این مطلب است که امام خمینی لغو قوانین دولت و شاه را نیازمند شکل‌­گیری یک نهضت ملی-اسلامی در بدنه جامعه ایرانی می­‌دانستند از همین رو در تمام صحنه‌­های این عصر، جامعه ایرانی را مخاطب قرار داده‌اند و تلاش کردند تا اصناف و اقوام مختلف ایرانی از  هر شهر و دیاری را با خود همراه کنند و عنصر کلیدی برای جلب این همراهی را آگاهی‌بخشی می‌­دانستند مساله‌­ای که در هر کنش عملی و هر مکتوبه­‌ی به جای مانده از امام در آن عصر صریحاً یا ضمناً نمود دارد. از همین رو می­‌توان گفت کلان مدل امام خمینی برای ایجاد تحول در کشور ایجاد یک حرکت عمومی مردمی بر اساس آگاهی‌بخشی است. که شاید بتوان از همان اصطلاح "نهضت" برای آن استفاده کرد چه اینکه در عقلانیت اسلامی ویژگی نهضت،"حرکت عمومی مبتنی بر آگاهی" است.
مردم در اندیشه‌ امام خمینی(ره) و سیره‌ نظری و عملی ایشان به‌طور جدی دارای نقشی محوری بوده‌اند. خوش­بینی به مردم و توان عظیم آنان و اهمیت به پذیرش و خواست عمومی و بلوغ فکری و سیاسی ملت و تکریم از ایشان در همه‌ی آثار معظم‌له به چشم می‌خورد. در فقاهت، سیاست و عرفان امام(ره) نقش عمده‌ی مردم رؤیت می‌شود و مردم پس از رکن الهی، رکن دوم نهضت را تشکیل می‌دهند. به‌همین علت، ارائه­ نظریه‌ی ولایت مطلقه‌ی فقیه در همه‌ ادوار، بستگی به پذیرش، آمادگی، قابلیت‌ها و همراهی مردم داشته ‌است.
زوایای پیدا و پنهان نفت در ایران
7 خرداد 1280 اولین قرارداد مهم بهره‌برداری از معادن نفت ایران به مدت 60 سال به ویلیام ناکسی دارسی از اتباع انگلستان واگذار شد.برخی از مفاد این امتیاز در دوره رضاشاه دستخوش تغییراتی گشت. این اتفاق در سال 1933 میان دو کشور صورت گرفت و به قرارداد جدیدی با عنوان قرارداد 1933 منجر گردید. انعقاد قرارداد 1933 بزرگترین خیانتی بود که یک دولت برای حفظ منافع بیگانگان علیه مردمش مرتکب شد و قطعا می‌توان حدوث کودتای ننگین 28 مرداد و ایجاد دولت نظامی زاهدی در سال 1953 میلادی را نیز علت و دلیلی بر لغو قرارداد 1933 در فرآیند ملی شدن صنعت نفت ایران دانست که پس از آن هم پیدایش و ایجاد فضای استعماری نوین با تشکیل کنسرسیوم نفتی انگلیسی – آمریکائی را ادامه زنجیره نوین امپریالیستی تا وقوع انقلاب اسلامی ایران دانست.
قرارداد انحصار تنباکوی ایران در 27 رجب ‌1308ق به‌ امضای سرهانری ولف‌ سفير انگليس‌ در ايران‌ رسيد و سپس‌ ناصرالدین شاه‌ آن‌ را امضا كرد. در اين‌ قرارداد پنجاه ساله‌ نه‌ منافع‌ دولت‌ و نه‌ منافع‌ ملت‌ و نه‌ استقلال‌ ايران‌، هيچ‌كدام‌ در نظر گرفته‌ نشد. مردم شیراز به رهبری سید علی‌اکبر فال‌اسیری به حضور اتباع انگلیسی واکنش نشان دادند. پس از آن مردم تبریز قیام دیگری را علیه قرارداد تنباکو رقم زدند. علمای اصفهان نیز با فتوای تحریم تنباکو به حمایت مردم برخاستند. تهرانی‌ها هم با زعامت میرزا حسن آشتیانی و خطابه‌های آتشین فاضل دربندی به این قرارداد واکنش نشان دادند. در قزوين‌ و يزد و كاشان‌ نيز تظاهراتی برضد شركت‌ رژی به‌وقوع‌ پیوست‌ و در خراسان‌ به‌ رهبری حاج‌شيخ‌ محمدتقی بجنوردی و حاج‌ ميرزا حبيب‌ مجتهد شهيدی، مردم‌ دكان‌ها و بازار را بستند و تظاهراتی نيز به‌ پا داشتند.
۸
تازه های کتاب