گزارش شهربانی: «به مناسبت فرارسیدن دهه فاطمیه، بر طبق دعوتی که از طرف یمانعلی خوشتبع از شیخ احمد ضیافتی کافی، شغل واعظ، به عمل آمده بود، واعظ نامبرده از تاریخ 8/ 4/ 52 الی 17/ 4/ 52 مدت ده روز، بعدازظهرها از ساعت 17 الی 18:30 در مسجد جامع نیشابور در امور مذهبی مبادرت به وعظ و سخنرانی نموده که همه روزه حدود هفت هشت هزار نفر از اهالی جهت استفاده از منبر واعظ مزبور در مسجد اجتماع مینمودند.»
به روایت اسناد
سید علیاکبر پرورش از مبارزان اصفهان در دوران نهضت اسلامی بود که با سخنرانیهای عمیق و پرشور انقلابی شناخته میشد. وی در دهه چهل و پنجاه از معدود افراد اثرگذاری بود که دستگاه امنیتی رژیم پهلوی مراقبت و کنترل بسیار زیادی بر روی فعالیتها و اقدامات او داشت. سند زیر یکی از هزاران برگ سند مبارزاتی استاد پرورش است؛ جایی که او در آستانه پیروزی انقلاب اسلامی در بهمن ماه 1357 در مسجد سید اصفهان از ضرورت ایستادگی مردم در برابر امریکا سخن میگوید.
به روایت اسناد
طیب حاج رضائی و حاج اسماعیل رضائی که به اتهام فعالیت در قیام 15 خرداد توسط ساواک دستگیر شده بودند در 11 آبان 1342 تیرباران و به درجه شهادت نائل آمدند. آیتالله سید محمدعلی قاضی طباطبایی یکی از کسانی بود که در تبریز به این شهادت واکنش نشان داد. بعد از اقامه نماز در مسجد شعبان نطقی درباره این دو شهید ایراد کرد. در این رابطه در بخشی از گزارش ساواک به نقل از آیتالله قاضی: «... کافرین دو نفر جوان رشید مسلمان چطور تیرباران کردند آنها در راه دین شربت شهادت نوشیدند در موقع تیرباران خنده از لبشان دور نمیشد و میگفتند ما در راه دین کشته میشویم و علاوه ... من و تمام روحانیون تبریز بروح دو نفر مذکور درود میفرستیم و به خانواده آنها تسلیت میگوئیم.»
به روایت اسناد
در متن این سند آمده است:« مورخه 36/11/11 [1356] آگهی مجلس سوگواری به مناسبت ایام اربعین به امضاء خادمین هیئت جوانان ثامنالائمه بر دیوارهای اکثر خیابانهای شهر ری نصب گردیده و در برنامه تنظیمی یادآور شدهاند از تاریخ 36/11/11 [1356] به مدت ده روز از ساعت 19:30 الی 22 در آدرس تهران خیابان ری جنب پمپ بنزین داخل کوچه منزل محمدتقی سعیدنژاد مجلس سوگواری منعقد و سخنرانان از ساعت 20 الی 21 دکتر حسن روحانی و از ساعت 21 الی 22 محمدتقی عبدوست میباشند.
انتشار برای نخستینبار
در حدود نیمه شهریور نیروهای نظامی احتمال حمله را بسیار بالا برآورد میکردند. یکی از این اسناد اعلام آمادهباش نیروهای مسلح در 13 شهریور است که به امضای سرلشگر فلاحی رسیده است: برابر اطلاعات رسیده از تاریخ 1359/6/15 به بعد حمله ارتش عراق به ایران محتمل است. لذا دستور فرمایند از هماکنون پیشبینیهای لازم از نظر آماده بودن پرسنل و وسائل برای جلوگیری از غافلگیری و پدافند از مرزهای خاکی، آبی و هوائی کشور به عمل آورده و نتیجه اقدامات معموله را اعلام دارند. ضمنا آمادهباش مورد لزوم برای یگانهای مختلف آن نیرو با توجه به گسترش فعلی و برای اجرای طرحهای پدافندی را تعیین و اعلام دارند. جانشین رئیس ستاد مشترک - سرتیپ ولی فلاحی
بازخوانی یک نامه تاریخی
امام: « در جمهوری اسلامی جز در مواردی نادر که اسلام و حیثیت نظام در خطر باشد، آن هم با تشخیص موضوع از طرف کارشناسان دانا، هیچ کس نمیتواند رأی خود را بر دیگری تحمیل کند؛ و خدا آن روز را هم نیاورد. من تمام سعی خود را مینمایم که با نسبت مطلبی به من، کسی مظلوم نگردد.»
درمورد سخنان سیدمحمود طالقانی واعظ در تکیه دزاشیب، مجددا نامبرده در روزهای 24 و 25 ماه جاری نیز سخنان تند و اهانتآمیزی نسبت به دستگاه دولت و هیئت حاکمه ایراد نموده... از نظر حفظ حیثیت دولت، بایستی بهطور حتم از ادامه فعالیتهای نامبرده که موجبات تجری کامل مردم را فراهم نموده است جلوگیری شود.
انتشار برای نخستینبار
آیتالله خوئی در تماس تلفنی با آیتالله آشتیانی به صراحت به این شایعات واکنش نشان میدهد و گفتههای آیتالله خوئی بطور رسمی طی اعلامیهای از سوی آیتالله آشتیانی منتشر میشود. به زعم برخی از محققین شاید صریحترین واکنشی که آقای خویی نشان داد در مکالمه تلفنی ایشان با آیتالله آشتیانی بود.
به روایت اسناد
در یکی از این اسناد در آذر ماه 1356 به خوبی موضعگیری اساتید و فضلای حوزه علمیه قم را روشن میسازد. گزارشگر ساواک مینویسد: همانطوری که استحضار دارند روز 9/9/2536 مطابق با عید غدیر ناصر مکارم در مدرسه امیرالمومنین مجلس ختم برای مصطفی خمینی گرفته بود و این فاتحه به دنبال مطلبی بود که قبلا روز 8/ 9 / 2536 [1356] در سر درس خود عنوان نموده بود و گفته بود ما امسال نباید عید بگیریم بلکه باید به مناسبت فوت پسر [امام] خمینی عزادار باشیم.
اسناد میگویند
یوم 16 بهمن یکی از مامورین مخفی راپرت داد که حاجی سید علیاکبر احمدآبادی شب قبل از قنسولخانه انگلیس خارج شد. بملاحظه این راپرت مشارالیه را تحت نظر قرار داده روز بعد راپرت رسید که مجلس روضه تشکیل داده است و ایام 20 و 21 و 22 حاجی سید علیاکبر فوق و غلامرضای بخشایش اجزاء آستانه و سید عبدالکریم مرتضوی روضهخوان در مجلس روضه از عملیات دولت راجع به کشف حجاب تنقید و اظهارات مهیجی مینمودهاند لذا هر سه نفر جلب و توقیف [شدند] قضیه تحت تعقیب [است] نتیجه بعداً به عرض میرساند. رئیس شهربانی شرق کشور»
به روایت اسناد
در همین رابطه در گزارشهای اسناد از آذر ماه 1357 نکات مهمی درباره نقش آیتالله بهشتی در مدیریت نهضت اسلامی دارد. در یکی از آنها «محمد حسینی بهشتی» را «رهبر سایر روحانیون طرفدار [امام] خمینی» معرفی میکند. در سند دیگر گزارشگر ساواک در 25/9/1357 است تعبیر «مغز گردانندگان فعالیتهای [امام] خمینی در ایران» را برای شهید بهشتی به کار میگیرد.
آیتالله طالقانی بعد از اقامه اولین نماز عید فطر پس از پیروزی انقلاب اسلامی به کمونیستها و مجاهدین خلق حمله کرد و گفت: «خدا لعنت کند آنهایی که این فتنهها را ایجاد میکنند. در این روزِ عید صد بار بر آنها لعنت. ما چقدر سعی کردیم با مذاکره، با مهربانی، با دور هم نشستن مسائل را حل کنیم. چه با این جوجهکمونیستهای داخل خودمان، چه آنها. یک مشت جوان احساساتی سی ساله خیال میکنند قیم همه مردماند...»
روایت اسناد
ویژگیهای منحصربفرد شهید صیاد شیرازی از وی شخصیتی بینظیر، ولایتمدار و محبوب ساخته بود. اسناد و خاطرات نیز از همین روحیه و صفای باطنی حکایت دارد.همین دست خصوصیات و ویژگیها بود که در شخصیتی نظیر سپهبد شهید قاسم سلیمانی تبلور یافته و او را به فرماندهی بیبدیل تبدیل کرده بود. چه اینکه بررسی آثار، افکار و اندیشههای این دو سپهبد شهید نشان از عظمت وجودی و اشتراکات فراوان ایشان دارد.یکی از همین اندیشههای مشترک رمز عاقبتبخیری در دیدگاه این دو شهید است.
روایت کیهان از «نخستین نوروز بیطاغوتِ ملت ایران»
روزنامه کیهان در گزارش 6 فروردین 1358 خود نوشت: میلیونها ایرانی برای اولین بار در تاریخ خود نوروز بدون طاغوت را جشن گرفتند. حاجی فیروز را امسال در کوچهها کمتر میدیدی چرا که روسیاهی به شاه ماند و بس. بجای قصه خسته کننده و تکرار، امسال در همه خانهها بحثهای سیاسی گرم بود و اول و آخر این بحثها این که: «در بهار آزادی، جای شهدا خالی»
بازخوانی مطبوعات
این ائتلاف حدود ۶۰ ساعت قبل از برگزاری انتخابات انجام شد. بدین ترتیب حزب جمهوری اسلامی و جامعه روحانیت مبارز تهران بر سر ارائه فهرستی مشترک در تهران - علیرغم تلاش بنیصدر برای تشدید اختلاف میان آنها - به توافق رسیدند.افزون بر دو گروه اصلی یاد شده، گروههایی مثل سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی، بنیاد الهادی، نهضت زنان مسلمان، سازمان فجر اسلام، اتحادیه انجمنهای اسلامی شهر ری و انجمن اسلامی معلمان که گروههای همسو نامیده میشدند به آنان پیوستند. این همبستگی انتخاباتی به" ائتلاف بزرگ" مشهور شد.
بازخوانی مطبوعات
شهید بهشتی میگوید: « من آقایان (مهندس بازرگان، دکتر یزدی) را چهرههای دوستداشتنی و برخوردار از صداقت و خوب میدانم، ولی نقطهنظرشان را در جهت این انقلاب هم از پیش نمییافتم و روز به روز این نظر قویتر میشد، چه در جهت مسائل داخلی انقلاب و چه در مورد مسائل خارجی انقلاب، ما معتقد بودیم انقلاب ایران، یک انقلاب جهانی است، لااقل در جهان اسلام و در دنیای مستضعفین، شاید آقایان چنین دیدی نداشتند، مخصوصا آقای مهندس بازرگان خیلی اینطورها نمیاندیشیدند.»
به روایت مطبوعات
آیتالله دکتر بهشتی، رئیس وقت دیوانعالی کشور معتقد بود دستگاه قضایی کشور هرگز نباید مسایل سیاسی را در مسائل قضائی دخالت دهد. او در جمع اهالی مطبوعات تاکید کرد: دستگاه قضایی باید قاطع عمل کند و تسلیم جنجالها و هوچیگریها نشود.رئیس وقت دیوانعالی کشور تاکید کرد: به نظر ما دستگاه قضائی باید بتواند صحیح کار کند اما سریع هم کار کند. سریع و قاطع باشد و ما امیدواریم بدین کیفیت مطلوب برسیم. البته تاکید میکنم در کار دادگاههای انقلاب هم نقایص هست. حتی تخلف هست. ما هم اکنون یک قاضی متهم به یک تخلف را که در دادگاه انقلاب بوده برای محاکمه بازداشت کردهایم و بزودی محاکمه او انجام خواهد گرفت. با این رسیدگیهای قاطع میتوان به یک دستگاه قضائی سالم و موثر رسید.
روایت مطبوعات
انتشار اسناد جاسوسیهای امریکا بعد از تسخیر سفارت این کشور در تهران، اثر قابل توجهی بر فضای بینالمللی گذاشت؛ چه اینکه فصل مشبعی از این اسناد حاوی اطلاعات مهمی درباره دیگر کشورها بود. متعاقب آن حساسیتهای امریکا و رژیم صهیونیستی در این رابطه منجر به دستگیری ویلیام وورتی خبرنگار سیاهپوست امریکایی شد. در همین رابطه در گزارشی که در مطبوعات آن دوره بازتاب یافت آمده است: «یک خبرنگار آمریکائی بنام وورتی که هنگام بازگشت از ایران به ایالات متحده کتابهای منتشره اسناد لانه جاسوسی توسط دانشجویان پیرو خط امام را به همراه داشته و این کتابها توسط ماموران امریکایی توقیف شده است، با دو تن از همکارانش علیه سازمان افبیآی بخاطر توقیف کتابها اعلام جرم کردهاند و خواستار استرداد آنها شدهاند.
اداره کل سوم ساواک از فعالیتهای مبارزاتی شهید تندگویان در سال 1353 گزارش داد: «نامبرده بالا یکی از افراد متعصب مذهبی و دارای افکار انحرافی بوده که پس از ورود به دانشکده نفت و دوستی با برخی از عناصر ناراحت دیگر و با داشتن زیربنای فکری مذهبی و شرکت در محافل مختلف و جلسات سخنرانی دکتر شریعتی معتقد به مبارزه علیه رژیم پهلوی از طریق تبلیغ و پیام گردیده و برای خودسازی مبادرت به مطالعه نوشتههای دکتر شریعتی مینماید. مشارالیه پس از پیدا نمودن آمادگیهای لازم دلیل فقر و عقبماندگی مردم را رژیم کنونی تصور نموده و با تبعیت از خواستههای [امام] خمینی خواهان ایجاد حکومت اسلامی در کشور گردیده و برای بالا بردن آگاهی مردم شروع به مبادله کتب و اعلامیههای مضره مینماید که به همین دلیل یادشده در مورخ 15/8/2532 دستگیر و به یکسال حبس محکوم میگردد.»
در اربعین سال 1342 شمسی، در عراق حرکتهایی تدارك دیده شد به طوری که حساسیت ساواک را هم برانگیخت. به گزارش اسناد: «... تلگراف واصله از سفارت كبراى شاهنشاهى در بغداد مستند به اطلاع آیتالله خالصى نیز حاكى بود كه گویا مغرضین در نظر دارند در ایام اربعین در كربلا، تظاهراتى به راه اندازند، و احتمالا در مقابل سركنسولگرى شعارهایى بدهند. به منظور جلوگیرى از هرگونه اقدام مضر... در كشور عراق هم از طرف سفارت شاهنشاهى مراتب به سركنسولگرى كربلا و همچنین به وزارت امور خارجه عراق اطلاع داده شد تا مراقبت كامل به عمل آورند...»