آیت‌الله علی قدوسی، از پیشگامان مبارزه علیه رژیم پهلوی و از مسئولین نظام جمهوری اسلامی، در صبحگاه 14 شهریور 1360، در دفتر دادستانی انقلاب توسط سازمان منافقین به شهادت رسید. به شهادت بسیاری از دوستان و آشنایان، وی آیینه تمام‌نمای ساده‌زیستی و خضوع بود. مردم‌مداری، امانت‌داری در بیت‌المال، عدالت‌خواهی، جدیت در کار و ... از جمله ویژگی‌ها و خصوصیات اجتماعی شهید در کسوت یکی از مسئولین نظام جمهوری اسلامی بود که توانست از وی کارنامه‌ای درخشان و نامی نیک به یاد بگذارد.
11 دی‌ماه 1367 امام خمينی طی نامه‌ای تاریخی میخائیل گورباچف رهبر اتحاد جماهیر شوروی را برای برون‌رفت از مشكلات كمونیسم و جلوگیری از سقوط به دامنِ امپریالیسم به اسلام دعوت كردند. امام خمینی در همین نامه ژرفترین تحلیل‌ها را از تحولات جاری شوروی ارائه کرد و از آن به «صدای شکستن استخوان‌های کمونیسم» تعبیر کرد. در همین پیام پیش‌بینی دیگری توأم با هشدارهای مستند وجود دارد که نشانگر تسلط امام خمینی بر ارزیابی شرایط سیاسی آن روز جهان است. حضرت امام به وضوح نسبت به در غلتیدن روس‌ها به سمت باغ ـ به ظاهر ـ سبز سرمایه داری غرب و فریب خوردن از امریکا هشدار داده است. نامه امام نظر تحلیل‌گران جهانی را به خود جلب و بازتاب قابل توجهی در رسانه‌های دنیا داشت.
روز 8 شهریور سال 1360 در یک اقدام تروریستی جلسه شورای امنیت کشور با حضور رئیس جمهور و نخست‌وزیر منفجر شد. به گفته ناظران غربی، مجاهد‌‌ين خلق، به د‌‌ليل د‌‌ارا بودن «انبار مهمات و تجربه‌های خود در راهبردهای تروريستی» مسئول اين انفجار بودند. با انتشار خبر فاجعه بمب‌گذاری، در سراسر جهان، رهبران، مقامات و شخصيت‌های خارجی، پيام‌های تسليت متعددی خطاب به امام خمينی ارسال کردند. امام خمينی نيز در پاسخ، ضمن تشكر و قد‌‌رد‌‌انی، خواستار نابود‌‌ی توطئه‌گران و د‌‌شمنان اسلام شدند. هرچند هدف از انفجار مقابله با نظام نوپای اسلامی بود، اما رسانه‌های غربی مأيوسانه گزارش د‌‌اد‌‌ند: «در ايران انسجام بيشتر شده و مردم همچنان از انقلاب خود دفاع می‌كنند و هر ضربه‌ای به آن وارد شود، برای دفاع از آن به خيابان‌ها می‌ريزند.»
پنجم شهريور 57، جمشید آموزگار به فرمان محمدرضا پهلوی از نخست‌وزيری استعفا و جعفر شريف امامی رئیس مجلس سنا، نخست‌وزیر شد. شریف‌امامی كه كابینه خود را كابینه آشتی ملی معرفی كرده بود، با سیاست‌های فریبكارانه سعی داشت اندكی از التهاب و تشنج‌های جامعه بكاهد. اما کمتر از دو هفته، دولت آشتی ملی با بزرگترین راهپیمایی تاریخ ایران در روز عید فطر روبه رو شد. با این حال مهم‌ترین رویداد نخست‌وزیری کوتاه شریف‌امامی فاجعه17 شهریور بود که رژیم جنایات خود را با آن تكمیل كرد. مدتی بعد در 13 آبان، خشن‌ترین حادثه پس از 17 شهریور به وقوع پیوست که بار دیگر پرده از چهره دولت به اصطلاح آشتی ملی برداشت. به دنبال آن موج دیگری از تظاهرات و اعتراضات مردمی بوجود آمد که در نهایت منجر به سقوط دولت شریف‌امامی شد.
مردی که «به تنهایی بیست نفر بود»
شهیدمهدی عراقی از فعالان و مبارزین باسابقه نهضت امام خمینی است. وی در دهه 1340 در مقابله با برخی سیاست‌های رژیم پهلوی همچون لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی و انقلاب سفید که با مخالف علما از جمله امام خمینی(ره) نیز همراه بود، به صف نهضت امام پیوست. بهمن 1343 به اتهام شرکت در ترور منصور دستگیر و به حبس ابد محکوم گردید. سال 1355 با توجه به سیاست فضای باز سیاسی مطرح شده از زندان آزاد شد و مبارزات خود را از سرگرفت. آذر 1357 به پاریس رفت و مدیریت بیت امام خمینی(ره) در نوفل لوشاتو را برعهده گرفت. پس از پیروزی انقلاب، عهده‌دار مسئولیت‌های مهمی شد، این مبارز انقلابی سرانجام 4 شهریور 1358 توسط اعضای گروه تروریستی فرقان به شهادت رسید.
مسجد به مثابه پایگاه انقلاب
نقش محوری مساجد در هدایت و سامان دادن مبارزات مردمی علیه رژیم پهلوی، همواره حساسیت ساواک و نهادهای امنیتی رژیم را در پی داشت. از این‌رو سعی داشتند با روش‌های متعددی از جمله: تعطیل کردن مساجد، دستگیری مبارزان، گماردن مأموران محسوس و نامحسوس در مساجد، برکناری متولیان مساجد و انتصاب متولیان معتمد رژیم و ممنوع‌المنبر کردن وعاظ و... از نقش مساجد در نهضت جلوگیری کند. در این میان بستن مساجدی چون هدایت و الجواد و حسینیه ارشاد که با فعالیت‌های فرهنگی‌شان به تبلیغ علیه رژیم می‌پرداختند، به‌قدری برای رژیم اهمیت داشت که مسئله آنها مستقیماً با شاه در میان گذاشته می‌شد.
قاسم تبریزی
در ماجرای نهضت ملی نفت و کودتای 28 مرداد، آمریکایی‌ها و انگلیسی‌ها برای اینکه مسئله را وارونه نشان دهند اقدام به تحریف تاریخ کردند. از جمله این تحریف‌ها در کتاب «ناسیونالیسم در ایران» نوشته ریچارد کاتم رخ داد.مارک گازیوروسکی نیز کتابی نگاشت که عنوان مغرضانه‌ای را یدک می‌کشد: «کودتای ایرانی». علاوه بر این در داخل هم گروهی کوشیده‌اند تا تاریخ آن دوره را با غرض‌ورزی ثبت کنند. جریان ملی‌گرا برای تبرئه خویش اقدام به تخطئه جریان مذهبی کرده است. این کار بیش از آنکه «تاریخنگاری» باشد «تاریخ‌سازی» است. پس از پیروزی انقلاب با شکل‌گیری جریان تاریخنگاری مستقل، جریان استعمار در اندیشه ایجاد انحراف در روند تاریخنگاری افتاد. یکی از این طرح‌ها آزادسازی و انتشار گزینشی اسناد بود.
در پایان دوره اول ریاست‌جمهوری آیت‌الله خامنه‌ای، که به عنوان سومین رئیس‌جمهور انتخاب شده بود، ایران برای اولین بار دوران کامل یک دولت را پشت سر گذاشته بود. در دوره چهارم انتخابات ریاست‌جمهوری آیت‌الله سید علی خامنه‌ای، محمود کاشانی و حبیب‌الله عسگراولادی به از سوی شورای نگهبان احراز صلاحیت شدند. رد صلاحیت مهدی بازرگان نامزد نهضت آزادی از اتفاقات مهم این دوره بود. بیشتر احزاب و گروه‌های فعال از ریاست‌جمهوری آیت‌الله خامنه‌ای حمایت می‌کردند. در روز 1364/5/25 انتخابات برگزار شد و آیت‌الله خامنه‌ای با 12/203/870 رأی حائز 85/67 درصد آرا شد.
دکتر مظفر شاهدی
اسناد و منابع متقن تاریخی به‌وضوح و آشکارا تأیید می‌کند، حضور و مشارکتِ فعالِ روحانیت و مرجعیت شیعه، در عرصه سیاسی و اجتماعی، شرط لازم و ضروری تکوین، شکل‌گیری، گسترش و پیروزی نهایی انقلاب مشروطه ایران بود. در آن برهه، جریان منورالفکری به‌رغم ایده‌ها و افکار نوگرایانه‌ای که داشتند، اما، دامنه نفوذ و حضورِ آنها در میان لایه‌های عمیق‌تر اجتماعی کلیت جامعه ایرانی، ناچیزتر از آن بود که بتوانند با جلب اعتماد عمومی، این ایده‌ها و افکارِ جدید خود را، در عرصه عمومی طرح و با بسیج سیاسی مردم کشور، راه را برای برپاداشتن یک تحرک انقلابی فراگیر هموار سازند.
در نگاه شیخ فضل‌الله نوری مقولاتی چون مشروطه، مجلس، قانون، آزادی، مساوات و... به‌رغم آنکه مقولاتی پسندیده و شایسته‌ی پیگیری و تحقق می‌باشند، جملگی بایستی بر مدار اصول و قوانین اسلام تعریف و متحقق شوند. براین اساس مشروطه بایستی به صفت مشروعه مقید گردد. بنابر این از نگاه شیخ شهید، مشروطه مطلق غربی از آن جهت که در راستای دیگر فرقه‌های بشری است و خود را فارغ از الزامات و تغییرات الهی می‌داند، درصورتی که در چارچوب شرع و اصول مقدسه اسلام محدود و تعریف نگردد شایسته تحقق و پیروی در جامعه اسلامی‌ایران نیست. شیخ شهید در پی آن بود تا مشروطه را از بى‌قيدى به مشروعه و مجلس را از افراطى‌گرى به عملكرد عقلانى رهنمون سازد و جلوى اشاعه بيش از پيش هرج و مرج را بگيرد.
محمدعلی صدر شیرازی
پاسخ کوبنده‌ی رزمندگان اسلام به منافقین در عملیات مرصاد را می‌توان از اثرگذارترین رویدادها بر سرنوشت سازمان مجاهدین خلق (منافقین) قلمداد کرد. در پی شکست عملیات موسوم به «فروغ جاویدان»، اعضاء نسبت به رهبری سازمان بی‌اعتقاد شدند و انتقادها به مسعود رجوی بیشتر شد. این موضوع ریزش اعضاء را نیز در پی داشت. این عملیات همچنین موجب نفرت بیشتر مردم ایران از منافقین شد. سازمان که با عملیات کور و ترور بزرگان نظام چهره حقیقی خود را نشان داده بود، در عملیات فروغ جاویدان خباثت خود را بیش از پیش نمایان کرد.
سیاست «حجاب‌زدایی» طرحی است کهنه که ریشه در اهداف و توطئه‌های دول استعماری در کشورهای مسلمان دارد. در ایران، یکی از بزرگترین فتنه‌هایی را که بهائیت شروع به طرح‌ریزی و اجرای آن کرد، فتنه قره‌العین بود.در الجزایر، نیروهای اشغالگر فرانسه مبارزه عظیمی را علیه حجاب و بالاخص چادر شروع کردند.در ترکیه پس از آنکه آتاتورک به قدرت رسید، شروع به اسلام‌زدایی کرد؛ او دستور داد زن‌ها کشف حجاب کنند و مردان تغییر کلاه به سبک اروپایی دهند.در افغانستان امان‌الله خان پادشاه آن کشور پس از سفر به اروپا اقدامات خود را شدت بخشید. در ایران نیز رژیم پهلوی آخرین بروز غربگرایی خود را از سال ۱۳۱۳ ش نشان داد و با تغییر و حذف کلاه پهلوی به کلاه شاپو دگرگونی مورد نظر خود را به اجرا گذارد و زمینه نهایی را برای کشف حجاب فراهم کرد.
پس از تخلیه نیروهای انگلیس از خلیج فارس، آمریکا سعی کرد با افزایش قدرت نظامی ایران در وهله اول و عربستان سعودی در مرحله بعد خلا قدرت را پر کند. به نحوی که مشاور امنیت ملی ریاست جمهوری آمریکا در نظریه خود، ایران را در کانون توجه قرار داده بود. همزمان با سقوط رژیم پهلوی، برژیسنکی کتابی تحت‌عنوان «هلال بحران» را به رشته تحریر درآورد که در آن به ارائه نظریه‌ای به همین عنوان پرداخت. اما آنچه که باعث شد برژینسکی ایران را کشور محوری منطقه هلال بحران قلمداد کند، شکل‌گیری نهضت اسلامی و سرنگونی رژیم پهلوی به‌عنوان بااهمیت‌ترین هم‌پیمان آمریکا در منطقه بود. وقوع انقلاب اسلامی در ایران مهم‌ترین رویدادی به شمار رفت که باعث شد آمریکا پس از سال‌ها سلطه بر این پهنه، به انتخاب جایگزینی برای ایران در منطقه خلیج فارس مبادرت ورزد.
نگاهی به جنایت‌های آمریکا در چهارگوشه جهان
رهبران دموکرات و جمهوری‌خواه آمریکا در زمان‌های مختلف، از جنگ‌های وحشیانه‌ی فرسایشی علیه شورش‌هایی در گواتمالا، ال‌سالوادور، هائیتی، تایلند، ویتنام، کامبوج، لائوس و کشورهای دیگر حمایت کرده‌اند. شکنجه و قتل توسط جوخه‌های مرگ، شیوه‌های رایج ضد شورش در همه‌ی این مناطق بوده است. نیروهای آمریکایی، از سال 1959 تا 1975 تقریباً هشت میلیون و چهارصد هزار تن بمب و ناپالم و هجده میلیون بشکه مواد شیمیایی برگ‌ریز در ویتنام ریخت چندین میلیون ویتنامی، لائوسی و کامبوجی کشته، میلیون‌ها نفر معلول یا آلوده به سموم شیمیایی و تقریباً ده میلیون نفر بی‌خانمان شدند. در اواخر دهه‌ی هشتاد، دولت امنیت ملی آمریکا به مکزیک کمک کرد تا عناصر اصلاح‌طلب ترقی‌خواه را از میان بردارد که دست‌کم 275 مخالف سیاسی شکنجه و کشته شده‌اند.
نظام سیاسی قاجاری جزء الگوهای سنتی اقتدار و سلطه طبقه‌بندی می‌شود. مشروعیت سلطه‌ی شاهان بیش از آنکه برخاسته از قوانین و سنت‌های دیرپای جامعه باشد، متأثر از کامیابی‌های شخصی و فردی آنها بود. مهم‌ترین ویژگی سلطه در این رژیم، خودکامگی، مطلق‌العنانی و محدود نبودن قدرت شاه به هیچ ضابطه و قانونی بود. شه‌دری بودن مقام سلطنت از ویژگی‌های دیگر سلطه در این رژیم محسوب می‌شود. ویژگی سوم قدرت عدم اتکای آن به طبقات اجتماعی بود. از لحاظ نظری و عملی، شاه مبانی قدرت خود را از جامعه نمی‌گرفت. علاوه بر این سلطه در ایران همواره رنگ و بوی ایلی داشته است و سنت‌های حکومتی درون ایلات، با مسلط شدن یک ایل، تبدیل به سنت و رویه‌ی حکومت می‌گردید و با سرنگونی یک ایل و روی کار آمدن ایل دیگر، نوعی سنت جدید پدید می‌آمد.
سازمان مجاهدین خلق که با رهبری مسعود رجوی خیال تسلط بر حاکمیت سیاسی را در سر می‌پروراند، پس از شکست در فرآیند مردمی تعیین حاکمیت و به دنبال یک سری فعل و انفعالات سریع در ساخت حاکمیت سیاسی کشور هرگز انتظار شکست جناح بنی‌صدر را نداشت چرا که آنها با تأکید بر این مسئله که بنی‌صدر حمایت بخشی از جامعه (به ویژه مجاهدین) را پشت سر دارد رسماً اعلام داشتند که بنی‌صدر می‌تواند در این مقطع کمر ارتجاع را بشکند! به دنبال شکست جناح بنی‌صدر، سازمان با «بن بست» جدی سیاسی ـ تشکیلاتی مواجه شد... بنابراین کادر رهبری مجاهدین برای خروج و یا شکستن این بن بست سیاسی ـ تشکیلاتی و به طمع تصاحب قدرت، گام در مسیری نهاد که نهایت آن تقابل مسلحانه با جمهوری اسلامی بود.
در انتخابات دهمین دوره ریاست جمهوری، کشورهای غربی و رسانه‌های این کشورها همانند هر انتخاباتی، پیش از برگزاری، بر وجود نارضایتی مردم و مشارکت اندک آنها در انتخابات تاکید می‌کردند. رسانه‌های غربی با برجسته‌سازی مسائل فرهنگی و اجتماعی و مشکلات اقتصادی، بزرگنمایی رقابتها و چالشهای سیاسی و دامن زدن به اختلافها و تنشهای سیاست خارجی سعی در ناراضی نشان دادن مردم و ناامید کردن آنان را داشتند تا به گونه‌ای مانع شرکت شهروندان در انتخابات شوند. این امر در انتخابات دهمین دوره ریاست جمهوری گسترده‌تر و بیشتر دنبال شد. در این انتخابات سناریوهای انتخابات پیشین و سناریوهای جدید طراحی و بازتاب یافتند. این سناریوها پیش و پس از انتخابات اجرا و پیگیری شده بودند.
در اولین دوره انتخابات ریاست جمهوری، عواملی مانند مخالفت امام با کاندیداتوری شهید بهشتی، منتفی شدن کاندیداتوری جلال‌الدین فارسی، حمایت برخی از نزدیکان امام از بنی‌صدر و... از جمله موارد مهم در پیروزی بنی‌صدر در انتخابات بود. بنی‌صدر پس از احراز پست ریاست جمهوری، برای قبضه همه جانبه قدرت، اهدافی چون دوباره‌سازی مراکز قدرت، از دور خارج‌کردن تدریجی سپاه پاسداران، دادگاه‌های انقلاب و کمیته‌ها و ادغام آنها در سایر سازمان‌های دولتی، کاستن نفوذ روحانیون و همچنین ایجاد طرحی برای بهسازی و توسعه اقتصادی کشور را در دستور کار خود قرار داده بود. اقدامات او واکنش اقشار مختلف جامعه را در پی داشت و سرانجام باعث عزل او از فرماندهی کل قوا و سپس ریاست‌جمهوری شد.
به بهانه سالمرگ کرمیت روزولت
19 خرداد 1379 کرمیت روزولت در سن 84 سالگی مرد. او سال 1332 به فرماندهى عمليات علیه مصدق انتخاب شد. محمدرضا پهلوی اعتراف مى‌كند كه پس از كسب اطمينان نسبت به حمايت بى‌دريغ آمريكا و انگليس، با دوستم كرميت روزولت، تصميم گرفتم رأسا وارد عمل شوم. روزولت با فرماندهی کودتای 28 مرداد موجبات سرنگونی دولت دکتر محمد مصدق و بازگشت شاه به قدرت را فراهم کرده بود. او در مورد هزینه کودتا در خاطراتش مى‌نويسد: «ما يک صندوق آهنى عظيم‌الجثه در دفتر معاونم داريم... اين صندوق غرق در پول ايرانى است. ... ما معادل يك ميليون دلار در گاوصندوق داريم. متحدين و قدرت مالى ما معين شد.»
دکتر رشید جعفرپور
در جدال بین دو مکتب مسلط در این چند دهه، در سال 1357 در ایران، انقلابی به وقوع پیوست که با انقلاب‌های دو سه قرن اخیر که بر اساس دو ایدئولوژی لیبرالیسم و مارکسیسم شکل گرفته‌اند تفاوت ماهوی داشته است؛ شعار اصلی انقلاب اسلامی ایران در طی دوران شکل‌گیری و نیز بعد آن، این بوده"نه شرقی، نه غربی". معمار این انقلاب یک روحانی برجسته بوده که تحصیلات خود را تا بالاترین مرحله حوزوی(مرجعیت) طی کرده و به سان یک شخصیت دینی تمام عیار توانسته بر اساس الگوی "امام _ امت" با مردم خود صادقانه مسائل مربوط به انقلاب را طرح و اقدام نماید. خطاب او در تمام مراحل انقلاب از سال 41 الی 57 و از آن زمان تا سال 68، با تعبیر قرآنی "یا ایهاالناس" به همه گروه‌ها و طبقات مردم بوده است.
