پایگاه مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ یكی از فرصت‌هایی كه انقلابیون با استفاده از ظرفیت آن در اشاعه تفكر انقلابی بهره می‌جستند، ماه مبارك رمضان بود. با حلول ماه مبارك رمضان سال 1357، با اوج‌گیری مبارزان علیه رژیم شاه، انقلابیون درصدد استفاده از این موقعیت برآمدند. در آستانه ماه مبارك رمضان، روحانیونی از قم و تهران جهت سخنرانی در مساجد ارومیه و در جهت روشنگری و تبلیغ نهضت اسلامی به این منطقه دعوت شدند. از جمله این روحانیون، آیت‌الله سید علی‌اصغر ناظم زاده قمی بود. در سندی كه ساواك از فعالیت‌های او تهیه كرد، از وی با عنوان «روحانی افراطی و طرفدار خمینی» نامبرده شده است. او با دعوت جمعی از جوانان انقلابی ارومیه به این شهر رفت و به سخنرانی در مسجد لطفعلی‌خان پرداخت.
طرح نام امام خمینی در مجالس ماه رمضان
سید اصغر ناظم زاده درباره عزیمت خود به ارومیه می‌گوید: «روز دوم ماه مبارك رمضان به ارومیه رفتم... در مسجد لطفعلی‌خان كه یكی از مساجد فعال بود و جوانان انقلابی صحنه‌گردانان آن بودند، مستقر شدم. قبل از عزیمت به ارومیه، به آیت‌الله طاهری خرم‌آبادی گفته بودم كه نام امام را در این شهر مطرح می‌کنم... در روز اول ورودم، قبل از سخنرانی من آقای اسدالله جوانمرد از وعاظ برجسته شهر به منبر رفت و به سخنرانی پرداخت. پس از سخنرانی او من به منبر رفتم. از روز دوم منبر كه مصادف با روز سوم ماه رمضان بود، نام امام خمینی را مطرح كردم و با هر بار نام بردن نام ایشان، مردم سه صلوات می‌فرستادند... از روز سوم، مردم از منبر رفتن واعظ مسجد جلوگیری كردند و خواستار آن شدند تا من منبرهایم را بیشتر كنم. پس از آن در منبرهایم، نام امام خمینی را مطرح می‌کردم و البته در کنار نام آیت‌الله شریعتمداری را نیز می‌بردم چرا كه در آن منطقه نفوذ داشت. هر بار كه نام امام خمینی و شریعتمداری را می‌بردم، مردم صلوات می‌فرستادند. ابتدا برای امام خمینی سه صلوات و برای نام آیت‌الله شریعتمداری یك صلوات می‌فرستادند. سپس برای آیت‌الله شریعتمداری هم سه صلوات فرستادند. برای اینكه مانع از صلوات فرستادن برای آیت‌الله شریعتمداری شوم، مجبور شدم تا نه نام امام خمینی را ببرم و نه نام آیت‌الله شریعتمداری را؛ ولی از امام خمینی با عنوان مرجع مجاهد و تبعیدی نام می‌بردم كه معلوم بود منظورم امام خمینی است...»
استقبال مردم روزه‌دار از منبرهای ماه رمضان
این منابر روشنگرانه، مورد استقبال مردم روزه‌دار قرار می‌گرفت. ناظم زاده ادامه می‌دهد: «در اثر این‌گونه منبرهایم، روز به روز بر تعداد حضار آن مسجد افزوده می‌شد طوری كه جمعیت در بیرون از مسجد می‌نشستند و از طریق سیستم صداگذاری كه توسط جوانان انقلابی تدارك دیده شده بود به سخنرانی گوش می‌دادند... در این سخنرانی‌ها، به انتقاد از رژیم و تجلیل از مبارزات مردم علیه ظلم و جور می‌پرداختم.»
تلاش ساواک برای نظارت بر مجالس مذهبی
ساواك كه نسبت به ورود روحانیون مدعو حساسیت خاصی داشت از بدو استقرار او در مسجد لطفعلی‌خان، رفتار وی را تحت نظر قرار داد. لذا سخنرانی‌های او زیر نظر ساواك قرار داشت و او در همان روزهای آغازین سخنرانی‌هایش در ارومیه به شهربانی احضار و مورد تذكر قرار گرفت. در گزارشی كه دراین‌باره از طرف شهربانی تهیه شده بود آمده است: «او بنا به دعوت عده‌ای از متعصبین مذهبی شهر رضائیه جهت ایراد سخنرانی مذهبی به این شهر مسافرت و در خلال سخنرانی‌های خود در مسجد لطفعلی‌خان شهر مذكور ، مطالب انتقادی و تحریک‌آمیزی بیان نموده و به همین علت از طریق شهربانی محل تذكرات لازم به او داده شده است.»
در گزارش دیگری آمده است: «... چون تذكرات داده شده درباره روحانی مذكور مؤثر واقع نگردید و از طرفی احتمال داده شده كه سخنرانی‌های تحریک‌آمیز وی موجب تهییج افكار متعصبین مذهبی و در نتیجه منجر به انجام تظاهرات اخلالگرانه از ناحیه افراطیون مذهبی گردد لذا در مورخه 22/5/37 ( 57) نامبرده از طریق شهربانی رضائیه احضار و به وی تفهیم گردیده كه اقامتش در منطقه از لحاظ امنیتی به مصلحت نمی‌باشد...»
به دنبال این موضوع، ناظم زاده در ناچار به ترک ارومیه شد.
با دستگیری و اخراج وی از ارومیه، مردم در جریان امر قرار گرفتند و دست به تظاهرات زدند. ساواك تظاهرات فوق را این‌گونه گزارش كرد: «پس از خروج نامبرده (ناظم زاده) از رضائیه، شورای هماهنگی منطقه تشكیل و تصمیمات لازم به منظور جلوگیری از هرگونه حوادث احتمالی اتخاذ گردیده است. متعاقب این جریانات، ساعت 22:30 روز 22/5/1357 ، حدود 1000 نفر از طبقات مختلف برای استماع سخنرانی واعظ نامبرده در مسجد اعظم رضائیه اجتماع و قریب 100 نفر از آن‌ها كه از عزیمت ناظم زاده به قم آگاهی حاصل كرده بودند با دادن شعارهایی به نفع روح‌الله خمینی از مسجد خارج و وارد خیابان پهلوی شهر مزبور شده‌اند.»
استمرار مبارزه در ماه رمضان
این اقدام ساواک نه تنها آتش مبارزه را خاموش نکرد، بلکه موجب طغیان سیل اعتراضات مردم ارومیه شد. آیت‌الله سید علی‌اکبر قره‌باغی دراین‌باره می‌گوید: «با روحانیان شهر جلسه گذاشتیم و مسائل انقلاب را مورد بررسى قرار دادیم. همه آقایان جلسه معتقد به مبارزه و برنامه‌ریزی براى ادامه و حركت بودند. از تصمیمات متّخذه در آن جلسه این بود كه در ماه مبارك رمضان، تمام اهل منبر مردم را تشویق كنند كه تنها در یك مسجد بزرگ برنامه باشد و اجتماع باشكوهى تشكیل شود... در ماه مبارك رمضان، همه اهل علم طبق تصمیم قبلى مردم را به یك مسجد نسبتاً بزرگ هدایت می‌کردند و هر شب یك سخنران برنامه اجرا می‌کرد و بسیار حركت سازنده‌ای بود. مردم فروانى از شهرها و روستاهاى اطراف در این اجتماع شركت می‌کردند.»
منبع: انقلاب اسلامی در ارومیه؛ مرکز اسناد انقلاب اسلامی
