پایگاه مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ در ماه محرم سال 1357 سبك و سیاق عزاداریها در اردبیل به سبك و سیاق سنتی بود، گرچه محتوای اشعار خواندهشده همگی مفاهیم انقلابی و حماسی داشت. در این بین به ابتكار استاد عسگر شاهیزاده، ادیب و شاعر شهیر اردبیلی، دستهای با عنوان «قافله ایثار» تشكیل و به فعالیت پرداخت. این دستهی عزاداری با مساعدت شهید جاوید محسنی فرزند مرحوم حاج شیخ احمد محسنی مسئول و خادم مسجد اعظم اردبیل به راه افتاد.
استاد شاهیزاده اردبیلی توضیحات بیشتری میدهد: «بنده مسئول این قافله كه اسمش ایثار بود، بودم. من آنقدر صدای بلندی ندارم كه نوحهسرایی كنم ولی با عشق شاهبیتها را خودم میگفتم، نوحه و چوشیهای آن را خودم میخواندم. دعای ختم جلسه را هم خودم میدادم. این قافله به راه میافتاد و در تمام مساجد برنامه اجرا میكرد. من بیشتر در سخنرانی تبحّر داشتم و دارم، هر شب محرم به دو سه مسجد میرفتیم، مساجدی كه جمعیت زیادی داشتند اول سخنرانی مفصلی پیرامون ابعاد سیاسی- اجتماعی قیام امام حسین(ع) میكردم گاهی چاشنی معرفتی و عرفانی هم میزدم. بعد از آن به شیوه متداول عزاداری را شروع میكردیم. منتهی اشعار عزاداری همه سیاسی و آمیخته با مسایل اجتماعی و در مراحل بعد مصائب و معارف میشد. این دسته ایستادگی كرد به طوری كه علاوه بر جوانها، پیرمردها هم از آن استقبال كرده بر آن پیوستند. این حركت مورد حمایت علمای شهر به ویژه آیتالله مروج بود».
مین اوش یوز اللی یدی(2) / بو انقلابی باشلادوق
تمام شرق و غرب ده(2) / بو انقلابی باشلادوق
بوقاندا بیلمیرم نهوار(2) / یاخوب دی هر شهید اَله
بوقان نه قاتدی ای خدا(2)/ سالوب جهانه زلزله(2)
از جمله اشعار انقلابی دسته قافله ایثار كه توسط استاد شاهی سروده و خوانده شده است، قطعه ای حماسی است که از زبان امام حسین(ع) میفرماید:
فسادیله هر ال كی ایلر جدل / منیم با كفایت اَلیم دور او اَل
منه قطعه لازم دگول یا غزل / منیم نهضتیمدن نظر قَلُّ دل
عمل دور عمل دور عمل دور عمل
كی كاری دور یوز شعریدن نیم كار
كه من حق یولوندا قیام ایتمیشم / كه من باطلی تلخكام ایتمیشم
كه من سازش اصیلن حرام ایتمیشم / كه من صبح ناحقی شام ایتمیشم
هامْی عالمه تا پیام ایتمیشم
كی ظلم ایله دائم ائدون كارزار
در محرم سال 1356 و 1357 عدهای از جوانان انقلابی یك دستهای در مسجد میرزا صالح تشكیل داده و در ایام محرم به فعالیت و عزاداری هدفدار راه افتاده در آن دسته اشعار انقلابی، شعارهای انقلابی، تلاوت آیات قرآن صورت میگرفت. سینهزنی و عزاداری نوعی درس آزادی و آزادیخواهی سالار شهیدان بود، به همین علت در همان ابتدا ساواك مانع شد. رسول جمالی از فعالین این دسته عزاداری به ممانعت ساواک از حرکت این دسته سخن گفته است: «به هر مسجد كه رفتم آنجا را محاصره كردند. یك عدهای از بچهها را گرفتند كه مجبور شدیم آقایان مسایلی و مروج را واسطه قرار دهیم تا آنها را آزاد كنند.»
بعد از تظاهرات تاسوعا و عاشورا، دایره اعتصاب و اعتراض به نقاط دوردست هم رسید، به طوری كه در بیست و دوم آذرماه یكصد نفر از كاركنان كشت و صنعت مغان دست به كمكاری زدند. ضمن اینكه كاركنان شركت ملی نفت اردبیل هم فعالیتهای انقلابی خود را آغاز كرده بودند. دو تن از كاركنان شركت نفت به نامهای ذكی بیفَر و سیدحسن نوحی از طرفداران حضرت امام و آیتالله مسایلی نقش مؤثری در هماهنگی و همراهی كاركنان شركت نفت با انقلاب داشتند.
منبع: کتاب انقلاب اسلامی در اردبیل، مرکز اسناد انقلاب اسلامی