احساسات عامیانه و سطحیِ یک عده عامل این فاجعه بود
پایگاه اطلاعرسانی مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ ماجرای آتشسوزی سینما رکس را از هر جهت که بنگریم نقطه عطفی در تحولات منجر به انقلاب ۵۷ بود. از منظر تحولات داخلی حاکمیت پهلوی، منجر به سقوط دولت آموزگار و روی کار آمدن دولت شریف امامی شد که در مقابل اعتراضات انقلابیون بسیار انفعالی و بلاتکلیف عمل میکرد و در مجموع دولت ضعیفی بود. از سوی دیگر توانست شور انقلابی و همبستگی طبقات و گروههای مختلفی از مردم را تقویت کرده و موج تازهای از اعتراض و اعتصاب و تحولخواهی را ایجاد کند. روایت تاریخی ماجرای سینما رکس و کسانی که در آن دست داشتند و تا به امروز نیز ادامه داشته، به اندازهی خود این رویداد حائز اهمیت و نیازمند تاریخنگاری است. فرضیات گوناگونی دربارهی عوامل اصلی، انگیزههای پشتپرده و زمینههای شکلگیری این فاجعه توسط صاحبان قلم و نظر مطرح شده و به این مناسبت به مدد آرشیو تاریخ شفاهی مرکز اسناد انقلاب اسلامی ایران، روایت دست اول و تازهای از این رویداد در دسترس پژوهشگران و علاقهمندان قرار میگیرد.
روایت حاضر را مرحوم شیخ محمود سنابادی که در آن زمان در شهر آبادان حاضر بود و در جریان فعالیتهای مبارزاتی مردم قرار داشت ارائه کرده است. شیخ محمود سنابادی متولد مشهد و درسآموختهی محضر علمای سرشناسی همچون مرحوم آیتالله خوئی، آیتالله سیستانی، سید محسن حکیم و... بود و در جوانی مشهد را به قصد نجف اشرف ترک کرد. آیتالله سنابادی بنابر تقاضای اهالی آبادان در سال ۱۳۷۴ قمری، از نجف اشرف به آن شهرستان مهاجرت و به اقامهی نماز جماعت و ترویج احکام دینی اشتغال ورزید. آیتالله سنابادی در ادامهی کارهای فرهنگی اقدام به تأسیس اتحادیهی آموزشگاههای ملی آبادان کرد. وی علاوه بر فعالیتهای عمرانی، در امور سیاسی نیز نقش ارزندهای داشت و قبل از انقلاب اسلام منزلش پذیرای بسیاری از مبارزان بود.پس از مدتی که از جنگ تحمیلی عراق علیه ایران گذشت، علیرغم میل باطنی مجبور به ترک آبادان و هجرت به شیراز گردید. در شیراز ضمن اقامهی نماز جماعت، به تدریس در حوزهی علمیهی شیراز پرداخت. پس از حدود ۷ سال به زادگاهش بازگشت و ضمن اقامهی نماز جماعت در مسجد تخته سنگی مشهد به تدریس نیز همت گماشت و سرانجام پس از ۹۰ سال عمر با برکت، در تاریخ ۱۳۸۷٫۸٫۳۰ دار فانی را وداع گفت و در جوار علیابن موسیالرضا (ع) به خاک سپرده شد.
در این بخش از مصاحبهی مرحوم سنابادی با مرکز اسناد انقلاب اسلامی، او به عنوان شاهد عینی ماجرای سینما رکس از فضای عمومی حاکم بر شهر، جایگاه سینما رکس بین اهل آبادان و اطلاعاتی از مسببین اصلی ارائه میکند که برای نخستین بار منتشر میشود.
