تفسیر در زندان

پایگاه اطلاع‌رسانی مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ تفسیر راهنما یکی از تفاسیر موضوعی قرآن به قلم اکبر هاشمی رفسنجانی است. بخشی از آن از مجموعهٔ فیش‌های تهیه شده در زندان دوره پهلوی فراهم آمده‌است. هاشمی بین سالهای ۱۳۵۴ تا ۱۳۵۷ زمانی که در زندان اوین بود تفسیر راهنما را در ۲۲ دفتر دویست برگی به صورت سه هزار برداشت با هشت هزار عنوان نوشت. این دست نوشته‌ها در سال ۱۳۶۶ به دفتر تبلیغات اسلامی واگذار شد و با تأسیس مرکز فرهنگ و معارف قرآنی محققان تدوین و نگارش آن را آغاز کردند. تفسیر راهنما دارای ویژگی‌های منحصر به فردی می‌باشد که می‌توان به این موارد اشاره کرد: ابداع سبک نوینی در تدوین تفسیر، ریزنگری در آیه‌ها و واژه‌های قرآنی و بیان نکات جدید از آنها، اضافه نمودن نمایه در پایان هر آیه و هر جلد، توجه به ساختار ادبی و قیدها و صفت‌ها و برداشت جدیدی از آن، بدست آوردن نکات کلی و جامع بااستفاده از موضوعات جزئی. مرکز فرهنگ و معارف قرآن، در آغاز فعّالیت خود برای تکمیل برداشت‌های تفسیری هاشمی رفسنجانی کار تدوین تفسیر راهنما را با روشی نو آغاز کرد که در ۲۲ جلد انجام شد. در این تفسیر، بیش از ۶۰ هزار فیش و برداشت از قرآن بر اساس ترتیب آیات، گرد آمده‌است که همه دارای نمایه بوده، از فهرست موضوعی جامعی برخوردار است.

آنچه در ادامه می آید روایت حجه الاسلام و المسلمین محسن دعاگو درباره نحوه نگارش این تفسیر در زندان قصر است که در گنجینه تاریخ شفاهی مرکز اسناد انقلاب اسلامی موجود است.