روایتی از اشغال همدان توسط قوای متفقین در شهریور 1320/ رواج ناامنی و قحطی در همدان با ورود متفقین

پایگاه مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ در سوم شهریور ماه 1320 نیروهای متفقین به ایران حمله کردند و بخش‌هایی از ایران را به اشغال خود درآوردند. با ورود متفقین، قحطی، ناامنی، فشار بر مردم و ... به اوج خود رسید و اغلب شهرها و استان‌های کشور را به کام خود بلعید.

آیت­‌الله صابری همدانی از علمای مبارز شهر همدان در کتاب خاطرات خود که توسط مرکز اسناد انقلاب اسلامی منتشر شده است حال و هوای آن ‌روزهای همدان را اینگونه بازگو می‌­کند: «هنوز مدت زیادی از ورود ما به حوزه علمیه­ همدان نگذشته بود که نیروهای متفقین به بهانه مقابله با سربازان آلمان به ایران هجوم آوردند. چند روز قبل از ورود نیروهای پیاده، هواپیماهای متفقین اعلامیه‌هایی را در شهر پخش کردند و از مردم خواستند آلمانی‌ها را بیرون کنند و با نیروهای متفقین همکاری نمایند.» 

آیت‌الله صابری ادامه می‌دهد: «در آستانه ورود نیروهای متفقین برای ایجاد رعب و وحشت، بمبی به طرف شهر همدان پرتاب شد که صدای فوق‌العاده زیاد و مهیبی داشت و حتی در دوازده کیلومتری شهر هم این صدا شنیده شد. اما در مدرسه آخوند، از شدت وحشت، متوجه صدای انفجار بمب نشده بودیم. به هر تقدیر در عصر یکی از روزهای شهریور سال ۱۳۲۰، نیروهای پیاده و زرهی متفقین با تانک‌ها و زره پوش‌هایشان وارد شهر شدند و خیابان‌ها و منازل را به لرزه در آوردند.»

به گفته آیت‌الله صابری همدانی اگرچه همزمانی ورود متفقین با فرار رضاخان موجب شادی و خوشحالی زایدالوصف مردم شد اما مشکلات حضور قوای بیگانه در کشور خسارت‌های زیادی به زندگانی مردم تحمیل کرد: «مشکلات اقتصادی و معیشتی فراوانی گریبان مردم را فرا گرفت. متفقین حدود هفت ماه، در شهرهای مختلف ایران از جمله همدان با تحرکات و مانورهایشان مشکلات و مزاحمت‌های زیادی برای مردم فراهم ساختند. در این مدت، به همان گونه‌ای که حضرت امام می‌فرمودند، نان پیدا نمی‌شد و ناامنی بیداد می­کرد. حتی گاهی ما مجبور می‌شدیم چندین شب از مدرسه و شهر بیرون برویم و در بیابان‌های خارج از شهر بخوابیم.»