پایگاه مرکز اسناد انقلاب اسلامی:مردم انقلابی زنجان همانند گذشته در خنثی‌سازی فتنه‌ها پیش‌قدم شدند. زنجانی‌ها در پیروزی انقلاب و عرصه دفاع مقدس شهدای زیادی را تقدیم این مرز و بوم کرده‌اند. اهالی زنجان امروز نیز پس از حوادثی که در پی گرانی بنزین توسط اشرار و عناصر ضد انقلاب در شهرهای مختلف ایران رخ داد، بعنوان اولین استان با حضور در خیابان‌ها حماسه‌ای عظیم خلق نمودند و شرارت‌های اخیر را محکوم کردند. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در بیانات خود بارها از روحیه انقلابی مردم زنجان تقدیر بعمل آوردند. بخشی از بیانات مقام معظم رهبری در دیدار با مردم غیور زنجان در سال 1382 در کتاب «اقلیم ایمان» که توسط مرکز اسناد انقلاب اسلامی منتشر شده بدین شرح است:
شهر زنجان را از ديرباز به عنوان يك شهر مؤمن و فرهنگى شناخته‌ام. از اين شهر در دورانهاى مختلف و از جمله در دوران انقلاب اسلامى نمونه‌ها و نشانه‌هايى بروز پيدا كرده كه براى هر مجموعه انسانى مايه مباهات و افتخار است. اوّلاً در جريان انقلاب اسلامى، اين شهر نقش ايفا كرد و پس از پيروزى انقلاب، در دوران دفاع مقدّس هم غوّاصان دريادلِ زنجانى در نيروهاى مسلّح نقشهاى برجسته‌اى ايفا كردند. در زمينه حضور سياسى و انسانى در صحنه‌هاى انقلاب نيز استان زنجان داراى موقعيتهاى برجسته است؛ يعنى متوسّط ميزان حضور سراسرى مردم كشور در مسائل حسّاس انقلاب - مثل انتخابات - پايين‌تر از حدّ حضور مردم زنجان است.
من مايلم در مسافرت هايى كه به همه نقاط كشور مى‌كنم، ذهنهاى جوان و شفّاف نسل نوى كشورمان را به نقاط برجسته‌اى كه در آن منطقه و شهر وجود داشته و دارد، متوجّه كنم. در اين‌جا هم مايلم جوانان زنجانى - كه يقيناً با تاريخ شهر خودشان كم و بيش آشنا هستند - به افتخارات برجسته منطقه و استان خود ببالند. اين موضوع، درست نقطه مقابل نقشهاى است كه دشمنان ملت ايران در خصوص افكار عمومى مردم و جوانان ما طرّاحى كرده‌اند. براى جوان زنجانى بسيار حائز اهميت است كه بداند شهر و منطقه او از دير باز منطقه‌اى فرهنگى و داراى رشد علمى و اخلاقى بوده است. شما در تاريخ، برجستگان علمى و فرهنگى در فلسفه، فقه و رياضى داريد كه از اين سرزمين برخاسته‌اند و يكى از معروفترين آنها «شيخ شهاب‌الدين سهروردى» - شيخ اشراق - است كه به عنوان يك فيلسوف و متفكّر برجسته اسلامى، نام درخشانش در همه دايرةالمعارفهاى دنيا ثبت شده است. البته غير از «شيخ اشراق» شخصيتهاى برجسته متعدّد ديگرى را نيز در زمينه‌هاى علمى و هنرى از اين استان و منطقه داشته‌ايد كه مى‌توانيد نام آنها را به‌صورت برجسته در طومار معارف ايرانى و اسلامى مشاهده كنيد.
معمولاً كسانى كه به استان زنجان مسافرت مى‌كنند، وقتى آثار تاريخى اين استان، مثل گنبد سلطانيه، بازار زيبا و بزرگ شهر زنجان و مساجد و مدارس معروف استان را ملاحظه مى‌كنند، آنها را به‌عنوان پديده‌ها و آثار تاريخى و باستانى مى‌نگرند، كه البته درست هم هست؛ اما نكته‌اى كه در اين آثار تاريخى وجود دارد، اين است كه اين آثار نشان‌دهنده اوج هنر معمارى در ميان اين مردم در طول تاريخ گذشته است. اينها چيزهايى است كه گذشته تاريخى يك ملت را رنگ و رونق مى‌بخشد و مردم مى‌توانند گذشته، تاريخ و ريشه‌هاى خود را پيدا كنند.
در زمينه دانشهاى دينى هم برجستگانى از اين استان در دورانهاى گذشته، بخصوص بعد از دوره صفويه وجود داشته‌اند. شهر زنجان در يك دوره طولانى، مهمترين حوزه علميه تمام مناطق غرب ايران محسوب مى‌شده است. در دوران مشروطه، عالم بزرگى مثل مرحوم «آخوند ملاقربانعلى» در زمينه‌ى فقه،در اوج علمى قرار داشت و علماى برجسته زمان خود را نسبت به مقام علمى‌اش خاضع كرد. البته ما در دوره‌هاى بعد هم شاهد بروز شخصيتهاى برجسته علمىِ زيادى هستيم كه بعضى را از نزديك ديديم و بعضى را نيز شنيديم، كه «حكيم هيدجى» - شاعر، فيلسوف و عارف زنجانى - يكى از برجستگان دوره‌هاى اخير است.
در دوره جوانى ما در حوزه‌هاى علميه، شخصيتهاى برجسته علمى زنجان مايه افتخار شهرشان بودند. در نجف، مرحوم آيةاللَّه ميرزاباقر زنجانى؛ در قم، مرحوم آيةاللَّه حاج سيد احمد زنجانى و در تهران، مرحوم آيةاللَّه حاج ميرزا محمود امام جمعه زنجانى، از بزرگان زنجان در شهرهاى مختلف آن روز بودند. بحمداللَّه امروز هم شخصيتهاى برجسته علمى زنجان، چه در حوزه‌هاى علميه قم و مشهد و چه در محيطهاى دانشگاهى، حضور دارند. مرحوم استاد «روزبه» يك شخصيت فرهنگىِ برجسته زنجانى بود كه منشأ خدمات بزرگ فرهنگى در كشور شد. خودِ ما در دوران تحصيل، دوستانى را كه از اين خاك برخاسته بودند، مى‌شناختيم كه بعضى در خود زنجان و بعضى در قم به مقامات عالى علمى دست يافته بودند. مقصود از اين حرفها فقط تعريف و خوشامدگويى براى مردم زنجان نيست؛ بلكه مقصود اين است كه جوان زنجانى، شجره‌نامه علمى و فرهنگى خود را بشناسد.
البته امروز هم اين شهر همچنان يك شهر بااستعدادِ فرهنگى است؛ با سى‌هزار دانشجو و دانشگاههاى متعدّد؛ با حوزه علميه؛ با جوانان آگاه و آماده رشد و ترقّى معنوى و استعدادهاى قابل شكوفايى. من مايلم جوانان زنجانى به‌خاطر اين شجره‌نامه فرهنگىِ پرافتخار به خود ببالند و قدر استعدادهايى را كه خداى متعال به جوانان اين منطقه ارزانى داشته است، بدانند و با به‌كارگيرى آنها، از امكانات خداداده حدّاكثر استفاده را بكنند تا براى آينده كشور و منطقه خود، ذخيره‌هاى ارزشمندى را به‌وجود آورند.
امتياز اين استان فقط فرهنگى نيست، بلكه نسبتِ رشد اخلاقى و دينى مردم اين منطقه بالاتر از بسيارى از مناطق ديگر است؛ اين را آمارهاى انتظامى به ما نشان مى‌دهد. در دوره انقلاب، بازار زنجان خدمات باارزشى را به پيشرفت انقلاب در اين منطقه كرد و بازاريهاى زنجان و جوانان مؤمن در دوران دفاع مقدّس و دوران دفاع از ارزشهاى جمهورى اسلامى، همواره در وسط صحنه حضور داشتند و مردم زنجان جايگاه برجسته‌اى را براى خود ثبت كردند كه تا امروز هم اين هست و در آينده هم به فضل پروردگار خواهد بود.