روایت انقلاب
هواپیمای فرانسوی چگونه برای پرواز انقلاب آماده شد؟

پایگاه مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ ورود امام خمینی به میهن در 12 بهمن 1357، حاصل یک برنامه‌ریزی دقیق بود که از سوی همراهان ایشان در فرانسه (که در راس آنان شهید مهدی عراقی قرار داشت) و کمیته استقبال از امام خمینی در ایران صورت گرفت. یکی از مهم‌ترین مسائلی که این کمیته در گیر آن بود، نحوه انتقال امام از فرانسه به ایران و سپس از فرودگاه به بهشت‌زهرا بود.

نحوه تهیه هواپیما برای این سفر مهم، بسیار حیاتی بود. مشکلات و مسائل مختلفی در این راستا وجود داشت که همه و همه حساسیت موضوع را افزایش می‌داد. علاوه بر این، همین مسئله در تهران نیز وجود داشت، اینکه امام خمینی چگونه به بهشت‌زهرا منتقل شوند و برای مردم سخنرانی کنند موضوع مهمی بود که مدت‌ها در کمیته استقبال مورد بحث و بررسی قرار گرفت. این در حالی بود که همه شرایط خیلی سریع باید مهیا می‌شد و فرصت چندانی وجود نداشت.


***چگونگی تهیه هواپیما برای انتقال امام به کشور ***

در ابتدا قرار بود امام با یکی از هواپیماهای داخلی به ایران بازگردد و حتی هواپیمایی هما پروازی با نام پرواز انقلاب آماده کرده بود که به فرانسه برود و امام را به وطن برگرداند ولی با مخالفت دولت بختیار و بسته شدن فرودگاه عملاً این کار اتفاق نیفتاد. از این رو همراهان‌ امام‌خمینی‌ در فرانسه، برای‌ اجاره‌ هواپیما با شركت‌های‌ هواپیمایی‌ وارد مذاكره‌ شدند. اما هیچ شرکتی «حاضر نمی‌شد كه‌ قبول‌ ریسك‌ نموده‌ و حامل‌ امام‌ و همراهان‌ به‌ سوی‌ ایران‌ شود.» سرانجام‌ شركت‌ ایرفرانس‌ با شرایطی‌ این‌ مسئولیت را قبول‌ كرد. شركت‌ ایرفرانس‌ دومشكل‌ داشت:‌ عدم‌ تأمین‌ از سوی‌ دولت‌ ایران‌ و عدم‌ آمادگی‌ فرودگاه‌ تهران‌ به‌ دلیل ‌تعطیلی‌ چند روز گذشته‌ و ادامه‌ اعتصاب‌.

آیت‌الله موسوی تبریزی در خصوص این ماجرا میگوید: « تصمیم امام این بود که در هر شرایطی به ایران بیاید، اطرافیان امام در پاریس با ایرفرانس وارد مذاکره شدند و در نهایت شرکت ایرفرانس با تأیید از مقامات دولت فرانسه پذیرفت که حضرت امام و اطرافیانش را به ایران منتقل کند... این پرواز که به خاطر هماهنگی­های انجامشده با دولت ایران و همچنین مقررات بینالمللی مربوط به پرواز هواپیماهای مسافربری که ایران هم بدان پایبند بود خطری را متوجه هواپیما و کادر پروازش نمی‌کرد.»

در چنین شرایطی مسئولین‌ كمیته‌‌ استقبال‌ با مسئولین‌ سازمان‌ هواپیمایی‌ كشوری‌ وارد مذاكره‌ شدند تا فرودگاه‌ را از هر جهت‌ برای‌ فرود هواپیمای‌ امام‌خمینی‌ مهیا سازند. از طرف‌ دیگر مسئولین‌ كمیته‌ با دولت‌ نیز مذاكراتی‌ به‌ عمل‌آوردند و دولت‌ رسماً موافقت‌ خود را به‌ شركت‌ ایرفرانس‌ اعلام‌ كرد.


***تصمیم تاریخی برای انتقال امام از فرودگاه به بهشت‌زهرا ***

گام بعدی، تهیهی هلیکوپتر برای انتقال امام از فرودگاه به بهشت زهرا بود. البته استفاده از هلیکوپتر با مخالفت امام همراه شد. حجتالاسلام فردوسیپور جریان را اینگونه تعریف میکند:

«آیتالله شهید مظلوم بهشتی زنگ زدند که برای تشریف‌فرمایی حضرت امام مقدماتی تهیه دیده‌ایم:

1- استقبال بسیار عظیم و گسترده خواهد بود. فرودگاه مهرآباد را قالیفرش میکنیم.

2- شهر را چراغانی و تزئین خواهیم کرد.

3- حضرت امام خمینی را با هلیکوپتر به بهشت زهرا میبریم زیرا ازدحام آنقدر زیاد است که با ماشین خطرناک است.

و از این قبیل مطالب را یادداشت کردم و به عرض امام رساندم. فرمودند: «برو متصل شو به ایران و به این آقایان بگو مگر کوروش را میخواهند وارد ایران بکنند؟! یک طلبه از ایران خارج شده و همان طلبه به ایران برمی‌گردد. من با هلیکوپتر به بهشت زهرا نخواهم رفت...» 

طبق اوامر آن حضرت با ایران تماس گرفتم و گفتم امام بزرگوار اینطور میفرمایند. شهید مظلوم دکتر بهشتی اصرار داشت که امکان ندارد، ازدحام به قدری زیاد است که حضرت امام زیردست پای مردم له میشوند و... دوباره محضر امام رسیدم و گزارش دادم، فرمودند: «من باید مانند سایر مردم حرکت کنم ولو زیر دست و پا بروم و له بشوم...»

با وجود این مخالفت، اعضای کمیته به واسطهی احتمال خطر جان امام هلیکوپتری را آماده کردند تا در صورت نیاز از آن استفاده شود. در مورد تهیه هلیکوپتر هاشم صباغیان میگوید: «همه گروهها چه داخل حاکمیت و چه اپوزیسیون با ما همکاری کردند. مثلاً ما میدانستیم که امام خمینی نمی‌توانند از بهشت زهرا تا مدرسه علوی را با ماشین بروند، به همین دلیل باید هلیکوپتری تهیه میکردیم که آن هم دست نیروهای نظامی بود؛ به هر حال با ارتباطاتی که داشتیم از همافران کسی پیدا شد که این کار را انجام دهد. من خودم با این خلبان مصاحبه کردم و او روز قبل از مراسم هم هلیکوپتر را به مدرسه آورد و نشستن و برخاستن را امتحان کرد.»

با آماده شدن شرایط، امام خمینی و همراهانشان به سمت ایران به راه افتادند. در فرودگاه فرانسه، بعد از یک بدرقه بی‌نظیر امام سوار بر هواپیما شده و راهی ایران شدند؛ جایی که میلیون‌ها نفر منتظر بازگشت رهبرشان بودند.