حادثه 6 بهمن آمل
بازخوانی طرح عملیاتی کمونیست‌ها برای تصرف آمل

پایگاه مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ طرح عملیاتی سربداران جهت تصرف شهر آمل توسط یكی از اعضاء كادر رهبری اتحادیه به نام "شهاب" (سیامك زعیم) ارائه شده بود كه به «اسب تروا» معروف بود. 

وی معتقد بود:«كه ما باید مخفیانه و با استفاده از اصل غافلگیری و با لباسهای نظامی وارد شهر شده و مراكز حساس شهر را تصرف نموده و با همكاری مردم شهر را آزاد كنیم».

بر این اساس، جمعبندی شورای فرماندهی و فرماندهی كل عملیات (كاك اسماعیل) در طرح حمله به شهر آمل سربداران با تصرف پنج نقطهی مهم شهر را انتخاب نمودند و شورای فرماندهی 92 نفر از نیروهای خود را به پنج تیم متوسط بیست نفره تقسیم و برای هریك فرماندهی مستقل برگزید:

1. تیم الف، به فرماندهی كاك محمد به استعداد 16 نفر متشكل از گروه "بهنام" و گروه "وریا" با هدف حمله، محاصره و تصرف ستاد اصلی سپاه آمل و استقرار در میدان و فلكه (17 شهریور) و جلوگیری از ورود پاسداران به داخل شهر.

2. تیم ب، به فرماندهی فرامرز فرزاد به استعداد 24 نفر با هدف حمله به ساختمان مركزی بسیج كه كاك اسماعیل فرمانده این گروه با تركیبی از جسورترین، جوانترین و با دل و جرأتترین نیروهای سربدارانِ مهاجم برای تصرف بسیج سازماندهی شده بودند.

3. تیم ج، به فرماندهی كاك اسماعیل و با جانشینِ فرماندهی بهنام "مراد" (غلامعباس درخشان) به استعداد 17 نفر مأموریت حمله به دادگاه انقلاب (محل نگهداری زندانیان سیاسی) و بستن جادهی هراز و سهراهی نرسیده به دادگاه انقلاب را یافت. همچنین كاك اسماعیل فرماندهی كل عملیات حمله به شهر را نیز به عهده داشت.

4. تیم د، یعنی گروه امین اسدی با فرماندهی "حسین میر ریاحی "معروف به ناصر بزرگ و جانشین وی "امین اسدی" به استعداد 18 نفر با هدف محاصره و ضربهزدن به ساختمان معاونت اطلاعات سپاه (ساختمان سابق روابط عمومی) و پاكسازی قادیمحله و كمین جاده محمودآباد مأموریت داشت.

5. تیم ه، به فرماندهی كاك رشید و جانشین فرماندهی رفیق سهیل سهیلی (یوسف گرجی) به استعداد 21 نفر با هدف تصرف و پاكسازی محلهی اسپهكلا و محلهی رضوانیه و خیابان طالقانی و بیمارستان شیرخورشید (17 شهریور)

كلیهی نیروهای رزمی اتحادیهی كمونیستها (سربداران) با استعداد 96 تا 104 نفر،48 ساعت قبل از حمله به شهر از منطقهی عالی كیاسلطان (غرب رودخانهی هراز) به شرق رودخانه در گاوسرایی در محلهی چالهسر منتقل شده و 24 ساعت قبل از حمله، در منطقهی ورودی شهر آمل در محلهی اسپه‌‌كلا در خانهی مادر محمدرضا سپرغمی (یل محمد) در محلهی اسپهكلا همهی گروه مهاجم وارد شده و مدت 24 ساعت استراحت كردند.

«ما تمام روز در شهر بودیم. خانهای كه در آن مستقر بودیم، خانهای محقر و دارای دو اتاق بسیار كوچك بود. ما به سختی آن هم در حالت چمباتمه در آنجا میشدیم. برخی از رفقا مانند غلامعباس درخشان (مراد) و حسین ریاحی و چند نفر دیگر از گروه پزشكی سریعاً به خانهای دیگر در قادیمحله منتقل شدند تا برخی امور تداركاتی را پیش ببرند. ما تا عصر اینگونه استراحت كردیم، حوالی غروب رفیق مراد با وانتی پر از مواد غذایی، شیرینی و میوه و مقداری فشنگ كه از تهران رسیده بود، به خانه آمد. قرار شد هرگروه با وانت به نزدیكی محلهای عملیاتی خود بروند».

طبق اعترافات سربداران پس از ورود به شهر در خانهی مادر محمدرضا سپرغمی تجمع نموده و پس از استراحت، بار دیگر شناسایی منطقه را به منظور اطمینان از جو مساعد برای حمله به شهر انجام دادند. پس از حدود 14 ساعت استراحت (حدود ساعت 20) و تجدید سازماندهی و بازبینی و بررسی مجدد طرح و نقشهی عملیات، گروههای عملیاتی توسط یك دستگاه اتومبیل وانت به رنگ قرمز (مزدا 1600) كه توسط چادر استتار شده بود، به نقطهی عملیات و محل استقرار خویش رهسپار شدند.

«قرار شد با همان وانتی كه برای حمل غذا از آن استفاده شد نیروهای هر واحد عملیاتی به محلهای مورد نظر كه از قبل شناسایی شده بود، منتقل شوند. حوالی ساعت هشت و نیم شب انتقال قوا آغاز شد. گروه عملیاتی بسیج اولین گروه بود. رهنمود رفیق مراد این بود كه اگر پاسداری ایست داد با ماشین به سمتش برویم و زیرش بگیریم. ما با هیچ مشكلی در رابطه با انتقال و استقرار گروههای نظامی به محلهای مورد نظر روبهرو نشدیم».

«حساسترین بخش انتقال و استقرار قوا، مربوط به گروه عملیاتی بسیج بود. چرا كه رفقا میبایست از خیابانهای مركزی و منطقهی تجاری شهر عبور میكردند و تا چند متری بسیج میرفتند. رفقای گروه بسیج در پارك كوچكی در كنار كمربندی طالقانی از وانت پیاده شدند. از كوچه و پسكوچههای محلهی اسپهكلا رد شدند و به ستون یك وارد خیابانهای اصلی شهر شدند. ضمن عبور از خیابانهای شهر، هر تیمی در محلهای مورد نظر مستقر میشدند و سنگر میگرفتند. رفقای گروه بسیج دقیقاً طبق نقشه در محل های خود مستقر شدند. حوالی ساعت یازده و نیم شب، گروه بسیج كاملاً آمادهی شروع عملیات بود و قرار بود رفقای این گروه آغازگر كل عملیات باشند.

در شب شش بهمن، «رمز عملیات» با شلیك یك موشك آر.پی. جی به ساختمان بسیج توسط فرامرز فرزاد از گروه پویا به عنوان اعلام حملهی سراسری سربداران به ساختمان مركزی بسیج آغاز شد. این رمز عملیات سربداران بود تا بقیهی گروهها همزمان عملیات خود را شروع كنند. این شلیك آر. پی. چی به ساختمان بسیج، دقیقاً ساعت 23:30 دقیقه شب صورت گرفت.

بنابراین پس از سازماندهی مجدد، طبق طرح عملیاتی شهاب، تیمهای عملیاتی تشكیل و با سازماندهی از اول شب 6 بهمن با پوششهای مختلف (لباس نظامی) پیاده و سواره به نقاط ازپیشتعیینشده در شهر منتقل شدند.

بنا به اظهارات رفیق ضیا عبدمنافی «طبق طرحریزی» قرار شد عملیات رأس ساعت 11:30 دقیقه شب انجام شود كه:

هدف تیم (الف): با فرماندهی «كاك محمد» قرار بود با شروع عملیات، با استقرار در ساختمانهای اطراف ستاد فرماندهی، سپاه را محاصره و تصرف نماید. سپس با تصرف میدان و فلكهی 17 شهریور و از طریق درگیری با نیروهای سپاه از ورود پاسداران به داخل شهر جلوگیری نمایند.

هدف تیم (ب): با فرماندهی فرامرز فرزاد و متشكل از گروه «پویا» مهمترین مأموریتش تصرف ساختمان مركزی بسیج بود و در واقع بهترین و زبدهترین نیروهای سربدار به این مأموریت اعزام شده بودند. قرار بود عناصر تیم ناصر بزرگ با انفجار یك دیگ انفجاری در مجاورت ساختمان مركزی بسیج به عنوان «رمزعملیات»، حملهی سراسری را شروع نمایند.

هدف تیم (ج): گروه عملیاتی كاك اسماعیل كه قرار بود پس از شلیك آر. پی. چی به ساختمان بسیج، تیم عملیاتی (ج) به ساختمان دادگاه انقلاب حمله و آنجا را تصرف كند. سپس زندانیان را آزاد و مسلح نماید و زندانیان را به تیمهای عملیاتی خود ملحق کند.

هدف تیم (د): با فرماندهی غلامعباس درخشان "مراد" نیز قرار بود با شنیدن رمز عملیات سریعاً وارد عمل شده و با بستن جادهی هراز در مدخل ورودی شهر، یك گروه با لباس نظامی به فرماندهی"فرخ" تیم شهید "اكبر اصفهانی" را به طرف پاسگاه پلیس راه اعزام و آنجا را تصرف نمایند و بالاخره؛ تیم (ه) با فرماندهی "كاك رشید" با كمك دو نفر از افراد محلی، به نامهای مجتبی و محمود، مأموریت جذب آحاد مردم دو محلهی اسپهكلا و رضوانیه را با راهاندازی تظاهرات مردمی، داشتند و قرار بود كه با همكاری دیگر اعضای تیم به منازل افرادی كه میشناختند رفته و از مردم درخواست همكاری كنند. برآورد رهبران اتحادیه این بود كه در محلهی اسپهكلا و رضوانیه مردم باید بیشترین زمینهی همكاری جمعیتی را با رهبران اتحادیه را داشته باشند و سپس آن محلهها را پاكسازی و اقدام به برپایی تظاهرات گسترده نمایند. پس از آن با گسترش تظاهرات به سایر محلهای شهر، پلاكاردهای از پیش تهیهشده را در جاهای مناسب نصب و شعارهایی بر علیه حكومت و به نفع اتحادیه به در و دیوار شهر بنویسند و هركس بر علیه آنها وارد عمل شد به رگبار گلوله ببندند.»


منبع: کتاب مقومت مردمی در حماسه آمل، دکتر ناصر شعبانی، مرکز اسناد انقلاب اسلامی