به اعتقاد شهيد صدر دولت بهدليل نقشي که در پيادهسازي احکام اسلامي، حراست از ارزشهاي ديني، رونقدادن فعّاليّتهاي اجتماعي و آباداني و پيشرفت دارد، امري لازم و ضروري است. دولت مطلوب در انديشهي ايشان، دولتي مشروط به رعایت موازين شرعي و قانوني و مصلحت عمومی است. از نظر وي مصداق عيني و اصيل اين دولت، حکومت پيامبران و صالحان در تاريخ بشر و اسلام، و جمهوري اسلامي در جهان معاصر است. دولت جمهوري اسلامي، الگوي برتري است که به اعتقاد وي، سايرِ نظامها و جوامع ميتوانند از آن الگو بگيرند. از نظرگاه ايشان ساختارِ دولت اسلامي به گونهاي است که بايد مبانی مکتبی و اخلاق در سياست مدني، نقش فعالي داشته باشد و در عين حال، دولت در نظام اسلاميْ غايتمند و داراي هدفهاي والاست. اين رويکرد مکتبی دولت اسلامي، منجر به جلوگيري از مناسبات استثماري در جامعه، زيستِ مؤمنانهي کارگزاران و تصحيح روابط بينالملليِ دولت اسلامي در خصوص مصالح جهان اسلام ميشود. علامه شهید صدر، با هوشمندی و نبوغی ویژه به طرح نظریهي استخلاف، استئمان و استئمام میپردازد و نقش انسان مسلمانِ متعهد را در مشروعیتدهی به حکومت تبیین و ساختار حکومت اسلامی را برمبنای خرد جمعی و مشورت مؤمنانه مهندسی میکند.