توضیحات و مشخصات
از آغاز پیدایش حوزههای علمیهی دینی در ایران تا به امروز، این مراکز علمی و فرهنگی سهم قابل توجهی در شکلگیری و نهادینه کردن تحولات اجتماعی داشتهاند. اوج این تأثیرگذاری فرهنگی را در سالیان آغاز نهضت امام خمینی تا پیروزی انقلاب اسلامی میتوان به روشنی احساس کرد. نخبگان و اندیشمندان حوزههای علمیه، بویژه حوزهی علمیهی قم با تلفیق علوم و معارف اسلامی با دانش روز بهخصوص در حیطهی علوم انسانی، منشأ تأثیرات فراوانی در جامعهی ایرانی شدند. عرضهی فرهنگ ناب اسلامی از سوی حوزهی علمیه که برپایی نظام اسلامی را در برنامهها و فعالیتهای خالصانه و تلاشگرانهی خود داشت، با پیروی فداکارانهی تودههای مردم روبهرو شد. رهبری بینظیر امام خمینی در مدیریت این رویکرد سیاسی و مجموعهی عوامل ذکر شده، انقلاب شکوهمند اسلامی را در میان تعجب جهانیان و نیروهای سیاسی غیراسلامی داخلی، خلق کرد. البته بحث دربارهی نقش حوزههای علمیه در توسعه و فرهنگ سیاسی کشور از مباحث مهمی میباشد که نیازمند تحقیقات وسیع در این قلمروست؛ اما آنچه در پژوهش حاضر قابل تأمل است، تطبیق شرایط حوزهی علمیهی قم با شرایط سیاسی و اجتماعی عصر روشنگری نهضت امام خمینی است که توانست با توجه به نیاز زمان، از زبانی متناسب با زمان استفاده کند. بهیقین، قرارگرفتن در شرایط ایدهآل، مستلزم برخورداری از پشتوانهی محکم ساختاری و اداری است، اما در وضعیت کنونی و در مرحلهی گذار که انقلاب اسلامی عهدهدار رسالتی عظیم و جهانی است، این سؤال پیش آمده که حوزههای علمیه، بهخصوص حوزهی علمیهی قم تا چه اندازه خود را با وضعیت کنونی سازگار نموده است؟ آیا تحولات پیش آمده در حوزهی علمیه پس از پیروزی انقلاب اسلامی عمل کرد حوزه را بهبود بخشیده است؟ کتاب حاضر، فرایند و روند بهینهسازی شرایط ساختاری، اداری، آموزشی و پژوهشی را تشریح کرده است تا شاهد تطبیق شرایط کلی حوزه و میزان تأثیرگذاری آن بر تحولات کنونی و آیندهی جامعهی اسلامی باشیم. آیا توسعهی نهادهای آموزشی و پژوهشی این امکان را برای حوزه ایجاد کرده تا با توان و قدرت بیشتری در عرصههای مختلف اجتماعی و سیاسی حضور داشته باشد یا اینکه بیهدف و صرفاً به منظور ایجاد تغییرات، اقدام کرده است؟ در هر صورت این تغییرات باید به منظور هماهنگی زیرمجموعههای مختلف با سیاست کلی حوزهی عملیه ایجاد شود. چنین برنامهریزی معمولاً معطوف به مدیریت معقول و کارآمد است. مرکز اسناد انقلاب اسلامی در راستای تحقق اهداف انقلابی و علمی خود، ضمن قراردادن موضوع تحولات حوزهی علمیهی قم پس از پیروزی انقلاب، در کارهای پژوهشی خود، امیدوار است با فراهم آوردن کتاب فوق، گام دیگری در پیشبرد اهداف خویش برداشته باشد.
- نویسنده: علی شیرخانی
- ناشر: مرکز اسناد انقلاب اسلامی
- تاریخ انتشار: ۱۳۸۴
- چاپ جاری: ۲۵۰۰
- شمارگان: ۲۵۰۰