تاریخ انقلاب اسلامی را میتوان به چند مقطع مشخص دورهبندی نمود: نخست دورهی آغاز نهضت اسلامی از سال 1341 تا 1343؛ دورهی دوم دوران تبعید حضرت امام از ایران از سال 1343 تا 1356؛ دورهی سوم اوجگیری نهضت اسلامی از آبان 1356 تا شهریور 1357 و دورهی چهارم دوران پیروزی انقلاب اسلامی در نیمهی دوم سال 1357. دورهی دوم تاریخ انقلاب اسلامی طولانیترین مقطع آن است كه رهبر كبیر انقلاب به مدت یك سال در تركیه و سپس در عراق در تبعید به سر بردند. محدودیتهایی كه در تركیه وجود داشت امكان فعالیتهای مبارزاتی را فراهم نمیكرد لیكن در نجف اشرف حضرت امام با استفاده از آزادی عمل بیشتر نسبت به تركیه فعالیتهای اساسی و اصولی خود را ادامه و گسترش دادند. انتخاب عراق به عنوان محل تبعید دوم امام از سوی رژیم پهلوی با اهداف خاصی صورت گرفت كه از آن جمله میتوان به تحتالشعاع قرار گرفتن شخصیت و مبارزات امام خمینی در حوزهی علمیهی نجف به دلیل جو غیرسیاسی حاكم بر آن حوزه ، انزوای علمی و اجتماعی امام خمینی در عراق با وجود مراجع عظام تقلید همانند آیتالله العظمی حكیم، آیتالله العظمی خویی و آیتالله العظمی شاهرودی و مراجع دیگر در آن حوزهی علمیه، رهایی رژیم پهلوی از فشار افكار عمومی مردم ناشی از تبعید امام خمینی به تركیه اشاره كرد. تعامل و روابط حضرت امام با مراجع عظام تقلید، طلاب و روحانیون ایرانی، شیوه برخورد امام خمینی با رژیم بعثی عراق و فعالیتهای علمی و مبارزاتی حضرت امام در نجف از موضوعات مهم این مقطع تاریخی است. اما مهمترین موضوع این دوره، تدریس «حكومت اسلامی یا ولایت فقیه» از سوی امام خمینی در سال 1348 در نجف اشرف است. طرح این بحث مهم در تاریخ انقلاب اسلامی نقطهی تحول و سرنوشتسازی در اندیشهی سیاسی و مبارزاتی به شمار میرود، زیرا اگر تا قبل از این مردم مبارز مسلمان ایران علیه حكومت پهلوی موضع گرفته و مبارزه میكردند، از این پس طرح حكومتِ مطلوب آنها نیز توسط رهبری انقلاب ارائه گردید و مشروعیت حكومت سلطنتی زیر سؤال رفت. مطالعهی این مقطع تاریخی، مخصوصاً از زبان شاهدان نزدیك آن در فهم دقیقتر انقلاب اسلامی ایران مؤثر خوهد بود كه امید است این اثر بتواند در این راستا به علاقهمندان مطالعات انقلاب اسلامی یاری رساند.