مرکز اسناد انقلاب اسلامی

یكی از منابع و مآخذ مورد استفاده در تدوین تاریخ، خاطره‌های اشخاص است. هر شخصی دارای تجربه فردی است كه می‌تواند آن را در قالب خاطره روایت كند و به نوشتار درآورد. خاطره، وقایع گذشته است كه شخص آن را دیده یا شنیده و بخشی از محفوظات ذهن است كه چون از برجستگی و ویژگی خاصی برخوردار بوده، شایستگی ثبت و ماندگاری در ذهن را یافته است. خاطره حوادث، رویدادها و حتی سیر عادی زندگی روزمره  است كه با گذشت زمان، در قسمتی از ذهن جای گرفته و ماندگار شده است و بنا به نیاز شخص قابل یادآوری است. با وجود گذشت زمان طولانی از تاریخ وقایع ، بخشی از وقایع كه نقش مهمی در زندگی افراد داشته اند همواره در ذهن زنده‌اند، گرچه شرح دقیق و كامل آن و میزان یادآوری و ذكر جزئیات در افراد مختلف متفاوت است. برخی، خاطره‌نویسی را در معنای عام آن، نه تنها یادآوری و نگارش دیده‌ها، بلكه شنیده‌ها هم دانسته‌اند كه در آن، علاوه بر زمان و مكان وقوع خاطره، به ارزیابی چگونگی وقوع آن نیز می‌پردازد. باید توجه داشت كه به خاطرات باید با دیده احتیاط نگاه كرد و اصول و معیارهای نقد تاریخی را به دقت در موردشان اجرا كرد و از قابل اعتماد بودن آن‌ها مطمئن شد.

از پایان قرن هفدهم میلادی، استفاده از خاطرات شخصی گروه‌های متعدد اجتماعی به عنوان نمونه ‌داده‌های تاریخی؛ مورد توجه محققان قرار گرفت .در فرهنگ ایرانی ـ اسلامی، از قرون میانه، سفرنامه‌نویسی به عنوان شكلی از خاطره‌نگاری مرسوم بوده و نمونه‌های بارزی از آن در ادوار گوناگون تاریخی می‌توان برشمرد. در تاریخ معاصرایران، با توجه به تحولات مهم ، نهضتها و قیام های مردمی علیه استبداد داخلی و استعمار خارجی به خصوص انقلاب اسلامی كه این تلاش ها را به ثمر رساند، ثبت وقایع از زبان شاهدان عینی رویدادها حائز اهمیت می باشد.

انقلاب اسلامی همان گونه كه محصول فعالیت های گسترده گروهها و اقشار مختلف جامعه بوده است، باید از زبان افرادی متفاوت و متعدد نیز بازگو شود تا علاوه بر دسترسی جامع تری به جزئیات وقایع ، چگونگی و زوایای گوناگون وقایع نیز پدیدار شوند.

خاطرات خانم مریم بهروزی كه در این راستا منتشر می شود، اطلاعات سودمندی از  نقش زنان مبارز در نهضت اسلامی و همچنین فعالیتهای آن پس از پیروزی انقلاب در اختیار ما قرار می دهد. خانم بهروزی پس از طی تحصیلات علوم دینی با تشكیل جلسات مذهبی برای زنان به آگاه سازی آنها همت گماشت به طوری كه با نزدیكی به پیروزی انقلاب اسلامی در سال 1357 دكتر مفتح برای سخنرانی در مسجد قبا از وی دعوت به عمل آورد كه ایشان در یكی از جلسات سخنرانی توسط ساواك دستگیر و زندانی شد .پس از انقلاب عضو حزب جمهوری اسلامی شد و چهار دوره اول نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی بود. وی در دوره‌ی نمایندگی یكی از مدافعین حقوق زنان در مجلس بود و با فعالیت ایشان قوانینی مانند منع تعدد زوجات، حق حضانت كودكان به مادر، بازنشستگی زنان با بیست سال كار و... به تصویب مجلس رسید. در این دوره به نمایندگی از مجلس در كنفرانس‌های بین‌المللی اعزام می‌شد. بخش مهمی از خاطرات خانم بهروزی مربوط به این دوره است و اطلاعاتی نو و دسته اول درباره‌ی فعالیت‌های مجلس پس از پیروزی انقلاب به دست می‌دهد. شكل‌گیری جناح‌های سیاسی در مجلس و رقابت آنها از دیگر مسایلی است كه خانم بهروزی به تشریح آنها پرداخته.

بخش مهمی از فعالیت خانم بهروزی مربوط به تأسیس جامعه‌ی زینب(س) است. این جامعه تشكلی سیاسی- مذهبی برای زنان است كه به پیشنهاد رئیس‌جمهور وقت آیت‌الله خامنه‌ای به وجود آمد. این تشكل كه خانم بهروزی از مؤسسین و دبیركل آن است نقش مهمی در فعالیت‌های انتخاباتی مجلس، ریاست جمهوری و شورای اسلامی شهر تهران دارد، همچنین برای ترویج فرهنگ اسلامی تلاش می‌كند. خاطرات خانم بهروزی از تأسیس و فعالیت این حزب بخشی از تاریخچه‌ی احزاب پس از پیروزی انقلاب اسلامی را روشن می‌سازد و ما را با زنان فعال سیاسی آشنا می‌سازد.

آگاهی ایشان از مسایل سیاسی و آشنایی با گروه‌ها و احزاب سیاسی و تفكرات آنها موجب شد كه تحلیلی دقیق از انتخابات نهم و دهم ریاست جمهوری و حوادث پس از انتخابات در سال 1388 بنماید، كه در بخشی از خاطرات ایشان به خوبی مشخص است.