مرکز اسناد انقلاب اسلامی

زمانی در ایتالیا یک مؤسسه‌ی انتشاراتی تصمیم گرفت کتاب سلمان رشدی، نویسنده‌ی مرتد و هندی الاصل را ترجمه و چاپ کند. مهدی وقت ملاقات گرفته و به دیدن ناشر رفت و از او خواست که دست از این اقدام خود بردارد. این برخورد، ناشر و آگاهان از ماجرا را شگفت‌زده كرد... او که در ملاقات‌های خود با سفیر ایران در واتیکان مطالب و حقایق بیشتری در مورد موضوع کتاب سلمان رشدی و صدور حکم ارتداد او توسط امام دریافته بود، بار دیگر در ایتالیا از حکم اعدام سلمان رشدی دفاع كرد.

در دوران تصدی مسئولیت، در یک اتاق ساده و به دور از تشریفات کار می‌کرد. در توصیف اتاق کار او گفته‌اند: «در یک گوشه اتاق دو میز تحریر وجود داشت، پشت آن می‌نشتند و کار می‌کردند. در یک گوشه اتاق هم بساط چای گذاشته شده بود... یک زیرانداز ساده هم انداخته بودند و در آن دوران بحرانی به دور از تشریفات در حال اداره کشور بودند...»

بازرگان یک هفته بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در مصاحبه با خبرنگار نیویورک تایمز چنین گفت: «دولت ایران مشتاق است روابط خوب خود با آمریکا را از سر بگیرد.» سرانجام نیز اختلاف بر سر مواضع مختلف و از جمله قطع یا ادامه رابطه با آمریکا که در ان زمان از نظر قاطبه مردم ایران دشمن اصلی انقلاب به شمار می‌رفت، به استعفای دولت موقت در 14 آبان 1358 یعنی دقیقا فردای تسخیر لانه جاسوسی آمریکا انجامید.

امام خمینی علاقه عجیبی به شهید مدرس داشتند. آیت‌الله خزعلی می‌گوید: امام دلداده مرحوم مدرس بود و بلایی را که دودمان پهلوی بر این روحانی وارد کرده بودند همیشه در ذهن داشت. یکبار درباره مدرس به من گفتند: «او ذخیره‌ای بود از خداوند متعال که زودتر از همه به مفاسد خانواده پهلوی پی برده بود.»

شهید قدوسی دارای سجایای شخصیتی جالبی بود. با اینکه در مقام دادستانی بود ولی در برخورد با مراجعین و محکومین کمال تواضع را به کار می‌برد. همواره در برخورد با ديگران رعايت اخلاق و آداب اسلامی را می‌کرد؛ حتی اگر با برخوردهای غير اسلامی و يا توهين‌آميز طرف مقابل مواجه می‌شد. وی معتقد بود كه در اين موارد است كه انسان خود را می‌آزمايد و به‌ميزان تسلط بر غضب و عصبانيت خود پی می‌برد.

یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های مدیریتی شهید رجایی بنابر اظهارات دوستان و اطرافیان وی جوان‌گرایی و توجه جدی به حضور جوانان در عرصه مدیرتی کشور بود که همواره آن را سرمشق خود برای گزینش افراد قرار داده بود.

دکتر بهشتی همواره حمايت رژیم پهلوی از صهيونيسم و نقشه‌های آنان را افشا می‌كرد. در یکی از اسناد ساواک آمده است: «مشاراليه كه از روحانيون طرفدار [امام] خمينی می‌باشد پيرامون جنگ اخير اعراب و اسرائيل، اظهار داشته: تا زمانی كه دول اسلامی‌با يكديگر متحد نشوند، هيچ‌گاه پيروز نخواهند شد.

در سال 1342 با فرارسیدن ماه پیروزی خون بر شمشیر، رویارویی علما با رژیم شاه وارد مرحله تازه‌ای شد. ماه محرم فرصت خوبی بود تا شبکه‌های روحانیون با رهبری امام خمینی پایه‌های رژیم را بلرزاند.

در شب 12 خرداد که مصادف با شب عاشورا بود، دسته عزاداری تحت رهبری طیب نیز با بی‌اعتنایی به اعلامیه شهربانی مبنی بر ممنوع بودن حرکت دسته‌ها، به عادت هرساله به راه افتاد؛ درحالی‌که این بار بر خلاف سال‌های گذشته تصاویری از امام خمینی بر روی پرچم‌ها و علامت‌ها نصب‌شده بود. غلامعلی حداد عادل به یاد می‌آورد که در دسته طیب به تمام تیغه‌ها، پرچم‌ها و علامت‌ها، تصاویری از امام خمینی نصب‌شده بود. حاج حسن عباداللهی نیز ضمن تائید این موضوع اشاره می‌کند که طیب از وی نیز خواسته بود تا چنانچه می‌تواند پوسترهایی از امام را برایش تهیه کند.

حکم امام مبنی بر واجب التقل بودن سلمان رشدی مورد تائید و حمایت قاطع مردم ایران و کشورهای اسلامی جهان قرار گرفت اما مهندس مهدی بازرگان به بهانه «مخالفت با خشونت» به دفاع از دشمنان اسلام پرداخت. بازرگان فتوای امام را غیر فقهی دانست و مبانی روایی فتوای ایشان را زیر سوال برد. او پا را از بحث مصالح سیاسی فراتر گذاشت و اصل حکم قتل مرتد را انکار کرد.