مرکز اسناد انقلاب اسلامی

آیت‌الله محمدرضا مهدوی‌کنی می‌گوید: «مرحوم آيت‌الله بروجردي نقش فراواني در بازسازي حوزه‌ي علميه‌ي قم پس از رضاخان داشت. واقعاً ايشان مؤسس و مبدع حوزه بودند. بعد از اينكه مرحوم آيت‌الله حائري آمدند و حوزه را تأسيس كردند و بعد هم رضاخان حوزه را تقريباً متلاشي كرد، با اقدامات ايشان بود كه حوزه حيات مجددي پيدا كرد».

حوزه‌ی علمیه‌ قم که روزگاری با هدف اهتمام به امور دینی تأسیس و سپس احیا شده بود، توانست با اقدامات زعمای آن منشأ تحولی عظیم در ایران گردد و مسیر تحولات سیاسی اجتماعی آن را به‌گونه‌ای دیگر رقم زند. مبارزات روحانیت در زمینه مسائل فرهنگی راه مبارزه جدی سیاسی را علیه حکومت وقت باز کرد. روحانیت با قدرت زیادی توانست با ایستادگی در برابر کشف حجاب و استبداد داخلی، مانع از پیشبرد اهداف ضددینی رژیم پهلوی گردد. با روی کار آمدن نسل جدیدی از روحانیت در حوزه علمیه قم با زعامت امام خمینی مبارزات حوزه از عرصه فرهنگی به صحنه سیاسی جامعه کشیده شد و نتیجه آن شکل‌گیری نهضت اسلامی و تغییر رژیم در ایران بود.