پرونده ویژه بنیاد پهلوی
در شهریور بیست، زمانی که رضا شاه برای گذراندن سال‌های تبعید، ایران را به مقصد جزیره موریس ترک می‌کرد، کلیه اموال و املاکش را به بهای ده گرم نبات مرغوب برای مصارف خیریه، به پسرش محمدرضای جوان هبه کرد. اموالی که آنها را طی شانزده سال سلطنت به جبر و عنف به دست آورده بود، جهت امور خیریه به پسرش سپرد و برای همیشه ایران را ترک کرد، املاکی که او به جانشینش واگذار کرد، بنیان بنیاد پهلوی را بنا نهاد. اما رضا ماکسیم که یک قزاق جزء در ارتش ایران بود، چگونه آنقدر ثروتمند و به بزرگترین ملاک ایران بدل گردید و چگونه با بخشیدن املاکی که به جبر از صاحبانشان گرفته بود، به پسرش محمدرضا، سنگ بنای نخست بنیادی را گذاشت که اگرچه به بنیاد خیریه پهلوی مشهور بود، اما در واقع هیولایی چند سر بود برای نفوذ در عرصه‌های مختلف اقتصاد.
کد خبر: ۸۸۲۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۲/۲۹
به روایت اسناد سفارت انگلیس؛
گزارش سیاسی نماینده بریتانیا در ایران در سال 1926 در جلد هفتم از مجموعه «یادداشت‌های سیاسی ایران» توسط مرکز اسناد انقلاب اسلامی منتشر شده است. این مجموعه که شامل گزارش‌های سیاسی بین سال‌های 1302 تا 1305 را در بر می‌گیرد، برشی مهم از تاریخ ایران است که پهلوی جایگزین قاجار می‌گردد.
کد خبر: ۸۵۲۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۶/۲۸
به بهانه سالروز کشف حجاب
رضاخان مدعی بود می‌خواهد زن ایرانی را وارد فضای اجتماعی کند. اما با قانون منع حجاب، شش سال زنان ایرانی مجبور شدند خود را در خانه حبس کنند. این چطور منزلت اجتماعی است که زنان را خانه‌نشین کرد؟!
کد خبر: ۸۲۷۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۰/۱۷
به بهانه سالمرگ پهلوی اول
سفارت انگلیس در گزارشی درباره رضاخان می نویسد: رضاشاه فردی حریص و مال‌اندوز است و تمام ابزارهای کسب پول و ملک را به کار می‌برد. تریاک و مشروبات الکلی مصرف می‌کند.
کد خبر: ۷۹۰۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۵/۰۳
تورق در اسناد واقعه کشف حجاب در گفتگو با دکتر مظفر نامدار
سالی که گوهرشاد رخ داد، اعتراض به تغییر لباس شروع شده بود. قبل از این نیز زمینه‌های آن مهیا شده بود و دفعتا این اقدام صورت نگرفت. رضاخان با کمک گروهی از اوباش دور و برش به این کار مبادرت ورزید.
کد خبر: ۷۸۸۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۴/۲۱
برشی از خاطرات حجت‌الاسلام پورهادی
حجت‌الاسلام پورهادی می‌گوید: «هر روز هنگام عصر چادرهایی که رفتگرها در طول روز از سر زنان کشیده بودند، در نقاط مختلف شهر به آتش کشیده می‌شد. من هم در مسیر بازگشت از مدرسه، صحنه‌ی سوختن چادرهای رنگارنگ را مشاهده می‌کردم. تماشای این منظره تا مدت‌ها ادامه داشت. دو نقطه‌ی به آتش کشیدن چادرها که در مسیرم قرار داشت: یکی نزدیک حسینیه، کوچه‌ی شاه، سر سه راهی و دیگری، نزدیک میدان مقابل مسجد جامع فعلی بود.»
کد خبر: ۷۴۲۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۰/۱۵
دکتر مظفر شاهدی
وقتی در 9 آبان 1304 مجلس شورای ملی، ماده واحده انقراض قاجاریه و برقراری سلطنت ایران برای شخص رضاشاه و سلسله پهلوی را تصویب کرد و در روز 22 آذر همان سال، مجلس مؤسسان بر این تصمیم شبه‌قانونی و البته واپسگرایانهِ مجلس صحه نهاد، اهداف، آرمان‌ها و دستاوردهای سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و امنیتی دموکراتیک و مردم‌سالارانهِ انقلاب مشروطه که در قانون اساسی و متمم آن متبلور شده بود، یکسره از بین رفته، جای خود را به‌حکومتی تک‌نفره داد.
کد خبر: ۷۳۷۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۹/۲۲
زندگینامه خودنوشت شهید مدرس
آیت‌الله مدرس می‌گوید: «در مدت چند سال انقلاب از جمله وقایعی که بر من روی داده دوسال مهاجرت است با مجاهدین ایرانی در جنگ عمومی که به مسافرت عراق عرب و سوریه و استامبول منتهی شد. که تفصیل آن را مجالی باید و نیر دو دفعه مورد حمله شدم؛ یکی در اصفهان که در مدرسه جده بزرگ در وسط روز چهار تیر تفنگ و غیره به من اندختند ولی موفق نشدند و آنها را تعقیب نکردم و مرتبه دوم...»
کد خبر: ۷۳۴۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۹/۰۹
میراث اشغال ایران توسط متفقین
با حمله متفقین، اغلب مردم اورمیه به شهرها و دهات اطراف پناه بردند. جمعی از آنان در تبریز پناه گرفته بودند و جمعی دیگر در شهرها و روستاهای اطراف توطن گزیده بودند.
کد خبر: ۷۱۶۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۶/۲۴
ابوالحسنی عنوان کرد: استعمار روس و انگلیس از ابتدا فهمیدند که باید با روحانیت شیعه مبارزه کنند و از همان ابتدا با هم متحد شدند. سرکوب روحانیت شیعه نیز، در متن ایدئولوژی پهلوی قرار گرفت و با حمایت انگلستان دنبال شد.
کد خبر: ۷۱۶۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۶/۲۴
ناگفته‌های سقوط رضاخان
رضاخان بعد از اشغال شهرهای آذربایجان، به جای ضرب شست نشان دادن به دشمن، به فکر فرار افتاد و از ترس بمباران هواپیماهای شوروی به قم رفت، اما درپی کاهش سرعت حرکت روس‌ها در شهرهای شمالی، دوباره مختصر جرئتی پیدا کرد.
کد خبر: ۷۱۶۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۶/۲۴
رضاخان فرمانده دیویزیون (لشکر) قزاق، در۳اسفند۱۲۹۹دست به کودتا زد و پس از مدتی توانست در ایران به قدرت برسد. در این میان، انگلیس به عنوان پشتیبان و طراح کودتا، نقش زیادی در روی کار آمدن رضاخان داشت. آنهاپس از جنگ جهانی اول به دنبال تسلط بلامنازع بر ایران بودند و با عدم موفقیت در قرارداد۱۹۱۹و پیروزی بلشویک‌ها در روسیه، تصمیم گرفتند با روی کار آوردن رژیمی در ایران، منافع خود را در منطقه حفظ کند.
کد خبر: ۶۶۴۹ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۲/۰۳
«جستارهایی در اهداف و مراحل کودتای 3 اسفند 1299» در گفت‌وشنود با دکتر جواد منصوری
در گفت‌وشنود پی‌آمده، دکتر جواد منصوری، پژوهشگر تاریخ معاصر ایران، به تحلیل اهداف و مراحل کودتای 3 اسفند 1299 دست زده است.
کد خبر: ۶۶۴۸ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۲/۰۳
دکتر حسین آبادیان
کودتای سوم اسفند 1299، در فضایی از رعب و وحشت به ثمر رسید و در درجه نخست نمادی بود از موفقیت اشرافیت مالی بریتانیا و حکومت هند انگلیس بر اشرافیت زمینداری که حفظ منافع بریتانیا را ز طریق قرارداد 1919 میسر می‌دید. گرچه انگلیس مظهری است از پیوند میان زمینداری بزرگ و اشرافیت مالی و در این کشور پیوند مزبور امری است عادی، اما تنازعی آشکار بین محافل بزرگ سرمایه‌سالار این کشور بر سر مسئله ایران و مشخصا کودتای سوم اسفند 1299 و تحولات بعد از مشروطه به چشم می‌خورد.
کد خبر: ۶۶۴۷ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۲/۰۳
تطهیرناشدنی|جنایت کشف حجاب
متعاقب اعلام رسمی کشف حجاب رضاخان ی و مقاومت زنان در برابر این فرمان، بخشنامه رئیس‌الوزراء و وزیر امور داخله، خطاب به والیان ولایات صادر شد. مطابق با این بخشنامه شهربانی مأمور شد تا «به مأمورین خود دستور دهد در کوچه و بازار و معابر و غیره تفتیش کنند و اگر بانویی با چارقد دیده شد، شدیدا مؤاخذه کنند.» بعد از این فرمان طبق گزارشات با استقرار پاسبان‌ها در معابر عمومی، رفت و آمد زنان چادری كنترل می‌شد به طوری که در این زمان، طبق گفته شاهدان عینی «پلیس گوشه خیابان‌ها می‌ایستاد و زنان چادری را تحت نظر می‌گرفت و در صورت مشاهده، چادر از سر آنان بر می‌داشت و پاره می‌کرد» به قسمی که براساس گزارشات تاریخی جوب‌های آب کنار بعضی از خیابان‌ها از چادر انباشته می‌شد.
کد خبر: ۶۴۹۹ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۰/۱۷
آیت‌الله سید حسین موسوی‌کرمانی می‌گوید: «... از قهوه‌چى درباره رضاشاه و هم‌راهانش پرسيدم. گفت: «دو تا چايى، پشت سر هم ريختم و رضاشاه خورد و کمى هم اين جا نشست. دو تومان هم پول چايى داد. بعد بلند شد و با چوب خيزرانى که در دست داشت، شروع کرد به زدن گونى‌ها! فکر کردم ديوانه است...».
کد خبر: ۶۲۱۴ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۶/۲۶
رضاخان در طول سلطنت خود با زیرپا گذاشتن آزادی‌های تصریح شده در قانون اساسی، بساط پلیس سیاسی را در سراسر کشور گسترش داد. شهربانی، که طبق قانون ضابط دادگستری بود، به نیرومندترین ابزار در دست رضاخان برای ترور، اختناق و انواع جنایت‌ها تبدیل شد. او در ادامه با از بین بردن مخالفان خود و سرکوب نیرهای سیاسی و ترویج فرهنگ اطاعت بی‌چون و چرا، سعی کرد پایه‌های رژیم خود را مستحکم کند. رضاخان با حمله به ارزش‌های دینی و سنتی جامعه علنا گلوله‌های آتش را به روی مردم گشود تا چهره دیکتاتور خود را به ثبت برساند. نمونه این برخورد وی در سرکوب خونین قیام گوهرشاد به خوبی قابل مشاهده است.
کد خبر: ۵۹۸۱ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۴/۲۳
مردم ایلام در طول دوره‌ی حکومت پهلوی (۱۳۵۷ - ۱۳۰۴) به انحاء مختلف با این رژیم کبارزه کردند. حکومت پهلوی برنامه‌های خود را به زور و با تعدی بر مردم پیش می‌برد و هیچگاه شرایط و ویژگی‌های این منطقه و مردم آن را درک نکرد و تلاش می‌کرد بدون توجه به خواست مردم این منطقه و بدون در نظر گرفتن ویژگی‌ها، سلایق و ظرفیت‌های این مردم برنامه‌های خود را پیش ببرد. بنابراین حکومت در بسیاری از تغییراتی که می‌خواست در این منطقه انجام دهد ناکام ماند.
کد خبر: ۵۶۷۵ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۱/۰۲
بعد از کودتای سوم اسفند 1299 و قدرت‌گیری رضاخان ، او با الهام از همسايه غربي كه به تازگی ژنرال مصطفي كمال را به عنوان رئيس‌‌جمهور انتخاب كرده بود، نغمه جمهوري سرداد. وي با كمك مطبوعات چنان جوي به وجود آورد كه جز صداي جمهوري‌خواهي از سرتاسر ايران هيچ‌صدايي به گوش نمي‌رسيد. اما برخلاف انتظار، جمهوری خواهی رضاخان به دلایلی از جمله همخوانی نداشتن با جامعه ایرانی، مطابق نبودن با فقه اسلامی، عدم مقبولیت مردمی همچنین مخالفت روحانیون، با شکست مواجهه شد. سرانجام رضاخان که طرح خود را در بن‌بست می‌دید، به قم سفر كرد و خدمت علمای قم رسيد. آنان نيز وی را نصيحت كردند كه جمهوریت به مصلحت نيست. او در هنگام بازگشت در 12 فروردين اطلاعيه‌ای صادر و ختم جمهوريت را اعلام كرد.
کد خبر: ۵۶۶۷ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۱/۱۷
اشرف پهلوی، سال‌های نخستین حاکمیت برادرش را که البته نتیجه‌ی 16 سال حکومت رضاخان بود چنین توصیف می‌کند: «در ابتدای به قدرت رسیدن محمدرضا، شهروندان ایرانی دوران سختی را می‌گذراندند و سختی این دوره برای شهروند معمولی ایران که در خلال سال‌های جنگ، با کمبود و قحطی و تا 400 درصد تورم نیز دست و پنجه نرم می‌کرد، بسیار شدیدتر بود تا برای سلطنت...»
کد خبر: ۵۶۳۳ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۱۲/۱۹
