مرکز اسناد انقلاب اسلامی

برچسب ها - رژیم پهلوی
یادی از اولین روحانی شهید قزوین
فعاليت‌هاى سياسى و مبارزاتى مستمر شهيد انصارى، ايشان را گرفتار زندان و شكنجه‌هاى سهمگين شكنجه‌گران سنگ‌دل ساواك نمود. بر اثر همين شكنجه‌ها، ريه‌ ايشان پاره ‌شد و خونريزى كرد كه به همين علت آن مرحوم را براى معالجه به بيمارستان آوردند؛ ولى معالجات مؤثر واقع نشد و ايشان يك هفته پس از انتقال به بيمارستان از دنيا رفت و به شهادت رسيد.
کد خبر: ۷۲۸۴   تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۸/۱۸

انقلاب اسلامی در مازندران
دانش‌آموزان و دانشجویان بابلسر روز ششم آبان را نیز از آن خود کردند و خیابان‌های شهر را به تسخیر خود درآوردند. تظاهرکنندگان حرکت خود را از دبیرستان عصر پهلوی آغاز کردند و پس از پیمودن خیابان شاهرضا به مدرسه‌ی عالی علوم اقتصادی و اجتماعی رسیدند و با ادامه‌ی حرکت در خیابان شهناز درحالی‌که به‌تدریج بر تعدادشان افزوده می‌شد در خیابان‌های حافظ، قاضی، سعدی و پهلوی به‌راه خود ادامه دادند و در میدان شهناز به سخنرانی یکی از افراد انقلابی گوش دادند. مجتبی خوشنویس در این راهپیمایی نیز وظیفه‌ی هدایت جمعیت و دادن شعار را به‌عهده داشت.
کد خبر: ۷۲۵۸   تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۸/۱۰

فریادهای یک مجتهد علیه امریکا در دهه سی
در 27 آبان ماه 1329 اصل چهار ترومن بین رژیم پهلوی و ایالت متحده امریکا امضا شد. پس از آن "سازمان اصل چهار ترومن" به ریاست ویلیام وارن مسئول اجرای مفاد مزبور شد. از جمله عالمانی که به مخالفت با اصل 4 ترومن پرداخت آیت‌الله سید نورالدین شیرازی رهبر حزب برادران شیراز بود. به باور وی «ضربه‌ای که اصل چهار ترومن به ما وارد کرد از شهادت شیخ فضل‌الله نوری زیان‌بارتر بود.» بعد از کودتای 28 مرداد 1332 نیز سید نورالدین نامه‌ای به سردار فاخر نوشت و تأکید کرد که مجلس باید این اصل را رد کند. وی جواب داد که ما قدرت این کار را نداریم. سید نورالدین شیرازی در آخرین کلام خود در اینباره گفت: «حال که چنین است من به نوبه خود این اصل را نقض می‌کنم.» ‌
کد خبر: ۷۲۳۴   تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۷/۲۸

انقلاب اسلامی در دزفول
انفجارهایی که در جریان جشن‌های 2500 ساله شاهنشاهی اتفاق افتاده بود کل تشکیلات ساواک را زیر سوال برده بود، لذا سریعاً دنبال سرنخ‌ها می‌روند. ماجرای انفجار در شب‌های جشن 2500 ساله که باعث تعطیلی آن شد، طوری طراحی شده بود که به هیچ‌کس آسیبی نرسد لذا مواد منفجره را روی یک حلب خالی پنج کیلویی روغن نباتی جاسازی کرده و روی آب رها کردم، به طوری که بین پل جدید و پل قدیم منفجر شود.
کد خبر: ۷۲۲۰   تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۷/۲۰

برگی از خاطرات آیت‌الله مؤیدی قمی
آیت‌الله مؤیدی می‌گوید: «... در آن جا هم طلبه‌ها را تحریک می‌کردم که شب در دعا شرکت کنند. یک نفر را هم برای روضه‌خوانی تعیین می‌کردیم که البته روضه‌خوان بعد از هر دعا دستگیر می‌شد. البته او را در حرم دستگیر نمی‌کردند؛ چون ممکن بود بازتاب داشته باشد، لذا او را زیرنظر می‌گرفتند تا از حرم خارج شود و دستگیرش کنند.»
کد خبر: ۷۲۰۲   تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۷/۱۲

بازنشر
تظاهرات مردم ایران در استان‌های مختلف کشور در 28 صفر سال 1357 ( 6 و 7 بهمن) از ویژگی و اهمیت‌ خاصی‌ برخوردار بود. بختیار برای‌ ممانعت‌ از ورود امام‌ خمینی‌ به کشور فرودگاه‌ها را بسته‌ بود، جمعیت‌ زیادی‌ از شهرها برای‌ استقبال‌ از امام‌ به‌ تهران‌ آمده‌ بودند و جوّ ملتهب‌ بر ایران‌ حاكم‌ بود. علی‌رغم حضور علما و روحانیون سرشناس استان‌ها و شهرهای مختلف در تهران، مردم سراسر کشور در ایام عزاداری 28 و 29 صفر دست به تظاهرات گسترده‌ای زدند که به تعبیری بعد از تظاهرات بزرگ اربعین، آخرین میخ بر تابوت رژیم پهلوی بود. با تظاهرات 500 هزار نفری مردم تبریز، گردهمایی بزرگ مردم مشهد در حرم امام رضا(ع)، حضور اقشار مختلف مردم شیراز در تظاهرات 28 صفر و راهپیمایی وسیع مردم آبادان، کرمان، گرگان، کرمانشاه، اهواز، قم، رشت، بوشهر، زنجان، قزوین و ... در ایام عزاداری رحلت پیامبر اعظم(ص) و شهادت امام حسن مجتبی(ع) و امام رضا(ع)، کار بزرگ مردم ایران در اربعین تکمیل شد و شرایط برای ورود هرچه سریعتر امام خمینی به کشور و پیروزی انقلاب اسلامی فراهم آمد.
کد خبر: ۷۱۹۹   تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۷/۱۲

انتشار برای نخستین بار| برگی از خاطرات مرحوم حجت‌الله کسری
یكدفعه‌ كه‌ من‌ را به ساواک بردند. بازجو به‌ من‌ گفت‌ كه‌ شنیدیم‌ عكس‌ [امام] خمینی‌ در خانه‌ شما هست‌؟ گفتم‌:بله‌ ! گفت‌ كه‌ آن‌ عكس‌ را بردار و بینداز پایین!‌ گفتم‌: نمی‌توانم‌... گفت:‌ چرا؟ گفتم‌ ببخشید آقا! شما آن‌ عكسی‌ كه‌ آنجا زدید (عکس شاه) چیست؟‌ گفت‌ اعلیحضرت!‌ گفتم‌: آن‌ را بردارید! گفت‌:‌ فلان‌ فلان‌ شده‌ توهین‌ می‌كنی؟‌ گفتم‌ نه‌ اعتقاد قلبی‌ است‌. شما اعتقاد قلبی‌ به‌ ایشان [شاه]‌ دارید و من‌ هم‌ اعتقاد قلبی‌ به‌ ایشان [امام] دارم.‌
کد خبر: ۷۱۷۴   تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۶/۳۰

بیست و هشتم شهریور 1333، علی امینی وزیر دارایی دولت زاهدی متن توافقنامه با کنسرسیوم بین‌المللی نفت را امضا کرد.7 آبان ماه 1333 این قرارداد به امضای محمدرضا پهلوی رسید و روز بعد اولین كشتی نفت‌كش متعلق به كنسرسیوم كشورهای غربی، در آبادان بارگیری كرد و دوران جدیدی از تسلط کشورهای خارجی بر منابع اقتصادی ایران و غارت ثروت‌های عظیم ملی توسط امریکا آغاز شد. پس از پیروزی انقلاب اسلامی نفت ایران رسما ملی شد اما همچنان اولین و اصلی‌ترین محل منازعه ایران و امریکا بود. اما در این مدت جمهوری اسلامی نه تنها بر ساز و کار دور زدن تحریم‌ها و بی اثر کردن آن‌ها تسلط یافت بلکه در به کارگیری سیاست‌های ضدتحریمی منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای نیز کارنامه‌ای درخشان از خود نشان داد.
کد خبر: ۷۱۷۲   تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۶/۲۸

انقلاب اسلامی در کاشان
نمازمان را تازه خوانده بودیم که صدای تکبیر و شعار جمعیت به گوشمان رسید. خیلی زود متوجه شدیم که این خبر به جلسات شب ما هم رسیده و مردم با هیجان و شور و با تکبیر و همراه با چوب و چماق راه افتاده بودند. شعار «یا مرگ یا خمینی» مردم، فضا را پر کرده بود. مردم آمدند و ما را با سلام و صلوات و تکبیر و شعار، جلوی جمعیت انداختند. پلیس هم در این گونه مواقع دخالت نمی‌کرد، مخصوصا در آن شرایط که نمی‌خواستند در حول و حوش ایام عاشورا مساله‌ای اتفاق بیفتد. به همین دلیل شاید اگر همان موقع هم ما را دستگیر می‌کردند، نگه نمی‌داشتند و پس از یک تهدید آزاد می‌کردند. به هر حال همراه با سیل خروشان جمعیت، به محل جلسات هر شبمان رفتیم.
کد خبر: ۷۰۷۸   تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۵/۲۸

تاسوعا و عاشورای 57
«... در آن دو روز واقعا استقامت و پایداری مردم ستودنی بود. مردم از سراسر تهران با پای پیاده خود را به خیابان انقلاب اسلامی فعلی می‌رساندند و به سمت میدان آزادی به راه می‌افتادند و از شعاردادن هم خسته نمی‌شدند.»
کد خبر: ۷۰۷۴   تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۵/۲۷

انقلاب اسلامی در محرم
در این روز جمعی از روحانیانِ تهران با انتشار اعلامیه‌ای از مردم خواستند خود را محیای حضور در راهپیمایی روزهایِ تاسوعا و عاشورا کنند. در شهر قم طبق معمول تظاهرات مردم منجر به درگیری با مأموران شد. همچنین بعد از نماز مغرب و عشا در حرم مطهر حضرت معصومه(س)، تعدادی از نمازگزاران شعارهای انقلابی سر دادند که این حرکت به مدت 20 دقیقه ادامه یافت. اعتصاب در این شهر نیز ادامه داشت و تمام مغازه‌ها بسته و مدارس و اکثر ادارات دولتی تعطیل بودند. همچنین زنجان شاهد تظاهرات گسترده‌ای علیه رژیم بود و در گورستان شهر نیز تظاهراتی صورت گرفت که در نتیجه‌ این درگیری تعدادی از مردم زخمی و یک نفر شهید شدند. در گورستان‌‌های شهر اهواز و آبادان هم در این روز حوادث مشابهی رخ داد و تعدادی از مردم به خاک و خون کشیده شدند.
کد خبر: ۷۰۷۳   تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۵/۲۴

برگی از خاطرات محمدمهدی کتیبه
در محرم سال 1349 من در تيپ هوابرد، براى ايام دهه‌ عاشورا در گروهان به جمع‌آورى پول براى خريد چاى، قند و شكر اقدام كردم. اين موضوع را به ضداطلاعات گزارش كردند كه آقاى كتيبه در گروهان خود شروع به فعاليت براى دهه محرم كرده است و مى‌خواهد مراسم عزادارى در پادگان راه بيندازد. پس از اين گزارش فورى، ضداطلاعات مرا احضار كرد و گفتند: چرا اين‌كار را كردى؟ اين عمل شما درست نبود.
کد خبر: ۷۰۵۹   تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۵/۲۰

نظاميان امريكايى تحت عنوان «سپاه صلح» وارد شهرستان شدند و بر امور پادگان‌ها و كاربرد سلاح‌ها نظارت كامل داشتند. در انجام مانورها، تمامى جوانب امر را مى‌سنجيدند و همه‌ تحركات را زير نظر داشتند. براى نمونه، چند نفر از نظاميان ايرانى، يك اسكلت هواپيما را طراحى كرده بودند كه امريكاييان از ادامه‌ كار آنان جلوگيرى كردند.
کد خبر: ۷۰۴۱   تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۵/۱۳

انقلاب اسلامی در کرمان
در سال 1352 آیت‌الله مشکینی به اتهام فعالیت علیه رژیم به ماهان کرمان تبعید شد. ساواک مرکز در 29 مرداد آن سال به ساواک تبریز دستور داد: «علي اكبر فيض مشكيني فرزند ملاعلي با راي كميسيون امنيت اجتماعي قم به سه سال اقامت اجباري در ماهان كرمان محكوم شده و اخيرا به اردبيل مسافرت نموده. لذا سريعا با همكاري مامورين انتظامي منطقه بازداشت و از طريق مامورين انتظامي به قم اعزام تا پس از رويت راي صادره به محل مذكور اعزام گردد.»
کد خبر: ۷۰۲۱   تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۵/۰۶

طبق اطلاع عده‌ای از طرفداران آیت‌الله خمینی از تهران و حضرت عبدالعظیم و کاشان و سایر شهرستان‌ها جهت برگزاری عید غدیر خم به قم عزیمت نموده‌اند تا در مراسم عید ضمن حفظ شعائر مذهبی تظاهراتی بر پا نمایند. احتمالا مرکز تجمع آنان در مسجد بروجردی و مسجد امام خواهد بود. علیهذا خواهشمند است دستور فرمائید اقدامات احتیاطی در این مورد اعمال و نتیجه را اعلام نمایند.
کد خبر: ۷۰۱۸   تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۵/۰۶

انقلاب اسلامی در نیشابور
چند روز قبل از فرارسیدن عید غدیر، شهربانی خراسان در گزارشی به ساواک آن استان از توزیع اعلامیه‌هایی خبر داد که مردم نیشابور را به اجتماع در روز عید غدیر دعوت می‌کرد.
کد خبر: ۷۰۱۶   تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۵/۰۶

از سوی موسسه فرهنگی هنری مرکز اسناد انقلاب اسلامی،
مجموعه دو جلدی «انقلاب اسلامی در استان مرکزی» نوشته احمد رشیدی توسط مرکز اسناد انقلاب اسلامی ایران منتشر شد.
کد خبر: ۶۹۸۱   تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۴/۲۲

تطهیر ناشدنی
بنابر اسناد رضاخان از همان ابتدای قدرت‌گیری سعی کرد با تقلب در انتخابات، مجلسی کاملا یکدست تأییدکننده و فرمایشی ایجاد کند تا شخصا نتیجه هر انتخابات و ترکیب آن را مشخص کند. اسناد فراوانی از انتخابات مجلس پنجم در دست است که همگی نشان از دخالت مستقیم شخص «رضاخان» و عوامل نظامی او حکایت دارد. روند تقلب تا آخرین انتخابات رژیم پهلوی به طور گسترده وجود داشت. به طوری که گزارش‌هاي متعدد باقي‌مانده از خبرنگاران، مفسران، روزنامه‌نگاران و شبكه‌های خبری خارجي حکایت از این دارد که تخلفات و تقلبات انتخاباتی بیست و چهارمین دوره مجلس شورای ملی به خارج از كشور نيز رسيده بود؛ چنان‌كه در يكي از اين گزارش‌ها، دولت شوروی اين انتخابات را «كثيف‌ترين انتخابات دوره‌ مشروطه» قلمداد كرده است.
کد خبر: ۶۹۲۹   تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۳/۲۹

تطهیرناشدنی
انتخاب نمایندگان مطیع در رژیم پهلوی از برنامه‌های رضاخان و محمدرضا پهلوی برای تحکیم پایه‌های دیکتاتوری بود. به باور تقی‌زاده «در حقیقت رضاشاه تصمیم گرفته بود که یک نفر هم از اشخاصی که مطیع او نباشند، انتخاب نشود.» هندرسن نیز معتقد است در دوران پهلوی لیست نامزدهای انتخاباتی براساس منافع دولت جابجا می‌شد. از نظر «مارک جی گازیوروسکی» شاه به موازات تحكیم كنترل خویش بر حكومت، انتخابات مجلس را به صورت مستقیم تحت اختیار خود گرفت تا مطمئن شود كه مجلس به شخص وی وفادار خواهد بود. فردوست نیز در خاطرات خود به دستور شاه برای تشکیل کمیسیون سه نفره جهت انتخاب نمایندگان مطیع اعتراف می‌کند. بنابراین به گواه تاریخ در رژیم پهلوی «قدرت ناشی از اراده‌ شخص شاه» جایگزین «قدرت ناشی از اراده‌ ملی» گردید.
کد خبر: ۶۹۰۲   تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۳/۱۸

دکتر مظفر شاهدی
اگر قرار باشد سازوکار انتخابات و فرایند نماینده‌گزینیِ برای مجالس شورای ملی دوره پهلوی را فقط با یک واژه توصیف کرد، باید گفت به‌معنای دقیقه کلمه: «افتضاح» بود. هم‌چنان‌که نتایج مترتب بر چنین انتخاباتی هم، که در مجالس آن روزگار نمود پیدا می‌کرد، بی‌هیچ اما و اگر و کمترین اغراقی: «مضحک» بود. و هم‌چنان که خواسته شاه بود فقط کسانی به‌عنوان کاندیداهای احزاب وارد عرصه مضحکه انتخابات می‌شدند که پیشاپیش مراتب سرسپردگیِ بی‌حرف و حدیثِ آنان به‌رژیمِ استبدادگرا و مردم‌ستیزِ پهلوی، از سوی ساواک و دیگر دستگاه‌های امنیتی و سیاسی، مورد تأیید و تأکید قرار گرفته بود.
کد خبر: ۶۸۶۳   تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۳/۰۱

تازه های کتاب