سقوط کابینه کودتا
فضل الله زاهدی در جریان کودتای 28 مرداد 1332 و سقوط دولت مصدق، به عنوان نخست وزیر برگزیده شد و پس از بازگشت شاه در ۳۱ مرداد ۱۳۳۲، وزيران انتخابی خود را در كاخ سعدآباد به شاه معرفى كرد و در چهارم شهريور، به فرمان شاه، از درجه سرلشكرى به سپهبدى ارتقا يافت و تا 16 فروردین 1334 همچنان به کار خود به عنوان نخست وزیر ادامه داد. زاهدی به دستور شاه از قدرت کنار رفت و در 16 فروردین 1334، یعنی یک روز پس از استعفا، ایران را ترک و با سمت تشريفاتى «رياست نمايندگى دائم ايران در دفتر اروپايى سازمان ملل» رهسپار اروپا گردید و جز برای شرکت در مراسم ازدواج پسرش اردشیر و شهناز دختر محمدرضا پهلوی به ایران بازنگشت.
وی 11 شهریور 1342 در ژنو درگذشت و طبق وصیت وی، جنازه اش به تهران بازگشت و در امامزاده عبدالله شهرری به خاک سپرده شد.
کد خبر: ۸۸۵۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۱/۱۶
به بهانه سالگرد ملی شدن صنعت نفت
گزارش حاضر مروری خواهد داشت بر مهمترین آثاری که درباره نقش دستگاه‌های امنیتی غربی به ویژه آمریکا و انگلستان در سنگ‌اندازی و ممانعت از به نتیجه رسیدن نهضت ملی شدن صنعت نفت ایران انجام شده است. بر خلاف دولتمردان انگلیسی که تقریباً از همان نخستین روزهای توطئه بر سر انجام کودتا و سرنگونی خشونتبار دولت مصدق اتفاق نظر داشتند، دودلی‌ها و تردیدها در جبهۀ آمریکایی تا آخرین لحظات هم (حتی نزد خود آیزنهاور) ادامه داشت.
کد خبر: ۸۸۱۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۲/۲۷
گفتگو با دکتر محسن سراج؛
میزان تورم در زمان دکتر مصدق نزدیک ۶ درصد بود. بعد از دکتر مصدق شاهد تورم دو برابری هستیم. در سال ۵۶، کار به تورم ۴۰۰ درصد می‌‌رسد. در تمام صنایع، تجارت و خدمات در دوران دکتر مصدق رشد داشتیم. موازنۀ تجارت خارجی، برای اولین بار وآخرین بار، بدون نفت در تاریخ ایران در زمان دکتر مصدق مثبت است. اگر الان میگویند که دولت در حال فروپاشی اقتصادی بود و مردم در حال فقر وبدبختی بودند، اگر این دروغ‌‌هایی که دوستان میگویند درست بود، دیگر چه احتیاحی به کودتا وجود داشت؟ چه احتیاجی بود امریکا و انگلیس این‌طور خود را با کودتا منفور کنند؟ صبر میکردند تا دولت مصدق سقوط کند. همین دولت تا زمان کودتا ۲۸ ماه روی کار بود.
کد خبر: ۸۸۱۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۲/۲۶
مرکز اسناد انقلاب اسلامی در هفتادمین سالگرد کودتای ۲۸ مرداد منتشر می‌کند:
فرمان انتصاب سپهبد فضل‌الله زاهدی به نخست‌وزیری در ۲۲ مرداد ۱۳۳۲ صادر شد یا ۲۳ مرداد؟ پاسخ به این سؤال از این جهت اهمیت دارد که به یکی از مهمترین مناقشات درباره مخدوش بودن فرمان محمدرضاشاه پهلوی که بامداد ۲۵ مرداد ۱۳۳۲ توسط سرهنگ نعمت‌الله نصیری، رئیس گارد شاهنشاهی تحویل داده شد، پایان می‌دهد.مرکز اسناد انقلاب اسلامی در هفتادمین سالگرد کودتای آمریکایی - انگلیسی ۲۸ مرداد ۱۳۳۲، برای اولین بار نسخه ماشین‌نویسی‌شده فرمان انتصاب زاهدی به نخست‌وزیری را منتشر می‌کند که دفتر نخست‌وزیری اصالت آن را تائید کرده بود.
کد خبر: ۸۵۰۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۵/۲۸
برگی از دشمنی رسانه‌های انگلیسی با ملت ایران
نخست وزیر چرچیل نیز با بی بی سی هماهنگ کرده است که در اعلام نیمه شب بی بی سی تغییری جزئی داده شود تا حضرتعالی از این بابت خیالتان راحت باشد.
کد خبر: ۸۰۸۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۷/۱۱
در همین سبزوار که مرگ بر شاه میگفتند، فردا ورق برگشت و از همان مصدقی که از او حمایت کرده بودند، به او فحش و ناسزا میگفتند. در عرض 24 ساعت قضیه برعکس شد...» جمعی از طرفداران شاه با همراهی اراذل و اوباش به چاپخانه روزنامه‌های اسرار شرق و جلوه حقیقت یورش بردند و پس از غارت اموال، آنجا را به آتش کشیدند.
کد خبر: ۷۹۸۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۵/۲۷
قاسم تبریزی
در ماجرای نهضت ملی نفت و کودتای 28 مرداد ، آمریکایی‌ها و انگلیسی‌ها برای اینکه مسئله را وارونه نشان دهند اقدام به تحریف تاریخ کردند. از جمله این تحریف‌ها در کتاب «ناسیونالیسم در ایران» نوشته ریچارد کاتم رخ داد.مارک گازیوروسکی نیز کتابی نگاشت که عنوان مغرضانه‌ای را یدک می‌کشد: «کودتای ایرانی». علاوه بر این در داخل هم گروهی کوشیده‌اند تا تاریخ آن دوره را با غرض‌ورزی ثبت کنند. جریان ملی‌گرا برای تبرئه خویش اقدام به تخطئه جریان مذهبی کرده است. این کار بیش از آنکه «تاریخنگاری» باشد «تاریخ‌سازی» است. پس از پیروزی انقلاب با شکل‌گیری جریان تاریخنگاری مستقل، جریان استعمار در اندیشه ایجاد انحراف در روند تاریخنگاری افتاد. یکی از این طرح‌ها آزادسازی و انتشار گزینشی اسناد بود.
کد خبر: ۷۹۸۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۵/۲۶
گزارش سفارت انگلیس درباره شخصیت‌های سیاسی| بخش سوم
سفارت انگلیس در ایران طی گزارش‌هایی به دولت متبوع خود، به معرفی شخصیت‌های سیاسی ایران می‌پرداخت. این سفارت گزارش جالبی درباره شخصیت مصدق و زاهدی دارد.
کد خبر: ۷۹۸۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۵/۲۶
نقشه کیم روزولت علیه انقلاب اسلامی
اعلیحضرت که از شنیدن حرف‌های کیم [روزولت] به وحشت افتاده بودند، گفتند: «این طرح مثل قصه‌های جیمز باند است.»
کد خبر: ۷۹۸۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۵/۲۵
به دنبال وقوع کودتای 28 مرداد 1332، فدائیان اسلام پس از یک ماه و اندی وقفه، دوباره فعالیت خود را با تشکیل مجالس عزاداری در مسجد و منازل اعضای موثر جمعیت آغاز کردند. سفرهای تبلیغی به شهرهای دیگر نیز در دستور کار فدائیان قرار داشت. در اواخر زمستان ۱۳۳۲ و اوایل بهار ۱۳۳۳، سران جمعیت بویژه خلیل طهماسبی، علاوه بر قم به شهرهایی مانند رشت، شهسوار، چالوس و مشهد مسافرت میکردند تا دیدگاه‌ها و آرمان‌های فدائیان اسلام را تبیین و تبلیغ کنند.
کد خبر: ۷۰۸۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۵/۳۱
پس از کودتای 28 مرداد 1332، فدائیان اسلام درصدد برآمد تا از منابر و مجالس عزاداری ماه محرم، بیشترین استفاده را ببرد تا ضمن بیان مسائل روز کشور به تبلیغ و افشاگری علیه رژیم بپردازد. منزل آیت‌الله کاشانی نیز در محرم و در مجالس عزاداری، محلی برای انتقاد علیه رژیم و مبارزه با آن بود. همچنین در ایام عزاداری ماه محرم 1332، تهران شاهد برپایی تظاهرات بزرگی بود. در چهارم محرم مردم در اعتراض به اقدامات سرکوبگرانه زمامدارانِ کودتا، تظاهراتی را سازماندهی کردند. در 7 محرم نیز تظاهرات گسترده‌تری در تهران برپا شد که توسط مأموران رژیم سرکوب گشت.
کد خبر: ۷۰۶۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۵/۲۸
به بهانه سالروز کودتای 28 مرداد
به تازگی چاپ دوم کتاب « کودتای 28 مرداد 1332 در آیینه تصویر» از سوی مرکز اسناد انقلاب اسلامی منتشر و روانه بازار شده است. این اثر در چهار فصل شامل تصاویر تاریخی با توضیحات و ملحقات مستند است.
کد خبر: ۶۰۷۶ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۵/۲۸
علی خضریان
بررسی تاریخ ازجمله 28 مردادماه 1332 نشان می‌دهد آمریکا، دولتی چون دولت مصدق را که به‌ظاهر نیم‌نگاهی هم به لیبرالیسم و مبانی فکری غربی داشت – تنها به خاطر هراس از احقاق حقوق ملت ایران، با ابزار غیردموکراتیکی چون کودتا ساقط کرد تا بار دیگر استبدا را مستقر نماید.
کد خبر: ۶۰۷۴ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۵/۲۸
محمد جعفربگلو
کودتای 28 مرداد 1332 از وقایع مهم تاریخ معاصر ایران است که تغییرات بنیادینی در جامعه ایران رقم زد. این رخداد سیاسی پیامدهای متعددی به دنبال داشت که شاید مهمترین آن پیامدها تثبیت سلطنت محمدرضا پهلوی و ملی زدایی از نفت ایران بود. واقعیت این است که فرصت سوزی مصدق و دیگر اعضای جبهه ملی در آن بزنگاه تاریخی، شکستی سهمگین برای ملت ایران به ارمغان آورد و این شکست برای همیشه در حافظه تاریخی ایرانیان حک شد. یک ماه بعد از کودتا، حسین فاطمی در یادداشت‌های دوران اختفای خود، جبهه ملی را مقصر اصلی این «خرابی و سقوط » دانست. بعد از کودتای 28 مرداد ، جبهه ملی که به اعتراف فاطمی عامل اصلی این شکست بود، به انزوا رفت و محمد مصدق در احمدآباد خانه نشین شد.
کد خبر: ۶۰۷۱ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۵/۲۸
برشی از خاطرات حسن گرامی
حسن گرامی می‌گوید: «دکتر مصدق با انحلال مجلس در 24 مرداد تقریباً اختیار قانونی عزل خودش را به شاه داد. در این مورد حتی دکتر صدیقی وزیر کشور بارها به دکتر مصدق اعلام کرد که شما مجلس را منحل نکنید زیرا با انحلال مجلس دست شاه برای برکناری شما آماده می‌شود و امکان قانونی پیدا می‌کند گویا دکتر مصدق به ایشان اظهار می‌کند که شاه جرات این کار را ندارد».
کد خبر: ۶۰۶۷ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۵/۲۸
به روایت اسناد
مقتضی است به مامورین مربوطه اکیدا دستور فرمائید نهایت مراقبت را به عمل آورند که از فرار سرلشگر زاهدی جلوگیری شود. چناچه تسامحی در این باب بعمل آید موجب مسئولیت شدید خواهد بود.
کد خبر: ۶۰۶۵ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۵/۲۵
کودتای ماقبل کودتا
دكتر دونالدان ویلبر یكی از اعضای سازمان سیا كه نقش فعالی در عملیات سرنگونی مصدق داشته است، در یک گزارش تحلیلی می‌نویسد: «سرمقاله [روزنامه] باختر امروز كه نظریات دكتر فاطمی بود روز كودتا 25 مرداد، ساعت پنج و سی‌دقیقه، از رادیو تهران پخش شد، حمله‌ای شدید و طولانی و موهن به شاه بود. می‌توان گفت كه این سرمقاله نقش زیادی در برانگیختن نارضایتی عمومی علیه دولت مصدق داشت».
کد خبر: ۶۰۶۳ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۵/۲۵
کلاس تاریخ
دکتر مصدق در دوران نخست‌وزیری خود اشتباهاتی داشت؛ یکی از بزرگ‌ترین اشتباه‌های او اعتماد به آمریکا بود. او عقیده داشت برای مقابله با انگلیس می‌توان روی آمریکا حساب کرد و از این جهت به کمک آمریکا چشم امید دوخته بود. اما این خوشبینی نتیجه مطلوبی برای کشور به‌همراه نداشت.
کد خبر: ۵۹۹۵ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۶/۰۱
حضور دیپلمات‌های آمریکایی در ایران در زمان وقوع انقلاب اسلامی باعث شد آنان از نزدیک شاهد تلاش دولت امریکا برای حفظ سلطنت باشند. به اعتراف کارگزاران آمریکایی، کاخ سفید تا آخرین لحظه از سلطنت پهلوی حمایت کرد. اما پیروزی انقلاب اسلامی باعث تحمیل "حقارت تاریخی" به آمریکا شد. یورگنسن با اشاره به این حقارت می‌گوید: «آمریکا با پیروزی انقلاب در ایران به شدت تحقیر شد». بدین ترتیب رژیمی که با حمایت‌های غربی روی کار آمده بود و از سال 1332 تحت حمایت مستقیم آمریکا عمل می‌کرد با انقلاب پرشور مردم ایران در سال 1357 نابود شد.
کد خبر: ۵۸۱۱ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۲/۳۰
شعبه حزب توده در اصفهان از فعال‌ترین واحدهای آن در کشور بود، به‌طوری که اکثر نیروهای کارگری طرفدار آن بودند. دفتر حزب در دروازه دولت، بالای خیاطی درگاهی قرار داشت. این دفتر در جریان وقایع پس از غائله فرقه دموکرات آذربایجان توسط طرفداران اتحادیه کارگری و حزب دموکرات قوام‌السلطنه مورد هجوم قرار گرفت. مهاجمین، دفتر حزب را ویران کردند و از بالای ساختمان وسایل آن از جمله میز، صندلی و رادیو را به کف خیابان چهارباغ ریختند.
کد خبر: ۵۷۸۹ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۲/۱۵
