در نهضت ملیشدن صنعت نفت ایران افراد و گروههای مختلف با افكار و
گرایشهای گوناگون مشاركت كردند كه بازشناسی چهرهی حقیقی آنان از ملزومات
تاریخنگاری نهضت ملی است. چهره و شخصیت دكتر مظفر بقایی¬كرمانی مشخصات
بارزی دارد كه گروهی را به دشمنی مفرط و گروهی را به دوستی شدید، كشانده
است. آنچه از حوادث و رویدادها در این ایام باقی مانده¬است چیزی جز خاطرات
غبارگرفته¬ی شاهدان و احیاناً دستاندركاران آن نیست. از راههای بررسی
شخصیت و عملكرد مظفر بقایی بازخوانی خاطرات یكی از نزدیكان و محرمان وی
یعنی مرحوم مرتضی كاشانی است. مرتضی كاشانی در ایام فعالیت «سازمان
نگهبانان آزادی» و حزب زحمتكشانِ ملت ایران در كنار بقایی بود و
مأموریت¬های زیادی را به¬دستور وی اجرا كرد. وی از برخی مسائل پشت پرده¬ی
حزب زحمتكشان و شخص بقایی مطلع بود كه در خاطرات خود آنها را بازگو
كرده¬است. ولی در مجموع از روایت ایشان میتوان بزرگنمایی در شخصیت و
اقدامات مظفر بقایی و شیفتگی وی به شخصیت مصدق را احساس كرد.