مرکز اسناد انقلاب اسلامی

مصطفی حائری‌زاده می‌گوید: «حضرت امام به رئیس شهربانی پیغام فرستاده بودند که اگر من تلفن بزنم، کسانی از تهران می‌آیند و روحانیون را افتخاری سوار می‌کنند و با ماشین شخصی به مقصد می‌رسانند. ولی این کار به ضرر شما تمام خواهد شد؛ پس بهتر است رو در روی روحانیت قرار نگیرید، و گویا رئیس شهربانی هم اطاعت کرده بود.»

آیت‌الله محمدعلی گرامی در بخشی از کتاب خود می‌گوید: « اگر انقلاب برپا شد، به خاطر حوزه بود و حوزه را مرحوم حاج شیخ عبدالکریم حائری تأسیس کرد و آقای بروجردی به رشد رسانید. واقعأ، اگر حوزه نباشد، از اسلام خبری نیست. این است که هرگونه کمکی به حوزه مورد تأیید اهل بیت هست، به شرط این که حوزه مستقل باشد...»

در واپسین روزهاى سال 41، مردم مطلع شدند كه جشن نوروز تحریم شده است و در آن روز، پرچم‌هاى سیاه بر سر درِ بیوت مراجع افراشته است! چنان‌كه در گذشته نیز بر این گمانه‌زنى تأكید داشته‌ام، چنان بهره‌ورىِ سنجیده‌اى از فرصت نوروز، گویاى نكته‌هایى بود كه‌ـ کم و بیش‌ـ از چشم ساواك پنهان نبود... رژیم كه با آن تصمیم غافلگیر شده بود، براى پیشگیرى از آن، قادر به انجام هیچ كارى نبود!

امیرعبدالله کرباسچیان می‌گوید: رزم‌آرا با تحقیر ملت ایران در مجلس که گفت «ملت ایران لیاقت ساختن لولهنگ را هم ندارد» حکم اعدامش را خودش امضاء کرد. تصمیم قتل رزم آرا با حضور اکثریت اعضای جبهه ملی گرفته شد.

حجت‌الاسلام صالحی خوانساری خاطرات از فجایع 17 شهریور 1357 را اینگونه روایت می‌کند: من صبح‌های جمعه در دعای ندبه خیابان نیروی هوایی منبر می‌رفتم. 17 شهریور 57 داشتم می‌رفتم از میدان ژاله رد بشوم دیدم جلویم را گرفتند و تانك‌ها چهار طرف میدان مستقر هستند.نیرو پشت نیرو می‌رسید و تانك‌ها و مسلسل‌ها شلیك می‌کردند. یادم هست چند وقت بعد از جریان جمعه سیاه آب از جوی‌های همان خیابان 17 شهریور فعلی بالا زده بود و به خیابان سرازیر شد. شهرداری‌چی‌ها كه آمده بودند زیر پل‌ها را بیل بزنند تا موانع رد بشود جنازه دو تا زن با چادر مشكی را زیر پل پیدا می‌کنند.

کرباسچیان در پاره‌ای از خاطرات خود می‌گوید: «صحت کلام حضرت امام(ره) که فرمود: «او مسلمان نبود» برای ما آن زمان قطعی بود اگر به رساله دکترایش نگاه شود همه از افکار ضداسلامی این شخص مطلع خواهند شد، عملکردش هم نشان دهنده‌ همین است. مخالفت با ممنوعیت فروش مسکرات نمونه‌ آشکار آن است. می‌گفت درآمد مالیاتی مشروب زیاد است. آیا بیت‌المال مملکت اسلامی باید از راه درآمد فروش مشروب باشد؟ همه را راحت کنم؛ او اصلا عقیده‌ای به معتقدات دینی نداشت».

به گفته آیت‌الله مسعودی خمینی: «...عده‌ای از مردم را به اجبار به عضویت حزب مزبور می‌بردند و حتی از آنان می‌خواستند که مدیریت یک بخش را به عهده بگیرند. حتی اعلام شده بود که آن دسته از شهروندانی که عضو حزب رستاخیز نیستند، کار و امکانات به آنان داده نمی‌شود. اگر هم کسی مقاومت می‌کرد، تحت اذیت و آزار قرار می‌گرفت.»

به آقاى شواردنادزه گفته بودند كه وقتى حضرت امام تشریف مى‌آورند و مى‌نشینند، شروع كنید به قرائت پیام رهبر شوروى. آقاى شواردنادزه ابراز كرد: «پیامى هست از طرف آقاى گورباچف.» مترجم هم در همان لحظه، پیام را براى امام ترجمه مى‌كردند. قدرى كه گذشت، امام فرمودند: «من نظرم این نبود و مى‌خواستم باب جدیدى را باز كنم.» و قریب به این مضمون فرمودند كه من مطلب دیگرى براى شما نوشته بودم و شما چیزى دیگرى در جواب عنوان مى‌كنید.

آیت‌الله مومن نقل می‌کند: بنده قصد داشتم كه در دوره دوم، از عضویت خودداری كنم. حتی در دوره نخست نیز تمایلی به این كار نداشتم؛ ولی حاج احمد آقا خمینی به بنده تلفن كردند و ابراز كردند كه خوب است بنده عضو شورای نگهبان باشم؛ لذا كسی را به عنوان واسطه، خدمت امام فرستادم اجازه بگیرند كه بنده در قم مشغول كارهای علمی‌باشم. حضرت امام، اجازه نفرمودند. حاج احمد آقا به بنده گفت: وقتی به امام عرض كردم كه آقای مؤمن می‌خواهند درس بخوانند. فرمودند: «می‌خواهد درس بخواند كه چه؟ برای اینكه خدمت به اسلام بكند؟ خُب! این سفرهگسترده؛ بفرما خدمت به اسلام كن.»

شهید محلاتی درباره وحشت رژیم پهلوی از اعلامیه‌های امام خمینی در سال 1341 می‌گوید: «در قضیه انجمن‌های ایالتی و ولایتی دستگاه حاکم آن قدر وحشت کرده بود که وقتی دولت تصویبنامه انجمن‌های ایالتی و ولایتی را لغو کرد، متن اعلامیه‌ای را که در مورد الغای آن تصویبنامه می‌خواستند در روزنامه‌ها منتشر کنند، پیش از چاپ به من دادند، من رفتم قم و آن را به امام نشان دادم. امام آن را خواندند، در حالی که روزنامه‌ها هنوز چاپ نکرده بودند، بعد تلفنی برای آقایان دیگر هم خواندند و گفتند: خوب است. دیگران هم قبول کردند، آن وقت در روزنامه‌ها اعلام شد. به این ترتیب روحانیت در این قضیه پیروز شد و آبروی دستگاه رفت.»