طوفان طبس
۴

طوفان طبس

عملیات پنجه عقاب یا طوفان صحرا در اردیبهشت 1359 آخرین تلاش ناکام دولتمردان آمریکایی برای آزادسازی گروگان‌ها در ایران بود. طی این عملیات، ۶ هواپیما و ۸ بالگرد نیروهای مسلح آمریکا برای آزادی ۵۳ گروگان در تهران، وارد حریم هوایی ایران شدند. در حین این عملیات، ۳ بالگرد دچار نقص فنی شده و در نهایت، عملیات با کشته شدن ۸ نفر در نزدیکی طبس و برخورد یک هواپیمای سی-۱۳۰ و یک بالگرد سی‌اچ-۵۳ و باقی‌ماندن ۵ بالگرد سی‌اچ-۵۳ در ایران به پایان رسید. شکست این عملیات ناکامی دیگری برای آمریکایی و دولت کارتر محسوب می‌شود. این پرونده بر اساس اسناد و خاطرات به زوایای مختلف این واقعه می‌پردازد.

پس لرزه‌های یک شکست
گزارشی از تحولات کابینه جیمی کارتر پس از شکست عملیات پنجه عقاب

پس لرزه‌های یک شکست

تسخیر سفارت امریکا در تهران توسط دانشجویان پیرو خط امام در آبان ماه 1358 دوران پر فراز و نشیبی را برای دولتمردان امریکایی به ویژه کابینه جیمی کارتر رقم زد. کارتر در ابتدا تلاش‌هایی برای مذاکره انجام داد ولی به نتیجه‌ای نرسید. تا در نهایت عملیات پنجه عقاب به شکستی عمیق در عمر سیاسی او تبدیل شد. عملیات پنجه عقاب فاجعه‌ای بود که با مرگ آمریکایی‌ها، هواپیماهای نظامی ویران‌شده و گروگان‌هایی که هنوز در بند اسارت بودند به پایان رسید. یکی از مهمترین پیامدهای شکست عملیات پنجه عقاب؛ استعفای سایروس ونس وزیر امور خارجه کارتر بود.
فیلم| وقتی امریکا اشتباه خلیج خوک‌ها را تکرار کرد
از "خلیج خوک‌ها" در آوریل ۱۹۶۱ تا "پنجه عقاب" در آوریل ۱۹۸۰

فیلم| وقتی امریکا اشتباه خلیج خوک‌ها را تکرار کرد

شکست امریکایی‌ها در آوریل 1961 در خلیج خوک‌ها با هدف ساقط کردن دولت فیدل کاسترو، اولین و آخرین اشتباه آن‌ها نبود. نیروهای نظامی امریکایی در آوریل 1980 و در جریان عملیات پنجه عقاب برای آزادسازی گروگان‌های امریکایی در تهران بار دیگر با شکست مواجه شدند؛ شکستی که همگان از جمله کارتر رئیس‌جمهور وقت امریکا را به یاد خلیج خوک‌ها انداخت.
فیلم| یک شکست کاملا آمریکایی
نوروز با تاریخ انقلاب اسلامی؛ بخش چهارم

فیلم| یک شکست کاملا آمریکایی

عملیات پنجه عقاب یا طوفان صحرا در اردیبهشت 1359 آخرین تلاش ناکام دولتمردان آمریکایی برای آزادسازی گروگان‌ها بود. طراح اصلی آن مشاور امنیت ملی کارتر زیبگنیو برژینسکی بود و کارتر با پذیرش تمام ریسک ها و مخاطرات انجام چنین عملیاتی، یک تیم فوق سری تحت عنوان «اتاق سیاه» را تشکیل داد تا این عملیات را طراحی کنند. این کلیپ روایتی از فضای داخل کاخ سفید و حلقه محدود مشاوران کارتر است که تصمیم به انجام عملیات پنجه عقاب گرفتند.
وقتی کارتر به یاد خلیج خوک‌ها افتاد/  خدای آن‌ها قوی‌تر از هلی‌کوپترهای ما بود/ عملیات نجات یا حمله نظامی!
خرده‎‌روایت‌هایی از شکست امریکا در طبس

وقتی کارتر به یاد خلیج خوک‌ها افتاد/ خدای آن‌ها قوی‌تر از هلی‌کوپترهای ما بود/ عملیات نجات یا حمله نظامی!

مجله هفتگی تایم نیز در می 1980، در مقاله‌ای تحت عنوان "شکست در صحرا"، با اشاره به شکست خفت‌بار امریکا در ویتنام، شکست امریکا در طبس را نمونه‌ای دیگر از زبونی ارتش امریکا دانست و نوشت: برای کارتر به طور اخص و برای امریکا به طور اعم، ماجرایی که در صحرای طبس اتفاق افتاد یک شکست نظامی، دیپلماتیک و سیاسی بود.