کارتر و مسئله ایران

صادرات آمریکا به ایران بلافاصله قطع شد. هرچند که مواد غذایی و دارو مستثنی هستند ولی خود کارتر گفته است که این دو قسم به حداقل رسیده و در این اواخر صادراتی ناچیز داشته است.

مسئله ایران چالش بزرگ آمریکا در دوران ریاست جمهوری کارتر بود. از سقوط رژیم پهلوی و پیروزی انقلاب اسلامی تا تسخیر سفارت آمریکا در تهران توسط دانشجویان پیرو خط امام و شکست نیروهای دلتا در عملیات نجات.

از این‌که این انفجار در آستانه سفر کارتر صورت می‌گیرد، بالطبع مسئولیت این کار به گردن گروه‌های پنهان دست چپی و رادیکال مذهبی می‌افتد که وجود دارند و گویا در طول سال جاری از دست یازیدن به اعمال خشونت‌آمیز خودداری کرده‌اند.

اسناد طبقه بندی شده آرشیو ریاست جمهوری کارتر نمایانگر دیدگاه‌ها، نگرش‌ها و تمایلات شخصی مقامات عالی‌رتبه ایالات متحده در این دوران هستند. این اسناد حاوی رویکردهای کارتر و مشاورانش درباره نحوه مواجهه ایالات متحده با مجموعه‌ای از بحران‌های جهانی هستند: درگیری اعراب و اسرائیل، انقلاب‌هایی که متحدان وفادار آمریکا را در نیکاراگوئه و ایران سرنگون کردند، بحران گروگان‌گیری در تهران و مأموریت نجات ناموفق(عملیات طوفان صحرا)، افول سیاست تنش‌زدایی با مسکو که به تهاجم به افغانستان منجر شد، بی‌ثباتی در شاخ آفریقا و سایر نقاط این قاره، افزایش فعالیت‌های جهانی کوبا به‌عنوان شریک مسکو، بحران انرژی و موارد دیگر.

سفر کارتر به تهران در سال 1356 برای خاورمیانه بسیار حساس و تعیین کننده بود. این دیدار بنا بود به مذاکرات صلحی در بین کشورهای خاورمیانه تبدیل شود. مسئله نزاع با اسرائیل با تعدیل مواضع ملک‌حسین و حافظ اسد رفع گردد و ایران به ایفای نقش میانجی در این خصوص بپردازد.

27 آذر ماه سال 1357 در خاطرات جیمی کارتر در برگیرنده امیدوارتر شدن شاه بنابر روی دادن تحولات بسیار سطحی و گذرا بود. این امر اما دیری نپایید و موج انقلاب، امیدهای کاذب و گذران شاه در زیر آماج واقعیات انقلابی مدفون کرد