بازخوانی مجاهدت‌های زنان در نهضت اسلامی از منظر امام خمینی

پایگاه مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ اهمیت حضور زنان در نهضت اسلامی، باعث شد امام خمینی به عنوان رهبر نهضت، همواره نقش و اهمیت حضور زنان در مبارزه را در مناسبت‌های مختلف یادآوری کنند. ایشان در همان ماه اول پیروزی انقلاب به تبیین نقش و حضور زنان در پیروزی انقلاب اسلامی پرداختند و در سخنرانی خود در تاریخ ۱۷ اسفند ۱۳۵۷ زنان را پیشگام مبارزه معرفی کردند: «شما بانوان اثبات کردید که در صف جلو هستید. شما اثبات کردید که مقدم بر مردها هستید. مردها از شما الهام گرفتند. مردهای ایراناز مخدرات ایران، از بانوان ایران عبرت گرفتند و تعلیم گرفتند. و مردان قم هم از شما بانوان عزیز عبرت گرفتند و تعلیم گرفتند. شما در صف جلو نهضت هستید». [1]

امام خمینی یک ماه بعد، در سخنرانی خود در صبح روز ۲۴ فروردین ۱۳۵۸ بار دیگر بر پیشگامی بانوان در مبارزه تأکید کرده و فرمودند: « این پیروزی را ما از بانوان داریم قبل از اینکه از مردها داشته باشیم. بانوان محترم ما در صف جلو واقع بودند. بانوان عزیز ما اسباباین شدند که مردها هم جرأت و شجاعت پیدا کنند. ما مرهون زحمات شما خانم‌ها هستیم».[2]

حضور حماسی زنان در نهضت اسلامی باعث شد امام خمینی بار دیگر در روز۲۶ اردیبهشت ۱۳۵۸ با تاکید بر نقش بانوان در نهضت اسلامی، پیروزی انقلاب را مرهون حضور زنان در صحنه مبارزه دانسته و عنوان کنند: «آنها که قیامکرده‌اند همین زن‌های محجوبه جنوب شهر و قم و سایر بلاد اسلامی بود... ما دیدیم، که زن در این نهضت چه کرد... خون دادند، کشته دادند، به خیابان‌ها ریختند، نهضت را پیروز کردند. ما نهضت خودمان رامرهون زن‌ها می‌دانیم. مردها به تَبَع زن‌ها در خیابان‌ها می‌ریختند. تشویق می‌کردند زن‌ها مردان را. خودشان در صف‌های جلو بودند.»[3] امام خمینی در ادامه با تشبیه حرکت زنان در نهضت اسلامی، به حرکت حضرت زینب(س) می‌فرمایند: «زن‌های عصر ما بحمدالله شبیه به همان‌ها هستند. ایستادند در مقابل جباربا مشت گره کرده؛ بچه‌ها در آغوششان، و به نهضت کمک کردند».

ایشان روز بعد از این پیام در تاریخ ۲۷ اردیبهشت ۱۳۵۸ در جمع«اقشار مختلف مردم شهرستان‌ها و بانوان» با تأکید بر مجاهدت‌های زنان در مبارزه علیه رژیم پهلوی بار دیگر زنان را پیشقدم در مبارزه معرفی می‌کنند و می‌فرمایند: «زنان در عصر ما ثابت کردند که در مجاهده همدوش مردان بلکه مقدم بر آنانند. زنان ایران، هم مجاهدات انسانی عظیم کرده‌اند و هم مجاهدات مالی. این طبقه محترم زن‌ها که در جنوب تهران و در شهر قم و در سایر شهرها هستند، همین خانم‌های محجبه، همین‌ها که مظهر عفاف هستند، در نهضت پیشقدم بودند و در ایثار مال هم پیشقدم».[4] امام در ادامه با تأکید بر مجاهدت‌های معنوی زنان در نهضت می‌فرمایند: «خواهرهای ما که در عصرنهضت شرکت داشتند ارزش اعمال آن‌ها بیشتر بود از ارزش اعمال مردها، آنها با پرده‌های عفاف بیرون آمدند و با پرده عفاف با مردان هم‌صدا شدند و پیروزی را تحصیل کردند».

اهمیت نقش زنان در پیروزی انقلاب اسلامی باعث شد امام خمینی در سخنرانی خود در تاریخ ۲۰ مهر ۱۳۵۸در جمع «اعضای انجمن خیریه بانوان اصفهان» بار دیگر بر نقش تاریخی آنان تأکید فرمایند: «شما خواهران در این نهضتسهم بسزایی داشتید؛ و در همه جا کمک کردید و پیشوا بودید نسبت به مردها؛ و موجب قدرت شُدید نسبت به آن‌ها».

ایشان همچنین در سخنرانی خود در تاریخ ۱۰ دی ۱۳۵۸ در مورد رنج‌های وارده بر زنان در دوران مبارزه می‌فرمایند: «در مملکت ما این‌طور شد که بانوان همدوش بلکه جلوتر از مردها از خانه‌ها بیرون آمدند و در این راه اسلامی زحمت کشیدند و رنج دیدند. جوان دادند،شوهر دادند، برادر دادند، مع ذلک رنج کشیدند و عمل کردند، پشتیبانی از اسلام کردند. و مردها هم بسیاری به تبع زن‌ها این کار را کردند».[5]

ایشان در سخنرانی مورخ ۲۶ مرداد ۱۳۵۹ در جمع بانوان اردبیل نیز، حضور زنان در صحنه را ضامن پیروزی دانستنتد و فرمودند: «ملتی که بانوانش در صف مقدم برای پیشبردمقاصد اسلامی هستآسیب نخواهد دید؛ملتی که [بانوانش‌] در میدان‌های جنگ با ابرقدرت‌ها و با مواجه شدن با قوای شیطانی قبل از مردها در این میدان‌ها حاضر شده‌اند پیروز خواهد شد.»[6]

بنیانگذار کبیر انقلاب اسلامی، ارزش حضور زنان در نهضت اسلامی را بسیار مهم می‌دانند و عنوان می‌کنند: «...در این انقلاب اسلامی نقش شما بانوان از نقش مردها بالاتر بود. یعنی شما هم خودتان فعالیت می‌کردید و هم مردها را به فعالیت می‌کشاندید.» [7] امام خمینی با تأکید بر نقش زنان در نهضت اسلامی همواره از بانوان به عنوان پیشگامان مبارزه و تضمین کننده پیروزی یاد می‌کردند.

پی‌نوشت‌ها: 

1- صحیفه امام خمینی، ج 6، ص 358