مبارزات فرهنگی مردم سیرجان در دوران نهضت اسلامی/ نقش بازاریان سیرجان در مبارزه با رژیم پهلوی

پایگاه مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ سیرجان از جمله شهرهایی بود که به واسطه حضور برخی از انقلابیون مطرح در دوران نهضت اسلامی، به یکی از مراکز مبارزه در استان کرمان تبدیل شد. آیت‌الله مسعودی خمینی یکی از همین علما بود که با دستور امام، مدتی در سیرجان حضور داشت. به گفته آیت‌الله مسعودی خمینی، امام خمینی در نجف به وی فرموده بود: «دو نفر از سیرجان به اینجا آمده‌اند و من مایلم شما برای مدتی به این شهر بروی.» آیت‌الله مسعودی خمینی نیز بلافاصله بعد از بازگشت به ایران، با هماهنگی گروهی از مبارزان، عازم سیرجان شد و طولی نکشید که با اقدامات وی و همراهی مردم منطقه، امر مبارزه در سیرجان سامان گرفت.

آیت‌الله مسعودی خمینی در بخشی از کتاب خاطرات خود که توسط «مرکز اسناد انقلاب اسلامی» منتشر شده است خاطراتش از دوران حضور در سیرجان را اینگونه روایت می‌کند: مردم سیرجان، مردمانی سالم، خونگرم، متدین، دارای روحیه انقلابی و مبارزاتی خوب و نیز رفاه مادی بودند. بعد از اینکه حضرت امام ابراز تمایل کردند که بنده در سیرجان باشم، پذیرفتم و به آنجا رفتم و در مسجدی به نام «صاحب الزمان» مستقر شدم.

مسجد مزبور، محل اجتماع انقلابيون بود. بعد از استقرار ما به رونق آن مسجد افزوده شد. شب‌های دوشنبه برنامه دعا داشتیم و در خلال مسائل مبارزاتی هم پیگیری می‌شد. مردم و به خصوص جوانان از این مجالس استقبال می‌کردند و مسجد در مدت کوتاهی مملو از جمعیت می‌شد. از همین رو ساواک منطقه، به خصوص ساواک کرمان که زیر نظر سرلشگر آرشام اداره می‌شد، دقیقا ما را زیر نظر داشت.

ترکیب محافلی که در مسجد صاحب‌الزمان(عج) سیرجان داشتیم، از آموزگاران، دانشجویان و دیگر طبقات فرهنگی تشکیل شده بود. حتی ما آنان را واداشته بودیم که در اکیپ‌های پنج نفری فعالیت فرهنگی کنند و حتی در زمینه مقاله‌نویسی فعالیت نمایند. آقای دکتر گلزاری در آن ایام مقالاتی علیه رژیم می‌نوشت که مورد استفاده جوانان قرار می‌گرفت.

نقش بازاریان سیرجان در انقلاب

آیت‌الله مسعودی خمینی درباره نقش بازاریان سیرجان در انقلاب اسلامی نیز می‌گوید: تنی چند از بازاریان هم درآن مقطع با ما همکاری صمیمانه‌ای داشتند و ما در ایام محرم و صفر و ماه مبارک رمضان که علما از قم به نقاط مختلف من جمله سیر جان اعزام می‌شدند، ما آنان را به اطراف اعزام می‌کردیم و پولی را که از بازاریان در این رابطه گرفته بودیم، در اختیار مبلغین اعزامی می‌گذاشتیم. مبلغین یاد شده بعد از اعزام به روستاها، مباحث سیاسی و دینی را مطرح می‌کردند و دوباره به شهر بازمی‌گشتند که انصافا در تنویر افکار عمومی موثر بود.

ساواک مشاهده کرد که برنامه ما بسیار دقیق و حساب شده است. ما حتی با پول‌هایی که از بازاریان می‌گرفتیم، همه روزه بساط پذیرایی و سه نوبت غذا مهیا می‌کردیم و هر یک از مبلغین که به نزد ما می‌آمدند به نحو احسن پذیرایی می‌شدند.

در میان افرادی که چند دهه به سیرجان دعوت شدند می‌توانم از آقایان فاکر، فهیم و شیخ حسین انصاریان یاد کنم. در آن مقطع سال‌های گرم و پر شوری داشتیم؛ بخصوص سالی که آقای حکیم از دنیا رفتند، مردم از نظر احساسی در موقعیت خوبی بودند و ما هم از این فرصت برای تبیین ولایت فقیه استفاده کردیم و خود بنده هم در این باره منبر رفتم.