از سقوط مهران و نفتشهر تا محاصره قصرشیرین
پایگاه مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ 31 شهریور 1359 ارتش بعثی به دستور صدام حمله سراسری خود به خاک ایران را کلید زد. در نوشتار حاضر گزارش روز چهارم جنگ تحمیلی به مناسبت هفته دفاع مقدس روایت میشود.
گزارشهای روز چهارم جنگ، جبهه ميانی را چنين توصيف میکند: «برادران پاسدار حاضر در سپاه مهران با نارنجک و تفنگ ژ3 برای مقاومت در شهر مهران پخش شدند. مهران از زمين و هوا مورد هجوم دشمن واقع شد و بيسيم ستاد دستور عقبنشينی داد. در اين زمان، فقط سپاه در شهر بوده است. تانکهای بعثی به شهر نزديک شده و مهران تصرف گرديد. از سرنوشت برادران پاسدار اطلاعی در دست نيست. در نفتشهر درگيری ادامه دارد. دشمن برای تصرف اين شهر فعاليت خود را تشديد کرده، محاصره آن را تنگتر میکند. به همين منظور، تعداد زيادی تانک، که شصت دستگاه ذکر شده، بهکار گرفته است. رزمندگان اسلام در حال محاصره، 150 نيروی دشمن را اسير کردهاند.
حدود ظهر، مجدداً برادران سپاه درباره خطر سقوط اين شهر هشدار دادند و سرانجام شهر سقوط کرد. در محورهای سرپلذهاب و
قصرشيرين، تلاش دشمن برای اشغال اين دو شهر افزايش يافت. سرپل و قصرشيرين، شديداً
در محاصره قرار دارند. قطع آب و برق و تلفن توسط آتش دشمن و نبود امکان پشتيبانی،
مردم و نيروهای حاضر در منطقه را در مضيقه قرار داده است».
به گزارش سپاه غرب،
نيروها و تانکهای دشمن که از منتهیاليه منطقه ميانی، يعنی از «ازگله» وارد خاک
جمهوری اسلامی شدهاند و از طريق جاده به طرف سرپلذهاب و قصرشيرين حرکت میکنند،
قبل از ظهر، به هفت کيلومتری سرپلذهاب رسيدند و ضمن درگيری، تدريجاً به شهر نزديک
میشوند. نيروهای خودی از شهر عقبنشينی کردهاند و در گردنه «پاتاق» مستقر شدهاند.
بعدازظهر، پادگان سرپلذهاب سقوط کرده و شهر به محاصره دشمن درمیآيد. فرمانده
عمليات شهيد شد و مردم آواره شدند. تعداد بسيار زيادی تانک از سهراهی «قرهبلاغ»
بهطرف اين شهر در حرکت هستند. درگيری بين برادران سپاه قصرشيرين و دشمن ادامه
دارد و همچنان بر وخامت اوضاع افزوده میشود. با تاريک شدن هوا، اوضاع تا حدودی
بهبود میيابد. آخرين گزارش حاکی است كه برادران سپاه از قصرشيرين به سرپلذهاب
حمله کردهاند و اکنون (ساعت 12:30) حدود پنج تا شش کيلومتری سرپلذهاب هستند.
نيروهای بعثی از اين منطقه عقبنشينی کردهاند. ضمناً، از پاسگاههای «باباهادی»
تا «تنکاب کهنه» در اختيار نيروهای خودی است.
خبر ديگری حاکی است كه چهار برادر پاسدار در بين راه سرپلذهاب -
قصرشيرين توسط بعثیها سربريده شدهاند. دشمن اعلام کرد: «نيروهای ما موفق شدند،
در منطقه نفتشهر نيروهای ايرانی را متلاشی سازند و بر قسمت اصلی مواضع ايرانيان مسلط
گردند و سرانجام، در منطقه نبرد قصرشيرين ـ سرپلذهاب محورهای ارتباطی را تحت
کنترل خود درآورند و نيروهای ايرانی را تا شهرهای سرپلذهاب و قصرشيرين عقب برانند
و تمام پاسگاههای مرزی آن منطقه را اشغال کنند».
در اينروز، نيروهای بعثی شديدترين حملات خود را در منطقه
نبرد قصرشيرين ـ سرپلذهاب به مرحله اجرا گذاشتند. حملات زمينی نيروهای بعثی با
پشتيبانی شديد هوايی دشمن توأم شد. نيروی هوايی متجاوز، شهرهای کرمانشاه و اسلامآباد
را بهشدت بمباران کرد. شورای عالی جنگ در بيانيهای، اوضاع جبهه ميانی را چنين
اعلام کرد: «در نتيجه ضربههای نيروهای هوايی در منطقه شمالی، نيروهای دشمن عقبنشينی
کرده و اسلحه و مهمات و تانک خود را در صحنه باقی گذاردند. نيروهای ما توانستند
شهر سرپلذهاب و نيروهای دشمن را در اين شهر محاصره نمايند. ما به واحدهای محاصرهشده
اعلام میکنيم که ضرورت دارد تسليم شوند تا جان خود را تضمين نمايند».
در محور شهرک «قرهبلاغ»، درگيری بهشدت ادامه دارد. از طرف
ديگر، حدود ساعت يازده، چهار تانک بعثی، ناگهان از بيراهه وارد سرپلذهاب شدند و
به طرف مقر سپاه آتش گشودند که با پاسخ برادران پاسدار مجبور به فرار شدند و در پی
آن، با حمايت بالگردهای کبری، نيروهای سپاه و ارتش، 35 تانک دشمن را منهدم و
نيروهای بعثی را تعقيب کردند. در آغاز شب، سپاه غرب کشور اعلام کرد كه نيروهای
مهاجم در ساعت هجده، از مسير «قلعهسفيد» و «هدايت» وارد قصرشيرين شده، مقر تخليه
شده سپاه و راديو تلويزيون را تصرف کردند.
يگانهای نيروی زمينی ارتش بعث تلاش کردند كه شهر سرپلذهاب
را اشغال کنند و پادگان سرپلذهاب را از سمت شمال شرقی دور بزنند و محور مواصلاتی
اسلامآباد ـ سرپلذهاب را قطع كنند و درصورت امكان، خود را به گردنه «پاتاق»
برسانند. با وضعی که پيشآمده بود، عملاً قصرشيرين در محاصره قرار گرفته و فقط راه
گيلانغرب تا حدودی باز بود. شهر قصرشيرين زير آتش توپخانه دشمن قرار داشت، شبکه
آب و برق قطع شده و شهر در معرض سقوط قطعی بود. در ساعت 9:10 سوم مهر ماه، نيروهای
دشمن از جاده سرپلذهاب – قصرشيرين به سمت جنوب پيشروی کردند. در اينموقع،
مقاومت نيروهای تيپ سوم زرهی لشکر 81 زرهی به حالت پراکنده درآمده بود، بهنحوی
که، ديگر جبهه مشخصی برای نبرد وجود نداشت.
منبع: کتاب «سرپلذهاب در جنگ».
