مرکز اسناد انقلاب اسلامی

پایگاه مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ آیت‌الله سید محمدعلی قاضی طباطبایی از روحانیون مبارز نهضت امام خمینی بود که توانست با ساماندهی مبارزات مردم آذربایجان کارنامه درخشانی در مبارزه علیه رژیم پهلوی از خود برجای بگذارد. وی به غیر از فعالیت‌های مبارزاتی و سیاسی در امور عام‌المنفعه نیز فعال بود. از این طریق تداوم مبارزه در آذربایجان را رهبری می‌کرد. در این زمینه در کتاب «زندگانی و مبارزات آیت الله قاضی طباطبایی» که توسط مرکز اسناد انقلاب اسلامی منتشر شده آمده است:

تأسیس صندوق مجاهدین اسلام

براى تغذیه مالى حركت‌هاى ضدرژیم اعم از چاپ و نشر اعلامیه، كمك به خانواده‌هاى زندانیان سیاسى و مساعدت به فعالانى كه مجبور به ترك خانه و كاشانه خود مى‌شدند. نیاز به تأسیس نهادى جهت كمك مالى احساس مى‌شد. از این رو در سال 1352 عده‌اى از بازاریان مؤمن تبریز در منزل مرحوم حاج مسیب چاروقچى  گرد آمده و صندوقى به نام مجاهدین اسلام در تبریز تشكیل دادند كه زیر نظر آیت‌الله قاضى فعالیت مى‌كرد. اعضاى تشكیل‌دهنده آن عبارت بودند از: حاج حمید طهباز فرش‌فروش، حاجى نقى اروانى مبل‌ساز، حاج محمود منیرى و ابوالفضل اصلانزاده.

تجار متعهد تبریز در همین ایام با صلاحدید آیت‌الله قاضى، تشكیلات جالبى جهت انجام امور خیریه ایجاد كرده بودند. از جمله مرحوم حاج مسیب چاروقچى (از ریش‌سفیدان و معتمدان تبریز) یكى از اعضاى مؤسس انجمن خیریه المهدى(عج) بود. یا «هیئت مستمندان تبریز» كه اقدامات قابل تحسینى در رفع مشكلات مردم در تبریز انجام داده است، توسط بازاریان مرید امام(ره) و آیت‌الله قاضى طباطبایى شكل گرفت.

در این ایام كه فعالیت مستقیم سیاسى امكان نداشت، كمك‌ها و مساعدت‌هاى مالى نوعى جهاد بود. آیت‌الله قاضى تجار و بازاریان را به آن فرا مى‌خواند. این كمك‌ها نه تنها جهت مبارزان تبریزى بلكه حتى براى مبارزان فلسطینى هم ارسال مى‌گردید. در این زمینه در گزارشی آمده: «اخیرا آیت‌الله میلانى و قاضى طباطبایى ]تحت[ عنوان تعمیرات مساجد مبادرت به جمع‌آورى مبالغى پول از تجار تبریز كردند و آن را توسط دو نفر از تجار مذكور به اسامى حاج محمود منیرى و حاج عباسعلى فاكر كه عازم سوریه و عربستان سعودى و آلمان غربى بوده‌اند، براى كمك به چریك‌هاى فلسطینى، در كشور اخیر ارسال نموده‌اند».

كمك به خانواده زندانیان سیاسى

آیت‌الله قاضى در تمام مراحل مبارزه از دستورات امام(ره) پیروى مى‌كرد. در سال 1350 استفتایى از امام خمینى(ره) در مورد كمك به خانواده زندانیان سیاسى پخش شد. در همین راستا وى هم در كمك و یارى به خانواده‌هاى زندانیان سیاسى مى‌كوشید؛ در این راستا در گزارشی می‌خوانیم: «بنا به دستور سیدمحمدعلى طباطبایى، مبلغى قریب به پنجاه هزار ریال از بازاریان تبریز جمع‌آورى و در اختیار خانواده جواد پاشك ـ كه به اتهام نگهدارى كتب مضره دستگیر و زندانى شده ـ گذارده شده است». مقدم به ساواك تبریز ابلاغ كرد كه ریاست ساواك شخصا به سید محمدعلى قاضى طباطبایى تذكر دهند كه از دخالت در این قبیل امور خوددارى و صرفا به تبلیغ شعائر اسلامى بپردازند.

ارتباط با دانشجویان و حلقه فعالیتی آنان

یكى از دانشگاه‌هاى فعال سیاسى ضدرژیم، دانشگاه تبریز بود. حضور تعداد زیادى از دانشجویان مسلمان در این دانشگاه، گذشته از جلوه‌هاى مذهبى، نمودهاى مبارزه علنى با دستگاه را هم داشت. یكى از دانشجویان در این زمینه مى‌گوید: «]در[ تبریز ارتباط بسیار حساب‌شده‌اى بین دانشگاه و جناب شهید آیت‌الله قاضى‌ طباطبایى وجود داشت ]چراكه[ او خیلى منبع خیر بود. آیت‌الله قاضى طباطبایى سیاسى بود، بچه‌هاى مذهبی كه مى‌خواستند ارتباط برقرار بكنند، حتما تحت دید ساواك قرار مى‌گرفتند. براى برقرارى ارتباط یك دفعه بهانه مى‌تراشیدند كه حالا براى ]فلان[ سؤالى رفتم... كه البته سؤال شرعى را بهانه مى‌كردند...».

دانشجویان دانشگاه «آذرآبادگان» با توجه به جو حاكم در تبریز یكى از تكیه‌گاه‌هاى آیت‌الله قاضى در تبریز بودند. آقاى مصطفى ایزدى از دانشجویان همان ایام مى‌گوید: «ما با روحانی كه در تبریز بود و با او رفت و آمد مى‌كردیم، همین مرحوم شهید قاضى‌طباطبایى بود. پیش او مى‌رفتیم و در مسجد و خانه‌اش صحبت مى‌كردیم... آقاى قاضى هم به دانشجویان خیلى محبت و علاقه داشت...». در یكى از گزارش‌هایى كه شهربانى تبریز به ساواك ارائه داد، آمده است: «اشخاصى چون آیت‌الله قاضى، جواد برق لامع، مسیب چاروقچى و... گاهى اوقات ضمن تماس‌هاى تلفنى و تعیین وقت و محل، جلساتى در منازل خود تشكیل ]داده[ و با استفاده از پسران  و دوستان و آشنایان خویش، براى نفوذ در دانشگاه تبریز و فرهنگیان، فعالیت مى‌نمایند».