فعالیت روحانیون اردبیلی در شب‌های قدر سال 1357
پایگاه مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ فرا
رسیدن شب‌های قدر به ویژه شب ضربت خوردن حضرت علی(ع) و شب 21 رمضان مناسبت‌های ویژه
و پرتحرك برای انقلابیون مبارز بود. وعاظ و روحانیون اردبیلی این فرصت را مغتنم
شمرده و دست به روشنگری زدند. در این زمینه در کتاب «انقلاب اسلامی در اردبیل» که
توسط مرکز اسناد انقلاب اسلامی منتشر شده آمده است:
آیت‌الله
مروج در روز شهادت حضرت علی(ع) در مسجد میرزا علی‌اكبر به منبر رفت و طی سخنان خود
خواسته‌های مردم را به شرح زیر اعلام كرد:
1-
حكومت اسلامی باید به وسیله مراجع تقلید و روحانیون شكل گیرد.
2-
همه‌گونه آزادی بیان وجود داشته باشد.
3-
كلیه تبعیدی‌ها و زندانی‌ها آزاد شوند.
4-
امام خمینی به ایران باز گردد.
وی
پس از بیان این خواسته‌ها عنوان كرد اگر این خواسته‌ها عملی نشود انقلاب مردم
ادامه خواهد یافت. قسمت دیگر سخنان او به بیان ویژگی‌های رهبر و رئیس حكومت اسلامی
اختصاص یافته بود كه از نظر مأموران سخنرانی‌های «نامبرده در هفته اخیر كاملاً تحریك‌آمیز
و موهن به خاندان سلطنت» بوده است.
با
فعال‌تر شدن مساجد اصلی شهر اردبیل به ویژه دو كانون اصلی (مسجد میرصالح و میرزا
علی‌اكبر)، در سخنرانی‌ها و برنامه‌های این دو مسجد تداخل به وجود آمده بود.
برنامه‌های سخنرانی همزمان در این دو مسجد مردم شهر را به دو دسته قسمت می‌كرد، در
حالی كه مردم خواستار استفاده از برنامه‌های هر دو مسجد بودند. با پیگیری مبارزان
مسلمان، هماهنگی‌های لازم صورت گرفت. نخست برنامه سخنرانی مسجد میرصالح انجام می‌گرفت
و پس از آن برنامه مسجد میرزا علی‌اكبر آغاز می‌شد.
در
اوایل شهریور 1357 اعلامیه‌ای دست‌نویس خطاب به فرماندار اردبیل منتشر گردید، در این
اعلامیه خطی به وی جهت بدرفتاری با دستگیرشدگان اخطار شده بود. ضمن اینكه در پنجم
شهریور خانواده‌های پنجاه نفر زندانی كه در حوادث روزهای گذشته دستگیر شده بودند،
در مقابل دادگستری اردبیل اجتماع نموده و به بازداشت آنها اعتراض كردند. آیت‌الله
مسایلی هم طبق روال گذشته خود در مسجد میرزا صالح بعد از افطار و نماز مغرب و عشاء
به سخنرانی پرداخت. وی در قسمتی از سخنرانی خود ، خواستار تشكیل حكومت اسلامی شد و
گفت: «بحمدالله دشمن دین و روحانیت را چند قدم وادار به عقب‌نشینی كردیم ولی این
كافی نیست باید حكومت اسلامی در ایران پیاده شود وقتی كه حكومت اسلامی پیاده شد آن
وقت هیچ طبقه‌ای نگرانی نخواهد داشت و همه به آسانی به حق خود خواهند رسید... چون
منبع (حكومت) دزد است محال است كارها اصلاح شود و ملت و كارمندان دزد خواهند بود.
چنانچه حكومت در نزد كاخ خود كاخی برای آمریكائی درست می‌كنند. مگر این بیت المال
نیست.»
آیت‌الله
مروج هم در همین روز بعد از نماز مغرب و عشاء به سخنرانی پرداخت كه توسط ساواك ضبط
گردید. وی در قسمتی از سخنان خود اظهار داشت: «اگر در جامعه یكنفر فرد مفید و سالم
باشد و یا یكنفر غیر مؤثر و لاابالی بوجود آید صددرصد این دو در آینده اجتماع مؤثر
خواهد بود. در كشور اسلامی باید پرچم و رهبری در دست علما و مراجع تقلید باشد نه اینكه
افراد [ناخوانا] و اوباش و قلدر و بی‌دین و بی‌سواد در صورتیكه در مملكت ما اشخاص
باسواد و رهبر دینی و لایق وجود دارد و این بی‌انصافی است كه با وجود این قبیل
اشخاص لایق اشخاص دیگری كه برای همیشه از دین و معرفت بی‌اطلاع هستند اداره مملكت
امور را به دست می‌گیرند. او در مراسم شب احیا به بیان لزوم تشكیل حكومت اسلامی
توسط علما و ویژگی‌های رهبر پرداخت.»
آیت‌الله
مسائلی روز هفتم شهریور ساعت 23 در سخنرانی خود متن اعلامیه امام خمینی را قرائت
كرد: «... در این موقع بسیار حساس تاریخ رژیم به وسیله دولت غیرقانونی شریف امامی
می‌خواهد پس از قتل و كشتار جوانان و تبعید و زندانی نمودن ناحق روحانیون و جوانان
در سیمای شیطانی با روحانیون آشتی نماید و دوباره به ملت نجیب ایران مسلط شود، این
جانب به‌هیچ‌وجه وارد مذاكره و آشتی نبوده و نخواهم شد. از عموم ملت ایران انتظار
دارم كه به تظاهرات، اتحاد و اتفاق و قیام خود ادامه داده سقوط و سرنگونی رژیم به
زودی حتمی می‌باشد.»
