آزادی حق رای به سبک پهلوی
پایگاه مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ آزادی
و انتخابات آزاد در دوران محمدرضا پهلوی هرگز معنای حقیقی نداشت. در آن دوره نه
مردم در انتخاب کردن آزاد بودند و نه نمایندگان مجلس با آرای مردمی تعیین می‌شدند.
بر اساس شواهد و خاطراتی که از نزدیکان درباری نقل شده بر دخالت و تخلف رژیم و شخص
محمدرضا در امر انتخابات اشاره شده است. در این زمینه در تورق خاطرات می‌خوانیم:
به گفته شریف امامی یکی از
نخست‌وزیران رژیم پهلوی؛ «آخر خود شاه تصمیم می‌گرفت چه کسانی نامزد وکالت مجلس
باشند و چه کسانی نباشند و در حقیقت نمایندگان را خودشان دستچین می‌کردند.»
مینو صمیمی هم که یکی از
کارگزاران دربار پهلوی محسوب می‌شد در خاطراتش آزادی آراء را چیزی جز شوخی نمی‌دانست.
او می‌گفت: «موقعی که می‌شنیدم ما در کشور از آزادی حق رای برای انتخاب وکلای مجلس
برخورداریم و یا می‌گفتند زنان با استفاده از آزادی اعطا شده می‌توانند در
انتخابات شرکت کنند، بلافاصله این سوال به ذهنم می‌آمد که اصولا وقتی ساواک همه
نمایندگان مجلس را برمی‌گزیند چگونه امکان دارد کسی مسئله وجود آزادی حق رای را
باور داشته باشد؟»
در چنین شرایطی انتخابات
معنایی جز انتصاب نداشت. ملکه پهلوی در خاطراتش به نمونه‌ای از این انتخابات اشاره
کرده است. او می‌گوید: «من یادم هست که قبل از انتخابات، قوام به حضور محمدرضا آمد
و با خودش لیست بلندبالایی از اسامی کسانی که قرار بود وکیل شوند همراه آورد. قوام
می‌خواست به محمدرضا نشان بدهد که برای انتخاب نمایندگان مجلس شورای ملی حاضر به
مشاوره و رایزنی با شاه مملکت می‌باشد. محمدرضا بعد از مطالعه لیست کاندیداها روی
اسم چند نفر را خط زد...»
حال تصور کنید اگر در کل
انتخابات چند موردی هم خلاف نظر شاه برگزیده می‌شدند چه اتفاقی رخ می‌داد؟ جعفر
شریف امامی پاسخ این سوال را اینگونه می‌دهد: «در انتخابات مجلس بیستم اعلیحضرت
فرمودند خوب است با کسانی که انتخاب شده‌اند مشورتی بکنیم و ببینیم آیا انتخابات
را نگه داریم یا آن را لغو کنیم و از نو انتخابات بشود؟ به هرحال صحبت کردیم و نظر
داده شد که انتخابات مجلس بیستم منحل بشود.»
با توجه به این واقعیت‌ها
بود که کاندیداهای نمایندگی مجلس در دوران محمدرضا شاه می‌بایست گزینش خود را در
رضایت شاه جستجو می‌کردند و در آرای مردم.
منبع: دربار به روایت دربار
(فساد سیاسی).
