نگاهی به مراسمات ترحیم آیتالله حائری یزدی در سراسر کشور
پایگاه مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ در 17 ذیقعده 1355/ 10 بهمن 1315 حدود یک سال پس از عملی شدن کشف حجاب، آیتالله حائری دار فانی را وداع گفت. گفته شده که وقایع و حوادث مهم سال‌های اخیر زندگی ایشان از قبیل کشتار مردم در مسجد گوهرشاد و کشف حجاب و سخت‌گیری بر طلاب و جلوگیری از عزاداری‌ها و اهانت‌ها و تبلیغات مسموم علیه روحانیون، باعث شد تا وی با دلی مالامال از رنجش و ملال دار فانی را وداع گوید.
پس از مراسم تشییع، مرحوم آیتالله حاج میرزا فخرالدین شیخ‌الاسلام بر ایشان نماز خوانده و در جوار حضرت معصومه سلام‌الله علیها در مسجد بالاسر همان جایی که خود نماز می‌خواندند و درس می‌گفتند مدفون شدند.
مجلس ترحیم آیتالله حائری در نهایت مظلومیت و اختناق صورت گرفت. دولت به عموم حکام و ولایات دستور داد که در هر شهر فقط یک مجلس ترحیم برپا شود و از تعطیلی بازار، مدارس و ادارات جلوگیری به عمل آید. رئیس الوزرا در تلگراف دیگری برای توضیح بیشتر به حکام بوشهر می‌نویسد: «منظور از گذاردن یک ختم در هر شهر این است که خواه این ختم از طرف حکومت باشد یا از طرف اهالی گذارده شود.»
علی‌رغم همه تنگناهایی که رژیم اعمال کرد، از جنازه مرحوم آیتالله حاج شیخ عبدالکریم حائری تشیع کم‌نظیر و بی‌سابقه‌ای صورت گرفت. همچنین برخلاف دستور حکومت مرکزی مبنی بر ممنوعیت تعطیلی بازار و ادارات، اسناد نشان می‌دهد که در برخی شهرها و ولایات مردم بدون توجه به دستور عمال رضا خان اقدام به تعطیلی کسب و کار خود کردند.
در تلگرافی از قم در 10 بهمن 1315 آمده است: «به واسطه فوت آقای حاجی شیخ عبدالکریم حائری، امروز بازار و خیابان‌ها تعطیل، عموم اهالی با تجلیل و تأثر جنازه را تا صحن مشایعت، حکومت و روسای ادارات هم حضور داشتند. در مسجد امام ختم گذارده‌اند.»
تلگرافی دیگر از آباده در فارس مورخ 14 / 11 / 15 چنین گزارش شده است: « از قرار مسموع به مناسبت فوت آیتالله شیخ عبدالکریم در قم، تجار و کسبه امروز صبح تا بعدازظهر تعطیل و در حسینیه مجلس فاتحه و سوگواری داشته‌اند.»
تعطیلی بازار و برگزاری مجلس ترحیم نکته قابل توجهی بود که از مراغه و شرفخانه در 13 بهمن ماه تلگراف شده بود: «به مناسبت فوت مرحوم مجتهد حائری امروز اعلب بازار تعطیل و مجلس ترحیم در مسجد کوشنائی برپا شده، هوا از دیشب کولاک سختی کرده برف هم می‌بارد.»
محمود آل آقا نائب حکومت میناب هم در 13 / 11 / 15 گزارشی درباره مجلس ترحیم حاج شیخ عبدالکریم حائری در آن نواحی داده است.
گزارش کفیل حکومت در کجور (نوشهر) که به "واسطه خرابی سیم" با تاخیر و در 20 بهمن ماه به مرکز رسید، اینچنین بود: «روزهای 15 ، 16 ماه جاری با حضور روسای ادارات کشوری، وجوه ملت، تجار، مراسم ترحیم و تجلیل به عمل آمد.»
