نقش نماز جمعه جهرم در مبارزه عليه رژيم پهلوی

نماز جمعه پایگاه اصلی مبارزه با رژیم پهلوی

نماز جمعه در جهرم یكی از پایگاه‌های اصلی مبارزه با رژیم شاهنشاهی به شمار می­‌آمده است. جهرم در حدود این یك صد سال سه امام جمعه مشهور داشته است كه هر سه یكی پس از دیگری جزء چهره­‌های مبارز و مخالف با رژیم پهلوی به شمار می­‌آمده­‌اند. با ورود آیت‌الله سید عبدالحسین لاری به جهرم،‌ مردم زیادی دور ایشان جمع شدند و جهرم به عنوان مركز حوزه علمیه مطرح شد. از داراب و لار و دیگر شهرها علما برای گذراندن دوره تكمیلی خود به جهرم می­‌آمدند و درس خود را ادامه می­‌دادند.

از آن زمان تاكنون حدود یك صد سال است كه نماز جمعه در جهرم ترك نشده است. در واقع اگر مردم جهرم در جریان انقلاب اسلامی خوش درخشیدند و جزء یكی از شهرهایی بودند كه در آن حكومت نظامی برقرار شد ریشه آن به همان زمان آیت الله سید عبدالحسین نجفی لاری بر می­گردد. آیت الله سید عبدالحسین نجفی لاری نماز جمعه را واجب عینی می­‌دانستند. در خطبه دوم نماز جمعه خود مسائل سیاسی روز را مطرح می­‌كردند. وی از زمان ورود به جهرم تا پایان عمر، ‌نماز جمعه را در جهرم اقامه می­‌كرد و افراد انقلابی زیادی در کنار خود تربیت کرد.

مرحوم حاج میرزا محمد جهان مهین می فرمود:« بنده شركت در نماز جمعه آیت الله العظمی حاج سید عبدالحسین نجفی لاری (ره) را جزء یكی از سه افتخارات دوران جوانی و میان سالی خود به حساب می‌­آورم.»

پس از فوت او چند ماهی فرزند بزرگ ایشان آیت الله سید عبدالمحمد آیت‌اللهی نماز جمعه در جهرم را اقامه می‌کرد. بعد از آن فرزند اوسط آیت الله سید عبدالحسین لاری، یعنی آیت الله سید علی اكبر آیت‌اللهی در مسجد امام حسین (ع) جهرم اقامه نماز جمعه می‌كرد. وی مبارزات پیگیر و گسترده‌­ای علیه فرقه بهایی و توده­‌ای­‌ها در جهرم داشتند. آیت الله سید علی اكبر آیت‌اللهی به خاطر فشار زیاد و خفقانی كه در آن ایام وجود داشت خطبه­‌های نماز جمعه را به زبان فارسی قرائت نمی­‌کرد.او علاوه بر اینكه مجتهد بسیار بزرگی به شمار می‌آمد یكی از عرفای بزرگ هم محسوب می‌­شد. خطبه­‌هایی كه او در نماز جمعه نطق می­‌كرد بسیار سازنده و ارشادكننده بود.

ناراحتی آیت الله سید علی اکبر آیت‌اللهی از اسم خرمای جهرم

آقای حاج غلامعلی مهربان می­‌گوید: «خرمای جهرم كه بسیار هم ممتاز و مرغوب بود از قدیم به عنوان خرمای شاهانی معروف بود. آیت الله سید علی اكبر آیت‌اللهی زمانی در بالای منبر كه اوج قدرت محمد رضا پهلوی به حساب می­‌آمد و خفقان بسیار شدیدی بر جامعه حاكم بود گفت:«چه كسی گفته كه نام این خرما شاهانی است و این نام را چه كسی روی این خرمای به این مرغوبی گذاشته است؟ این خرما از نوع خرمایی است كه مولا علی (ع) در مدینه، هر شب پای هر نخلی می‌رفتند و 2 ركعت نماز می­‌خواندند و در آنجا صیحه می­‌كشیدند و همراه مولا هم نخل­‌ها صیحه می­‌كشیدند. به همین خاطر این نوع خرما در مدینه به خرمای صیحانی معروف شده بود. در واقع نام این خرما صیحانی است نه شاهانی و این­‌ها هر چیزی را كه می‌­بینند خوب و مرغوب است اسم خودشان روی آن می گذارند».

آیت الله سید علی اكبر آیت اللهی مبارزات مستمری با دربار و رژیم پهلوی داشته و اشعاری كوبنده در مخالفت با دستگاه پهلوی دارد. بعد از اینكه آیت‌الله سید علی‌اكبر آیت‌اللهی در سال 1340 به رحمت خدا رفت، نخست دامادش مرحوم آیت‌الله محمدرضا حاج اصفهانی نماز جمعه را به پا داشت ولی پس از چند ماهی به علتی تعطیل شد. پس از مدتی پسر عموی بزرگوار آیت الله سید علی اكبر آیت اللهی، یعنی آیت‌الله سید حسین آیت اللهی به درخواست مردم جهرم و موافقت پدر، آیت الله سید عبدالمحمد آیت‌اللهی،به اقامه نماز جمعه پرداختند. او نیز نماز جمعه را طبق فتوای پدرش واجب عینی می‌­دانست و قریب چهل سال امام جمعه جهرم بود. نماز جمعه جهرم از معدود نماز جمعه­‌هایی بود كه در زمان طاغوت نیز با شكوه و با عظمت برگزار می­‌شد. نماز جمعه واقعاً یكی از سنگرهای مبارزاتی آیت الله سید حسین آیت اللهی به شمار می‌­آمد. لازم به ذكر است كه او قبل از انقلاب، نماز جمعه را با شمشیر اقامه می­‌كرد. ارشادات وی در دو خطبه تا حدی آتشین و حماسی بود كه شنونده را به شدت تحت تأثیر قرار می­داد.

اولین نماز جمعه آیت‌الله اکبر آیت‌اللهی

اولین نماز جمعه آیت‌الله اکبر آیت‌اللهی در مسجد امام حسین(ع) كه پایگاه مبارزاتی و ارشاد جد و عمویش بود، اقامه شد و سپس به علت ازدحام جمعیت و كمبود فضا، محل اقامه نماز جمعه را به مسجد قبله دعا كه بعد از پیروزی انقلاب به نام مبارك امام خمینی(ره) نامیده شد منتقل کردند.

پس از پیروزی انقلاب اسلامی با حكم امام خمینی در سنگر امامت جمعه به ارشاد و هدایت ادامه داده و بعد از آن با تنفیذ مقام معظم رهبری تا آخرین روزهای حیات، همچنان خطیب جمعه شهرستان جهرم بودند و نماز جمعه را در مصلای جهرم كه به امر او و همت مردم خیرّ ساخته شد اقامه می­‌كرد. از آنجا كه مسجد امام خمینی جهرم كفاف خیل عظیم مردم نمازگزار جهرم را نمی­‌داد مسجد را توسعه دادند و حتی از خیابان هم استفاده كردند ولی باز هم جای كافی برای نماز گزاران وجود نداشت و مشكلات زیادی را برای اقامه نماز جمعه ایجاد می‌كرد، با همت آیت‌الله سید حسین آیت‌اللهی فضایی كه روبه­‌روی مسجد امام خمینی بود مورد استفاده قرار گرفت و مصلی امام خمینی(ره) فعلی جهرم ساخته شد كه تا كنون از آن استفاده می­‌شود. آیت‌ا... سید حسین آیت‌اللهی تا پایان عمر در مصلای جهرم به ارشاد و هدایت مردم جهرم پرداخت. به طور كلی یكی از مكان­‌های خیلی جدی و سنگرهای مبارزاتی مردم جهرم همین نماز جمعه بود، به خاطر آن که هر یک از امام جمعه­‌های شهرستان جهرم در طول این صد سال، از چهره­‌های مبارزاتی مشهور و اثر آفرین در كشور ما بوده­‌اند.

منبع؛ کتاب "انقلاب اسلامی درجهرم" مرکز اسناد انقلاب اسلامی