حجت‌الاسلام دوانی می‌گوید:«باید دانست که در مدت قیام جنگل، بارها مرحوم سید حسن مدرس، میرزا را تشویق میکرد که با قوای خود عازم فتح تهران شود. به این اندیشه که با قبضه شدن مرکز کشور، اوضاع به کام آزادیخواهان تحول خواهد یافت.
کد خبر: ۷۳۳۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۹/۱۰
17 فروردین 1299 شیخ محمد خیابانی قیام خود را در تبریز آغاز کرد. این قیام که شش ماه به طول انجامید، دستاوردها و تأثیرات مهمی در تاریخ معاصر برجای گذاشت؛ احیای سنت دیرین مبارزه با استعمار، سست کردن پایه‌های قرارداد 1919 (معامله فروش ایران به انگلستان) و... نمونه‌ایی از این دستاوردها است. این قیام سرانجام به دلایلی از جمله؛ فقدان پایگاه مردمی، عدم تدارک نظامی کافی، عدم تأمین هزینه نهضت، دست‌كم‌گرفتن قزاق‌ها و سرانجام با دخالت دولتِ مشیرالدوله و نمایندگی مخبرالسلطنه و با شهادت رهبری نهضت در تاریخ 22 شهریور 1299 خاموش شد.
کد خبر: ۷۱۵۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۶/۲۲
از آذربایجان تا آزادیستان
قیام خیابانی بر پایه یک نهضت فکری و اعتقادی که همانا اعتلای کشور ایران بر اساس اصول دموکراسی باشد، پی‌ریزی شده بود و تفاوت‌های اساسی بین این قیام و قیام‌های مسلحانه مانند جنبش جنگل مشهود بود. خیابانی به اصول جامعه‌شناسی احاطه کامل داشت و فردی دانشمند بود و راه رسیدن به پیروزی را در بسط آگاهی‌ها و انقلاب فکری می‌دانست.
کد خبر: ۶۷۷۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۱/۱۷
نهضت شیخ محمد خیابانی ، در مدت عمرِ کوتاه شش‌ماهه‌اش توانست سنت دیرین مبارزه با استعمار و ستم اجتماعی و راه و رسم سلحشوری را از نو احیا کند و پایه‌های قرارداد 1919 را تکانی سخت بدهد، تا جایی که انگلستان را مجبور به عقب‌نشینی کند. علاوه بر این نهضت خیابانی بر حکومت استبدادی در آذربایجان نقطه پایان گذاشت و برای آسایش مردم اقدامات مهمی انجام شد، در این نهضت برای تربیت و باسواد کردن کودکان و نوجوانان و سالمندان تلاش و اقدامات مهمی انجام شد. همچنین به منظور خدمت به فقرای شهری و مردم کم‌درآمد، و برای مبارزه با رفتار ستمگرانه و نامردمی انبارداران و محتکران، سازمان‌های عام‌المنفعه راه اندازی شد. علاوه بر این در راه تأمینِ منافعِ اکثریت مردم یعنی دهقانان، کارگران، تجار کوچک، روشنفکران، صنعتگران و افراد کم‌درآمد شهری قدم‌های مهمی برداشته شد.
کد خبر: ۶۷۷۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۱/۱۷
شیخ محمد خیابانی با هدف استقلال، آزادی و اجرای مشروطیت در سرتاسر کشور دست به قیام زد و بارها در مقابل هزاران نفر با صدای رسا رسما اعلام میکرد: «هدف قیام ما عظمت ایران است، و آذربایجان جزء لاینفک ایران و ایران جزء لایتجزای آذربایجان می‌باشد». او هدف قیام خود را برقرار داشتن آسایش عمومی و از قوه به عمل آوردن رژیم مشروطیت اعلام داشت و با تأکید بر آزادی خواهی و استقلال‌طلبی قیام رسما اعلام کرد: آزادی، استقلال و سعادت ایرانیان، مقصود مشترک کلیه آزادیخواهان است. وی در جایی دیگر با تأکید بر تحقق حاکمیت مردم اعلام می‌دارد: این قیام فقط یک مقصود داشت و آن یگانه مقصود عبارت از تأسیس حاکمیت دموکراتیک ملت بود.
کد خبر: ۶۲۰۱ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۶/۲۲
شیخ محمد خیابانی ، (۱۲۹۷- ۱۳۳۸ق) روحانی مبارز، واعظ و آزادی خواه و رهبر "نهضت آزادیستان" در آذربایجان است. قیام وی با کشته شدن وی به پایان رسید.
کد خبر: ۱۲۴۰ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۰۶/۱۹
