مرکز اسناد انقلاب اسلامی

یکی از مهمترین ویژگی یاران اصیل و اصلی امام در دوران مبارزه آن بود که همگی با قرآن، انس بسیار زیادی داشتند و همیشه جلسات وعظ و سخنرانی آنان با محوریت قرآن بوده است. قرآن محوری یاران امام برای مبارزه باعث آن شده بود که منبر و سخنرانی از پایین بودن محتوا رنج نبرد و سخنران و واعظ به مسئولیت سیاسی و اجتماعی زمان خود عمل نماید. این احساس مسئولیت نسبت به جامعه و نه فقط جامعه ایران بلکه نسبت به سایر ملت های مظلوم همانند ملت فلسطین، ناشی ازآموزه های ناب قرآن می باشد.

بنا به گفته‌ خانم معصومه جاویدی استقبال از سخنرانی‌های دکتر مفتح به حدی بود که شب‌های جمعه در خیابان و کوچه‌های اطراف مسجد، فرش پهن می‌کردند و مردم و حتی زنان به طور گسترده از سخنان وی استقبال می‌نمودند. به گفته‌ی ایشان شب‌های 19، 21 و 23 ماه رمضان، تاسوعا و عاشورای سال 1353 بیشترین جمعیت در مسجد جهت سخنرانی دکتر مفتح و دیگر روحانیان حضور داشتند. اقدامات و فعالیت‌های دکتر محمد مفتح از چشم ساواک دور نماند و با توجه به سوابق او در مراکز امنیتی و انتظامی، با دقت کنترل و گزارش می‌شد.

اهمیت محوری ماه مبارک رمضان در نهضت امام خمینی و گسترش مبارزات در این ماه، رژیم پهلوی را بر آن داشت تا از همان ابتدای نهضت به دنبال کنترل فعالیت‌های انقلابیون در این ماه باشد. در گزارشی از ستاد بزرگ ارتشتاران در سال 42 آمده از وعاظ التزام گرفته شد که «مطالب تحریک‌آمیز نگویند»، «به دولت حمله نکنند» همچنین «در سیاست وارد نشوند.» اسناد نشان از این دارد که انقلابیون و وعاظ با نادیده گرفتن این شروط به مبارزات خود ادامه ‌دادند، بنابر اسناد، تلاش‌ رژیم برای کنترل مبارزات در این ماه تا رمضان سال 57 ادامه داشت به طوری که در رمضان این سال ساواک‌ پیش‌بینی‌های‌ لازم‌ را نمود و طرح‌هایی‌ را برای‌ مهار بحران‌ تدوین‌ کرد و شورای‌ هماهنگی‌ استان‌ها مرکب‌ از استاندار، رؤسای‌ سازمان‌های‌ انتظامی‌ و امنیتی‌، رئیس‌ دادگستری‌ و مدیرکل‌ اوقاف‌ را مأمور بررسی‌ و اجرای‌ آن‌ نمود.

حدود ساعت 2 بعد از نيمه شب، روحانى دعوت شده براى سخنرانى به منبر رفت و گاهى اوقات، در بين بعضى از جملات، نامى از رهبر انقلاب به ميان مى‌آورد كه جمعيت حاضر، با ذكر صلوات سخنان گوينده را تأييد مى‌كردند. اواخر سخنرانى، مأمورين شهربانى كه از قبل خود را براى حمله به اين مسجد و جمعيت شب زنده‌دار آماده كرده بودند، ناگهان از طريق هوا مسجد و جمعيت را هدف قرار دادند و براى اولين بار، در شب، آن هم شب قدر در بين هزاران زن و مرد و كودك، از منزل يكى از همسايه‌هاى مسجد كه پسرش پليس بود، گازهاى اشك‌آور و خفه‌كن به‌صورت پى در پى به طرف جميعت شليك كردند.

در یکی از اسناد ساواک در بهمن ماه 1342 درباره دستور نخست‌وزیر برای دستگیری وعاظ و روحانیون در آستانه شب‌های قدر سال 1342 آمده است: « جناب آقای نخست‌وزیر طی بخشنامه رمز 4121/2 مورخ 42/11/5 به استانداری اصفهان دستور دادند که ممکن است از طرف بعضی از افراد در ایام قدر روی سم‌پاشی‌هایی که خواهند کرد ناراحتی‌های به وجود آید اگر احیاناً به وعاظ یا دسته‌ای از انان سوءظن پیدا نمودید وسیله مأمورین انتظامی فوری آنان را دستگیر و ورانه تهران سازید.»