مرکز اسناد انقلاب اسلامی

تعداد پنجاه نفر برای چهارمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری نامزد شده بودند که شورای نگهبان صلاحیت 47 نفر از جمله مهندس مهدی بازرگان، دکتر ابراهیم یزدی، احمد صدر و حاج سید جوادی را رد کرد. در پی رد صلاحیت مهندس بازرگان رسانه‌های خارجی به تبلیغات وسیع و دامنه‌دار درباره ادعای عدم وجود آزادی انتخابات در ایران پرداختند.

مرحوم سید رضا زواره‌ای می‌گوید: «اعضای شورای نگهبان در مجموع دوازده نفرند که از شش نفر فقیه و شش نفر حقوق‌دان تشکیل می‌شوند. در رأی‌گیری‌ها هم این‌طور نیست که آقایان فقها یک طرف باشند و حقوق‌دانان یک طرف. البته اختلاف نظر یک امر طبیعی است اما بنده تا به حال به خاطر ندارم که در زمینه‌ قانون اساسی، فقها یک جا، نظر واحدی داشته باشند و حقوق‌دانان هم یک نظر واحد دیگر».

همواره با نزدیك شدن به انتخابات، برخی از شخصیت‌های سیاسی منتسب به جریان اصلاح‌طلب اظهاراتی را در خصوص فرآیند قانونی شورای نگهبان در زمینه نظارت این شورا بر انتخابات مطرح می‌كنند. مسئولیتی كه قانون اساسی كشور بر عهده اعضای شورای نگهبان گذاشته است كه طبق آن، اعضای این شورا براساس نظارت استصوابی به احراز صلاحیت كاندیداهای انتخابات ‌می‌پردازند. انتقادها به نظارت قانونی شورای نگهبان در حالی از سوی اصلاح‌طلبان صورت می‌گیرد كه باید نحوه احراز صلاحیت‌ها را از دیدگاه تئوریسین‌ها و شخصیت‌های اصلی آنها بررسی كرد.