مرکز اسناد انقلاب اسلامی

جان فوران می‌نویسد: «احداث این خط آهن 850 مایلی سراسری، در واقع به هدر رفتن منابع بود. طرحی پرهزینه که پیامدهای ناگوار چندی داشت. تورم زا بود، هدف‌های اقتصادی چندانی نداشت و از هیچ یک از شهرهای عمده [جز تهران] عبور نمی‌کرد. سطح عمومی زندگی را پایین می‌آورد و هزینه‌ی آن از طریق مالیات قند و چای تامین می‌شد. احداث جاده‌های ماشین‌رو با یک و نیم درصد این هزینه امکان‌پذیر بود.»

در روز ۴ اسفند ۱۳۰۵ هجری شمسی لایحه تاسیس راه آهن سراسری ایران تصویب شد. این لایحه كه در روز اول اسفند ماه از سوی مهدی‌قلی هدایت، وزیر فواید عامه به مجلس شورای ملی ارایه شده بود با موافقت نمایندگان به تصویب رسید. لایحه تاسیس راه آهن سراسری یكی از مهم‌ترین لایحه‌هایی بود كه در سال ۱۳۰۵ به مجلس ارایه شد، كه بحث‌های فراوانی در پی داشت. این طرح مخالفین و موافقین فراوانی داشت. مصدق یكی از اعتراض‌كنندگان به لایحه تاسیس راه آهن بود. مهدی‌قلی هدایت (مخبرالسلطنه) در كتاب «خاطرات و مخاطرات» خود درباره طرح احداث خط آهن محمره (خرمشهر) به جز (بندر گز) و مخالفت دكتر مصدق می‌نویسد: «اول اسفند ١٣٠۵ من پیشنهاد راه آهن را به مجلس بردم. من‌الغرائب، مصدق‌السلطنه مخالف شد كه در عوض قندسازی باید دایر كرد. راه آهن منافع مادی مستقیم ندارد. گفتم از راه آهن منافع مادی مستقیم منظور نیست. منافع غیرمستقیم راه آهن بسیار است. نظمیه یا نظام هم منافع مادی ندارد، ضروری مصالح مملكت‌اند. قند هم به جای خود تدارك خواهد شد و اثبات شیء نفی ما عـدا نمی‌كند.»