صدسال علم و عمل
۶

صدسال علم و عمل

شیخ عبدالکریم حائری یزدی هم‌زمان با مشروطه در قم بود، اما حاج شیخ برخلاف اغلب علمای عصر مشروطه، نه به مشروطه‌خواهان پیوست و نه حامی مشروعه‌خواهان شد. او رسالت خویش را در رشد و توسعه‌ی اندیشه و دانش می‌دانست و شاید وقتی حوزه‌ی علمیه‌ی قم را در سال ۱۳۰۲ خورشیدی تأسیس می‌کرد، آینده را به خوبی می‌دید که دست‌پروردگان همین حوزه، تاریخ معاصر ایران را متحول خواهند کرد و نقاط عطف تاریخ صدسال اخیر را شکل خواهند داد.

تأثیرگذاری آیت‌الله حاج شیخ عبدالکریم حائری در تاریخ معاصر

تأثیرگذاری آیت‌الله حاج شیخ عبدالکریم حائری در تاریخ معاصر

با ورود آیت‌الله عبدالکریم حائری یزدی به قم شخصیت‌های بزرگی به قم مهاجرت کردند. این مهاجرت تاریخی ابتدا تحولی عظیم را در قم و سپس تحولی عظیم‌تر را در جهان تشیّع ایجاد کرد. آیت‌الله حائری در کوتاه‌ترین زمان به عنوان بزرگ‌ترین مرجع بعد از مراجع نجف شناخته شد. مجموعه رفتار شیخ موسس در جریان آزمون‌گیری از طلاب و کشف حجاب نشان می‌دهد که وی از مسائل سیاسی بیگانه نبوده، بلکه در امور مهم سیاسی و در حد ضرورت وارد می‌شده است. استراتژی آیت‌الله با در نظر گرفتن واقعیت‌های موجود، حفظ حوزه و تربیت شاگردان بوده است.
مروری‌بر حیات سیاسی حوزه علمیه قم تا دوره زعامت آیت‌الله حائری‌یزدی

مروری‌بر حیات سیاسی حوزه علمیه قم تا دوره زعامت آیت‌الله حائری‌یزدی

با ورود آیت‌الله حاج شیخ عبدالکریم حائری در سال ۱۳۰۱ خورشیدی، حوزه آن چنان تجدید حیات شد که او را «مؤسس حوزه علمیه قم» نامیدند. به این ترتیب می‌توان بررسی اندیشه سیاسی تشیع در مکتب قم را با ورود آیت‌الله حائری به این شهر و تاسیس حوزه علمیه در عصر جدید آغاز کرد. از نظر منش و رفتار سیاسی، آیت‌الله حائری، در اغلب حوادث و وقایع سیاسی زمان خود، سیاست سکوت و مدارا را در پیش گرفته است؛ چرا که تاسیس و حفظ حوزه علمیه قم را از اهم واجبات می‌دانسته است. وی با کیاست، دوراندیشی و تدبیر خود سعی کرد که بهانه‌ای به دست دشمنان ندهد و از نهال نوپای حوزه علمیه به شدت حفاظت نماید تا به باروری و باردهی رسد.
واکنش آیت‌الله حائری به درخواست قیام علیه رضاخان

واکنش آیت‌الله حائری به درخواست قیام علیه رضاخان

آیت‌الله حائری در زمینه مبارزه می گوید: «کسی که می‌خواهد قیام کند باید طرف‌دار داشته باشد. باید همه قیام کنند و از خودگذشتگی داشته باشند. من با نماینده مجلس یا وزیری که حاضر نیست از ماهی دویست تومان بگذرد، با تاجری که حاضر نیست از منافع خودش دست بکشد چه کار می‌توانم بکنم...».
روایتی از تأسیس حوزه علمیه قم توسط آیت‌الله شیخ ‌عبدالکریم حائری یزدی/ درایت مؤسس حوزه علمیه قم در مواجهه با رضاخان/ نقش آیت‌الله حائری در کادرسازی تشکیلات روحانیت
برشی از خاطرات آیت‌الله استادی

روایتی از تأسیس حوزه علمیه قم توسط آیت‌الله شیخ ‌عبدالکریم حائری یزدی/ درایت مؤسس حوزه علمیه قم در مواجهه با رضاخان/ نقش آیت‌الله حائری در کادرسازی تشکیلات روحانیت

آیت‌الله شیخ رضا استادی می گوید: دوران مرجعیت حاج شیخ مصادف با سلطنت رضا پهلوی بود. ایشان با مدیریت و درایتی که به کار گرفت توانست این مقطع زمانی پر آشوب و خفقان را به نحو احسن و با عزت و اقتدار نسبی پشت سر گذارد. و با توجه به شرایط زمانی و مکانی آن روز از حریم دین، حوزه، روحانیت و مردم حراست کند.
عبدالکریم حائری یزدی

عبدالکریم حائری یزدی

عبدالکریم حائری در سال ۱۲۳۸ هجری خورشیدی در مهرجرد،میبد از توابع یزدبه دنیا آمد. پدرش محمد جعفر نام داشت که او را فردی متدین و پرهیزکار توصیف کرده‌اند.وی تحصیلات مقدماتی خود را در حوزه علمیه شهرعقدا گذراند سپس در شش سالگی یکی از بستگانش معروف به میر ابوجعفر که آخوند بود به مهرجرد آمد و تحصیل عبدالکریم را عهده‌دار شد و با رضایت پدر و مادرش، او را به اردکان برد و به مکتب سپرد. عبدالکریم روزها در درس استادان حاضر می‌شد و شب‌ها در خانه میر ابوجعفر به سر می‌برد و گاهی در شب‌های جمعه به منظور دیدار با پدر و مادر راه مهرگرد را پیش می‌گرفت. با درگذشت پدر مدتّی از تحصیل بازماند امّا بعد از چندی به حوزه علمیه یزد رفت و در مدرسه محمدتقی خان سکنی گزید و به تحصیل علوم اسلامی پرداخت.